ΕΣ 2/2011, Ε΄κλιμ.,ΠΡΟΣΥΜΒΑΤΙΚΟΣ, ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ, ΚΑΤΩΦΛΙΑ, Οι Συμπληρωματικές συμβάσεις υπόκεινται στον προσυμβατικό έλεγχο ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΣ ΠΟΣΟΥ (ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ 2010). ΕΑΝ Η ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΚΤΕΛΕΣΤΗΚΕ ΤΟ ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΕΙΝΑΙ ΧΡΟΝΙΚΑ ΑΝΑΡΜΟΔΙΟ ΚΑΙ ΑΠΕΧΕΙ (ΚΑ

Ε.Σ

ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

ΚΛΙΜΑΚΙΟ Ε΄

ΠΡΑΞΗ 2/2011

Με μέλη τους Γεωργία Μαραγκού, Σύμβουλο, ως Πρόεδρο του Ε΄ Κλιμακίου, Ευθύμιο Καρβέλη, Πάρεδρο και, κωλυομένων όλων των λοιπών Παρέδρων, Ελβίρα Βλαντού, Εισηγήτρια.

Συνήλθε στην αίθουσα διασκέψεων του Καταστήματός του, στις 10 Ιανουαρίου 2011, για να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου της 4ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Ανέγερση νέου κτιρίου κεντρικών γραφείων ΤΣΜΕΔΕ (Π.Π. Γερμανού 3-5) και ανακαίνιση-επισκευή υπάρχοντος (Κολοκοτρώνη 4)», τα στοιχεία της οποίας υποβλήθηκαν στο Ελεγκτικό Συνέδριο με το 55513/9.11.2010 έγγραφο της Διευθύντριας Τεχνικών Υπηρεσιών Νομαρχίας Αθηνών (αριθμ.πρωτ. Ε.Σ. 58890/10.11. 2010) και συμπληρώθηκαν με το 61628/17.12.2010 έγγραφο της ίδιας Διευθύντριας (αριθμ. πρωτ. Ε.Σ. 67179/21.12.2010) μετά την 447/2010 αναβλητική πράξη του Κλιμακίου αυτού.

Άκουσε την εισήγηση της εισηγήτριας Ελβίρας Βλαντού.

Αφού μελέτησε τα σχετικά έγγραφα

Σκέφθηκε κατά το νόμο

Ι. Το άρθρο 30 παρ. 2 του ν. 3669/2008 «Κύρωση της κωδικοποίησης της νομοθεσίας κατασκευής δημόσιων έργων» (ΦΕΚ Α΄ 116) ορίζει ότι: «α) Πριν από την εκ μέρους του Δημοσίου, των ν.π.δ.δ. και των δημοσίων επιχειρήσεων και οργανισμών σύναψη οποιασδήποτε σύμβασης έργου, προϋπολογισμού δαπάνης, χωρίς συνυπολογισμό του αναλογούντος φόρου προστιθέμενης αξίας (Φ.Π.Α.), μεγαλύτερου του ποσού του ενός εκατομμυρίου (1.000.000) ευρώ, διενεργείται υποχρεωτικά έλεγχος νομιμότητας αυτής από κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Αν δεν διενεργηθεί έλεγχος, η σύμβαση που συνάπτεται είναι άκυρη. Για το σκοπό αυτόν υποβάλλεται από την προϊσταμένη αρχή φάκελος με όλα τα σχετικά έγγραφα και στοιχεία, ιδίως δε αυτά των οποίων η έλλειψη επιφέρει κατά την κειμένη νομοθεσία τον αποκλεισμό της συμμετέχουσας στο διαγωνισμό επιχείρησης. Αν ο έλεγχος αποβεί αρνητικός η σύμβαση δεν συνάπτεται. Ο έλεγχος ολοκληρώνεται μέσα σε τριάντα (30) ημέρες από τη διαβίβαση προς το Ελεγκτικό Συνέδριο του φακέλου».

Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει ότι το Ελεγκτικό Συνέδριο ελέγχει υποχρεωτικά τη νομιμότητα των συμβάσεων εκτέλεσης δημόσιων έργων που συνάπτει το Δημόσιο, τα ν.π.δ.δ. και οι δημόσιες επιχειρήσεις ή οργανισμοί, πριν από τη σύναψή τους, εφόσον η προϋπολογιζόμενη δαπάνη τους, μη συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α., υπερβαίνει το ποσό του ενός εκατομμυρίου (1.000.000,00) ευρώ. Στον, κατά τα προεκτεθέντα, προβλεπόμενο έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου υπάγονται, πλην των αρχικών (κύριων) συμβάσεων δημόσιων έργων, και οι συμπληρωματικές αυτών συμβάσεις, ανεξαρτήτως ποσού, διότι αποτελούν παρακολούθημα του αντικειμένου των αρχικών συμβάσεων (Απόφ. VI Τμ. Ε.Σ. 707/2010). Ο ως άνω ειδικός προληπτικός έλεγχος νομιμότητας, ο οποίος αποτελεί ουσιώδη τύπο της διαδικασίας σύναψης δημόσιων συμβάσεων, ασκείται κατά το στάδιο προ της υπογραφής και, κατά μείζονα λόγο, προ της έναρξης της εκτέλεσης των οικείων συμβάσεων, αποσκοπεί δε, αφενός μεν στην εξασφάλιση της διαφάνειας και της αντικειμενικότητας στην ανάθεση των δημόσιων συμβάσεων σημαντικού οικονομικού αντικειμένου, αφετέρου δε στην πρόληψη τυχόν παραλείψεων ή παραβάσεων της κείμενης νομοθεσίας προς αποφυγή κατάρτισης μη νόμιμων συμβάσεων. Υπό την έννοια αυτή, ο προσυμβατικός έλεγχος νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου προϋποθέτει έργο του οποίου οι εργασίες πρόκειται να εκτελεσθούν με βάση την ελεγχθείσα και κριθείσα ως νόμιμη σχετική διαδικασία, που απολήγει στην υπογραφή της οικείας σύμβασης είτε αρχικής είτε συμπληρωματικής, και όχι έργο το οποίο έχει ήδη εκτελεσθεί, έστω και μερικώς (βλ. Πρ. VI Τμ. 105/2008, Aπόφ. VI Τμ. 1468/2009), αφού στην περίπτωση αυτή ο έλεγχος θα ήταν κατασταλτικός, πράγμα το οποίο αντίκειται στις προπαρατεθείσες διατάξεις (Πρ VI Τμ. 139/2005, 225, 227/2006, 62/2007, 82/2008). Περαιτέρω, όπως έχει γίνει δεκτό, ο εκ των υστέρων έλεγχος δημόσιων συμβάσεων, οι οποίες συνήφθησαν και εκτελέστηκαν χωρίς να έχουν υποβληθεί για έλεγχο νομιμότητας στο Ελεγκτικό Συνέδριο, είναι δυνατός μόνο μετά από ειδική νομοθετική ρύθμιση, σε εξαιρετικές περιπτώσεις και για λόγους υπερέχοντος δημόσιου συμφέροντος, που αφορά σε συγκεκριμένες κατηγορίες δημόσιων συμβάσεων (βλ. Πρ VI Τμ. 80/2005, 11, 158/2006). Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, σε περίπτωση που σύμβαση εκτέλεσης δημόσιου έργου (κύρια ή συμπληρωματική) υποβληθεί για έλεγχο νομιμότητας μετά την, έστω και μερική, εκτέλεσή της, το Κλιμάκιο δεν μπορεί πλέον να επιληφθεί του ελέγχου της λόγω έλλειψης ελεγκτικής αρμοδιότητας και οφείλει να απόσχει του ελέγχου αυτού (βλ. Πρ VI Τμ. 184, 233/2006, 71, 172/2007, 30/2009).

ΙΙ. Από το σύνολο των υποβληθέντων ενώπιον του Κλιμακίου τούτου στοιχείων, όπως αυτά συμπληρώθηκαν μετά από την 447/2010 αναβλητική πράξη του, προκύπτουν τα ακόλουθα: Kατά το διαγωνισμό που διενεργήθηκε για την ανάδειξη αναδόχου εκτέλεσης του έργου «Ανέγερση νέου κτιρίου κεντρικών γραφείων ΤΣΜΕΔΕ (Π.Π. Γερμανού 3-5) και ανακαίνιση-επισκευή υπάρχοντος (Κολοκοτρώνη 4)» προϋπολογιζόμενης δαπάνης 23.499.700 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ), αναδείχθηκε μειοδότρια η εργοληπτική επιχείρηση «…», η οποία προσέφερε μέση τεκμαρτή έκπτωση 57,10%. Η οικεία σύμβαση, ποσού 10.177.372,61 ευρώ, η οποία κρίθηκε νόμιμη με την 179/2006 πράξη του Κλιμακίου αυτού, υπεγράφη στις 4.5.2006. Με την 108/3.12.2010 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Ε.Τ.Α.Α. εγκρίθηκε η υπογραφή της 4ης συμπληρωματικής σύμβασης, προκειμένου να εκτελεστούν νέες εργασίες «που προέκυψαν κατά τη διάρκεια εκτέλεσης του έργου και οφείλονται σε απρόβλεπτες περιστάσεις, που δεν κατέστη δυνατό να ενταχθούν στην αρχική σύμβαση και δεν μπορούν τεχνικά και οικονομικά να διαχωριστούν από την εκτέλεση της αρχικής σύμβασης» και αφορούν στην: α) ενίσχυση της όμορης τοιχοποιίας στο δυτικό όριο του οικοπέδου προκειμένου να αρθεί η επικινδυνότητά της, β) καθαίρεση τμήματος τοιχοποιίας εντός του οικοπέδου και ενίσχυση του τμήματος που εναπομένει με χρήση εκτοξευόμενου σκυροδέματος προκειμένου να εφαρμοστεί το σχέδιο θεμελίωσης της εγκεκριμένης μελέτης και γ) αλλαγή της ποιότητας του σκυροδέματος από C-20/25 σε C-30/37. Ωστόσο, ήδη με τις υπ’ αρ. πρωτ. 726/8.1.2010, 6051/4.3.2010, 36888/2.8.2010 αποφάσεις του Διευθυντή Τεχνικών Υπηρεσιών της Νομαρχίας Αθηνών εγκρίθηκε η εκτέλεση των ανωτέρω εργασιών, ως επειγουσών. Όπως δε προκύπτει από την με αρ. πρωτ. 955/10.1.2011 βεβαίωση του Διευθυντή Τεχνικών Έργων Περιφέρειας Αττικής οι ανωτέρω εργασίες έχουν ήδη εκτελεστεί.

ΙΙΙ. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το σχέδιο της 4ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Ανέγερση νέου κτιρίου κεντρικών γραφείων ΤΣΜΕΔΕ (Π.Π. Γερμανού 3-5) και ανακαίνιση-επισκευή υπάρχοντος (Κολοκοτρώνη 4)», ανεξαρτήτως της συνδρομής ή μη των νόμιμων προϋποθέσεων για τη σύναψη αυτής, απαραδέκτως υποβάλλεται για έλεγχο νομιμότητας, καθόσον αφορά σε εργασίες, οι οποίες έχουν ήδη εκτελεστεί πριν από την υποβολή του ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Επομένως, το Κλιμάκιο στερείται κατά χρόνο αρμοδιότητας να προβεί στον αιτούμενο έλεγχο νομιμότητας και ως εκ τούτου, οφείλει να απόσχει του ελέγχου αυτού.

Για τους λόγους αυτούς

Απέχει του ελέγχου νομιμότητας του σχεδίου της 4ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Ανέγερση νέου κτιρίου κεντρικών γραφείων ΤΣΜΕΔΕ (Π.Π. Γερμανού 3-5) και ανακαίνιση-επισκευή υπάρχοντος (Κολοκοτρώνη 4)».