ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ
ΤΜΗΜΑ ΙV
ΠΡΑΞΗ 8/2011
Αποτελούμενο από την Πρόεδρο του Τμήματος Σωτηρία Ντούνη, Αντιπρόεδρο, τα μέλη Μαρία Αθανασοπούλου και Δέσποινα Κωνσταντάρα-Καββαδία, Συμβούλους, και τους Ευθύμιο Καρβέλη και Χρυσούλα Μιχαλάκη (εισηγήτρια), Παρέδρους με συμβουλευτική ψήφο.
Συνήλθε στην αίθουσα διασκέψεων του Καταστήματός του, στις 25 Ιανουαρίου 2011, με την παρουσία της Ελένης Γώγου, υπαλλήλου του Ελεγκτικού Συνεδρίου κατηγορίας ΔΕ, με βαθμό Β΄ που αναπληρώνει νόμιμα τον ελλείποντα Γραμματέα αυτού.
Για να αποφανθεί, ύστερα από την 800/63/10/94829/8.11.2010 αίτηση του Διευθυντή της Διεύθυνσης του Ελεγκτηρίου Δαπανών του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού (Τμήμα Οικονομικου Ελέγχου Π.Ν.), αν πρέπει να ανακληθεί η 24/2010 Πράξη του Τμήματος.
Αφού μελέτησε τα στοιχεία του φακέλου
και
έλαβε υπόψη
Την 258/23.11.2010 έγγραφη γνώμη του Επιτρόπου της Επικρατείας Ανδρέα Καπερώνη, ο οποίος νόμιμα αναπληρώνει το Γενικό Επίτροπο της Επικρατείας που κωλύεται, σύμφωνα με την οποία η υπό κρίση αίτηση πρέπει να απορριφθεί.
Σκέφθηκε κατά το νόμο
Ι. Με την κρινόμενη αίτηση του Διευθυντή της Διεύθυνσης του Ελεγκτηρίου Δαπανών του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού ζητείται η ανάκληση της 24/2010 Πράξης του Τμήματος τούτου, απορριπτικής της Φ.800/59/09/Σ.96103/8.12.2009 αίτησης ανάκλησης του ιδίου κατά της 130/2009 πράξης του Τμήματος.
ΙΙ. Οι Πράξεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου που εκδίδονται κατά τη διαδικασία του άρθρου 21 παρ. 1 του π.δ/τος 774/1980, σε υποθέσεις διαφωνιών Επιτρόπων σχετικά με τη θεώρηση ή μη χρηματικών ενταλμάτων, δεν παράγουν δεδικασμένο – αφού δεν έχουν χαρακτήρα αμετάκλητης δικαστικής απόφασης – και, ως εκ τούτου, υπόκεινται σε ανάκληση από το Τμήμα που τις εξέδωσε, με μεταγενέστερη Πράξη του. Για την ανάκληση Πράξης, το αρμόδιο Τμήμα επιλαμβάνεται είτε κατόπιν έγγραφης αίτησης του διατάκτη ή άλλου ενδιαφερομένου δικαιολογούντος άμεσο έννομο συμφέρον προς τούτο, είτε και αυτεπαγγέλτως, η δε ανάκληση χωρεί μόνον εφ’ όσον κατά την έκδοση της Πράξης εμφιλοχώρησε πλάνη περί το δίκαιο ή περί τα πράγματα ή λόγω λογιστικού λάθους ή εάν προσκομίζονται νέα στοιχεία που δικαιολογούν την ανάκληση αυτή, και όχι για απλή επανεξέταση των ήδη κριθέντων ζητημάτων.
ΙΙΙ. Από το συνδυασμό των διατάξεων των παραγράφων 12 και 13 (περιπτώσεις V και VIII) του άρθρου 2 ν. 2286/1995 «Προμήθειες του δημοσίου τομέα και ρυθμίσεις συναφών θεμάτων» (ΦΕΚ Α 19) και της παρ. 2 της Π1/7446/14.1.2002 απόφασης του Υφυπουργού Ανάπτυξης (ΦΕΚ Β 112), οι οποίες διέπουν και τις διενεργούμενες από φορείς των Ενόπλων Δυνάμεων προμήθειες μη αμυντικών – εξοπλιστικών υλικών, όπως τα υλικά επιστρώσεως πολεμικών πλοίων (βλ. άρθρο 1 παρ. 1 έως 5 του ν. 3433/2006, ΦΕΚ Α 20 και 121078/2006 απόφαση του Υπουργού Εθνικής Άμυνας, ΦΕΚ Β 1850), συνάγεται, μεταξύ άλλων, ότι η διαδικασία της διαπραγμάτευσης (απευθείας ανάθεσης) και η διενέργεια πρόχειρου διαγωνισμού για την προμήθεια αγαθών επιτρέπονται, είτε όταν η ετήσια, κατ’ είδος προϋπολογιζόμενη, συνολική δαπάνη αυτών δεν υπερβαίνει το ποσό των 15.000 και των 45.000 ευρώ με Φ.Π.Α αντίστοιχα, είτε όταν, αν και παρατηρείται υπέρβαση των εν λόγω χρηματικών ορίων, η τήρηση των προθεσμιών για τη διενέργεια δημόσιου ανοικτού διαγωνισμού καθίσταται αδύνατη εξαιτίας επείγουσας ανάγκης, που οφείλεται σε αυταπόδεικτα απρόβλεπτες περιστάσεις, δηλαδή σε περιστάσεις που σχετίζονται με εξαιρετικά και ασυνήθη γεγονότα, τα οποία δεν απορρέουν από ευθύνη της αναθέτουσας αρχής και αντικειμενικά δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν κατά τον προγραμματισμό της σχετικής προμήθειας παρά την επίδειξη της ενδεδειγμένης επιμέλειας από τα αρμόδια όργανα.
ΙV. Με την υπό κρίση αίτηση ζητείται η ανάκληση της 24/2010 Πράξης του Τμήματος τούτου, απορριπτικής της Φ.800/59/09/Σ.96103/8.12.2009 αίτησης ανάκλησης του ιδίου κατά της 130/2009 πράξης του Τμήματος, με την οποία είχε κριθεί, ύστερα από διαφωνία της αρμόδιας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ότι δεν πρέπει να θεωρηθούν τα 1029 και 1767, οικονομικού έτους 2009, χρηματικά εντάλματα που εκδόθηκαν από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, ποσού 167.402,40 και 3.250,06 ευρώ αντίστοιχα, που αφορούν στην καταβολή του συμφωνηθέντος τιμήματος στον ιδιώτη … για την εκ μέρους του προμήθεια διαφόρων υλικών επιστρώσεων πολεμικών πλοίων κατά τους μήνες Ιούνιο και Ιούλιο του έτους 2008. Ειδικότερα, με την 130/2009 πράξή του το Τμήμα έκρινε, μεταξύ άλλων, ότι για την προμήθεια των ως άνω υλικών θα έπρεπε να είχε διενεργηθεί δημόσιος ανοικτός διαγωνισμός και όχι, όπως έγινε, πρόχειροι διαγωνισμοί και απευθείας ανάθεση, αφού τα υλικά της επίμαχης προμήθειας ήταν όμοια, η συνολική προϋπολογιζόμενη γι’ αυτά δαπάνη υπερέβαινε το όριο των 45.000 ευρώ με Φ.Π.Α., ενώ από τα στοιχεία του φακέλου δεν αποδείχθηκε ο ισχυρισμός της αναθέτουσας αρχής περί συνδρομής επείγουσας και απρόβλεπτης ανάγκης, εξαιτίας της οποίας ήταν αδύνατη η τήρηση των προθεσμιών για τη διενέργεια δημόσιου ανοικτού διαγωνισμού. Αίτηση ανάκλησης, με την οποία η Διοίκηση προέβαλε ότι συνέτρεχε εν προκειμένω επείγουσα και απρόβλεπτη ανάγκη, απορρίφθηκε με την 24/2010 πράξη του Τμήματος με την αιτιολογία ότι, από τις επικαλούμενες προς απόδειξη του ισχυρισμού αυτού τεχνικές εκθέσεις που επισυνάφθηκαν, δεν αποδείχθηκε η ουσιαστική βασιμότητα αυτού. Τούτο διότι στα εν λόγω σχετικά έγγραφα (ΝΙΑ 141732Ζ ΙΟΥΝ07/ΝΣ, ΗΒΗ/ΝΑL 131918Ζ ΜΑΡ08/ΝΣ και ΗΒΗ 081153Ζ ΜΑΙ08/ΝΚΔΤ), που αφορούν στην έγκριση σκοπιμότητας των εργασιών επίστρωσης των πολεμικών πλοίων, όχι μόνο δε γίνεται οιαδήποτε αναφορά σε εξαιρετικά – ασυνήθη και μη απορρέοντα από ευθύνη της αναθέτουσας αρχής γεγονότα, που επέβαλαν την άμεση και τμηματική διενέργεια της επίμαχης προμήθειας, ώστε να δικαιολογείται η καθ’ υπέρβαση των νόμιμων χρηματικών ορίων διενέργεια πρόχειρου διαγωνισμού ή απευθείας ανάθεσης αλλά, αντιθέτως, καταδεικνύεται η αβελτηρία των αρμοδίων οργάνων του Πολεμικού Ναυτικού να προβούν στον έγκαιρο προγραμματισμό των απαιτούμενων εργασιών επίστρωσης και στην ανάθεση αυτών κατόπιν διενέργειας ανοικτού διαγωνισμού, αφού, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται και στο τρίτο από τα παραπάνω έγγραφα «..από παραλαβής πλοίου δεν έχουν εκτελεστεί ανάλογες εργασίες…». Ήδη, με την κρινόμενη αίτηση ζητείται η επανεξέταση του ισχυρισμού περί συνδρομής επείγουσας και απρόβλεπτης ανάγκης. Ειδικότερα, προβάλλεται ότι, η μη ύπαρξη εργολάβου επιστρώσεων για τις απαιτούμενες επιστρώσεις των πλοίων … οφείλεται στη ματαίωση ή κατά περίπτωση ακύρωση των σχετικών ανοικτών δημόσιων διαγωνισμών και ως εκ τούτου δεν προκύπτει πλημμέλεια υπηρεσιακών οργάνων του Πολεμικού Ναυτικού. Επί του ισχυρισμού αυτού το Τμήμα εμμένει στα όσα κρίθηκαν με την 130/2009 πράξη του, ειδικότερα δε ότι η μη τελεσφόρηση του προκηρυχθέντος στις 24.3.2006 δημόσιου διαγωνισμού ανάγεται σε πλημμέλειες της διακήρυξης, αφού η ίδια η αναθέτουσα αρχή δεν προσδιόρισε με σαφήνεια τη ζητούμενη ποσότητα, ενώ ο τακτικός διαγωνισμός για την προμήθεια μονωτικών υλικών επιστρώσεως για τη φρεγάτα «…», ο οποίος επαναπροκηρύχθηκε στις 6.5.2008 καταδεικνύει ότι ήταν δυνατή η επιλογή προμηθευτή με δημόσιο διαγωνισμό. Περαιτέρω, με την αίτηση ανάκλησης προβάλλεται εκ νέου ότι οι μεμονωμένες προμήθειες των συγκεκριμένων υλικών προέκυψαν μετά από ναυπηγικές επιθεωρήσεις των προαναφερόμενων πλοίων. Επίσης, προβάλλεται ότι λόγω της φύσης και του προορισμού των επίμαχων υλικών είναι δυσχερής ο έγκαιρος και ανταποκρινόμενος στις πραγματικές ανάγκες του πολεμικού ναυτικού προγραμματισμός των αντίστοιχων προμηθειών, ενώ η αποθεματοποίηση των επίμαχων υλικών είναι αφενός, οικονομικά επισφαλής διότι τα υλικά έχουν συγκεκριμένο όριο ζωής από το χρόνο παραγωγής έως την εφαρμογή τους, αφετέρου εξαιρετικά δυσχερής διότι έχουν ταξινομηθεί και σημανθεί σύμφωνα με τον Κανονισμό 91/55 της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως επικίνδυνα υλικά και ως εκ τούτου απαιτούν κατασκευαστικά ιδανικές συνθήκες αποθήκευσης. Προς επίρρωση δε του ισχυρισμού περί αδυναμίας αποθεματοποιήσης των υλικών επιστρώσεων λόγω του σύντομου ορίου ζωής αυτών προσκομίζεται το από 21.4.2010 έγγραφο της εταιρείας …. Επίσης, στα στοιχεία του φακέλου συγκαταλέγεται και η τεχνική περιγραφή για εργασίες επίστρωσης της διακήρυξης ΓΕΝ/Δ2-1/Σεπ09, όπου αναφέρεται ότι τα υλικά επίστρωσης του Παραρτήματος «Α» έχουν προσδιοριστεί κατ’ εκτίμηση των αναγκών για διάστημα δύο (2) ετών, με βάση τα απολογιστικά στοιχεία από τις αναθέσεις προηγούμενων ετών και τον τριετή προγραμματισμό επισκευών των πλοίων του Πολεμικού Ναυτικού. Επί των ανωτέρω ισχυρισμών καταρχάς, επισημαίνεται ότι το από 21.4.2010 έγγραφο της εταιρείας … πέραν του ότι δε δύναται να ληφθεί υπόψη διότι δεν έχει προσκομισθεί επίσημη μετάφραση αυτού, αφορά στα προσφερόμενα από τη συγκεκριμένη εταιρεία υλικά και ως εκ τούτου δεν κατατείνει στην παραδοχή του ισχυρισμού περί αδυναμίας αποθεματοποίησης των υλικών επιστρώσεων. Εξάλλου, από τα αναφερόμενα στη ΓΕΝ/Δ2-1/Σεπ09 διακήρυξη προκύπτει ότι ήταν εφικτός ο προγραμματισμός προμηθειών των υλικών επιστρώσεων των προαναφερόμενων πλοίων, κατ’ αποτέλεσμα δε και η αποθεματοποίηση αυτών. Σε κάθε, δε, περίπτωση οι οποιεσδήποτε δυσχέρειες που αφορούν στον έγκαιρο και ορθολογικό προγραμματισμό της προμήθειας υλικών επιστρώσεων καθώς και της αποθεματοποίησής τους δεν δικαιολογούν την απαιτούμενη από τις σχετικές διατάξεις συνδρομή έκτακτων και αιφνίδιων γεγονότων που επέβαλαν την εκτέλεση εργασιών επίστρωσης. Αντίθετα, σύμφωνα και με τα αναφερόμενα στην αίτηση ανάκλησης η αναγκαιότητα εκτέλεσης των εργασιών αυτών διαπιστώθηκε στα πλαίσια προγραμματισμένης επισκευής των πλοίων. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, δεν είναι νόμιμες οι δαπάνες που ενταλματοποιήθηκαν με τα 1029 και 1767, οικονομικού έτους 2009, χρηματικά εντάλματα, που εκδόθηκαν από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, ποσού 167.402,40 και 3.250,06 ευρώ, αντίστοιχα, και συνεπώς ορθά έκρινε η πράξη της οποίας ζητείται η ανάκληση. Εντούτοις, το Τμήμα λαμβάνοντας υπόψη όσα αναλυτικά εκτέθηκαν ανωτέρω και ειδικότερα το γεγονός της ματαίωσης των διενεργηθεισών διαγωνισμών, της φύσης των υπό προμήθεια υλικών και του γενικότερου δημοσίου συμφέροντος για τη συντήρηση πολεμικών σκαφών κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του Πολεμικού Ναυτικού, δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατηγήσεως των διατάξεων περί ανοικτού διαγωνισμού κατά τη διενέργεια των επίμαχων αναθέσεων, αλλά συγγνωστώς υπέλαβαν ότι μπορούσαν να προμηθευτούν τα κρίσιμα υλικά με πρόχειρο διαγωνισμό ή απευθείας ανάθεση. Επομένως τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα μπορούσαν να θεωρηθούν λόγω συγγνωστής πλάνης αλλά δεν πρέπει να θεωρηθούν γιατί έχει λήξει το οικονομικό έτος, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνουν και για τον λόγο αυτό δεν πρέπει να ανακληθεί η επίδικη πράξη.
Δια ταύτα
Αποφαίνεται ότι δεν συντρέχει λόγος ανάκλησης της 24/2010 Πράξης του Τμήματος αυτού, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο σκεπτικό.