ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ
ΤΜΗΜΑ Ι
ΑΠΟΦΑΣΗ 2195/2012
Αποτελούμενο από τον Πρόεδρο του Τμήματος, Αντιπρόεδρο Ευστάθιο Ροντογιάννη, τους Συμβούλους Νικόλαο Μηλιώνη και Αγγελική Μυλωνά και τους Παρέδρους Δημήτριο Κοκοτσή και Ιωάννη Καλακίκο (εισηγητή), οι οποίοι μετέχουν με συμβουλευτική γνώμη και τη Γραμματέα Ερατώ Μαρκόζη.
Συνεδρίασε δημόσια, στο ακροατήριο του Καταστήματός του, την 1η Νοεμβρίου 2011, με την παρουσία του Αντεπιτρόπου της Επικρατείας στο Ελεγκτικό Συνέδριο Κωνσταντίνου Τόλη, που αναπληρώνει νόμιμα το Γενικό Επίτροπο της Επικρατείας, ο οποίος κωλύεται.
Για να δικάσει την από 1.10.2008 (αριθμ. βιβλίου δικογράφων 128/2008) έφεση του …, ο οποίος δεν εμφανίστηκε κατά τη συζήτηση της υπόθεσης.
Με την ανωτέρω έφεση ο εκκαλών στρέφεται κατά του Ελληνικού Δημοσίου που εκπροσωπεί ο Υπουργός Οικονομικών, ο οποίος παραστάθηκε δια του Παρέδρου του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους Κωνσταντίνου Κατσούλα, και ζητεί, για τους λόγους που αναφέρονται σ’ αυτή, την ακύρωση της υπ’ αριθ. 7993/22.9.2008 πράξης καταλογισμού της Προϊσταμένης της Υπηρεσίας Δημοσιονομικού Ελέγχου στο Νομό Ευβοίας.
Αφού άκουσε
Τον εκπρόσωπο του Ελληνικού Δημοσίου, ο οποίος ζήτησε την απόρριψη της ανωτέρω έφεσης και τον Αντεπίτροπο της Επικρατείας στο Ελεγκτικό Συνέδριο, ο οποίος πρότεινε, επίσης, την απόρριψή της.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το Δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη, με τη συμμετοχή όλων των δικαστών, οι οποίοι μετέσχον της σύνθεσης του Δικαστηρίου κατά τη συζήτηση της υπόθεσης, κ α ι
Αφού μελέτησε τη δικογραφία
Σκέφτηκε κατά το Νόμο
1. Νομίμως χωρεί η συζήτηση της κρινόμενης έφεσης και απολειπομένου του εκκαλούντος, καθόσον, όπως προκύπτει, από την από 30.9.2011 έκθεση επίδοσης του υπαλλήλου του Δήμου … Ευβοίας …, αυτός κλητεύθηκε νομίμως και εμπροθέσμως να παρασταθεί στη συζήτηση της κατά την παρούσα δικάσιμο (άρθρα 16 παρ. 1, 65 παρ.1 και 3, 59 και 27 της “Δικονομίας του Ελεγκτικού Συνεδρίου”, π.δ/μα 1225/1981, ΦΕΚ 304 Α΄).
2. Για την άσκηση της κρινόμενης έφεσης έχει καταβληθεί, με το 1954392 ειδικό έντυπο παραβόλου, σειράς Α΄, του Δημοσίου, το νόμιμο παράβολο.
3. Με την κρινόμενη έφεση ζητείται, παραδεκτώς, η ακύρωση της υπ’ αριθ. 7993/22.9.2008 πράξης της Προϊσταμένης της Υπηρεσίας Δημοσιονομικού Ελέγχου (Υ.Δ.Ε.) στο Νομό Ευβοίας (στο εξής: προσβαλλόμενη πράξη). Με την προσβαλλόμενη πράξη καταλογίσθηκε σε βάρος του εκκαλούντος, εις ολόκληρον με την πληρώτρια Τράπεζα … BANK, το ποσό των 3.000,00 ευρώ, το οποίο φέρεται ότι εισέπραξε αχρεωστήτως, ως εφάπαξ οικονομική ενίσχυση, σύμφωνα με την Π2α/ΓΠ/οικ.109463/29.8.2007 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών – Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, για την κάλυψη των αναγκών του, μετά τη ζημία που υπέστη η περιουσία του από της πυρκαγιές κατά το έτος 2007.
4. Για την αντιμετώπιση των πολλών και μεγάλων προβλημάτων που δημιούργησαν οι εκτεταμένες και καταστρεπτικές πυρκαγιές που έπληξαν, κατά το καλοκαίρι του έτους 2007, τη χώρα, «από τις οποίες έχασαν τη ζωή τους και τραυματίστηκαν άνθρωποι, καταστράφηκαν κατοικίες, αγροτικές εκμεταλλεύσεις, ζωικό και πάγιο αγροτικό κεφάλαιο», εκδόθηκε η από 29 Αυγούστου 2007 Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου “Κοινωνικές παροχές και οικονομικές ενισχύσεις στους πληγέντες από τις πυρκαγιές” (ΦΕΚ 205 Α΄, στο εξής: Π.Ν.Π. 2007), η οποία κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν.3624/2007 (ΦΕΚ 289 Α΄). Εν συνεχεία, στο πλαίσιο των σχετικών νομοθετικών εξουσιοδοτήσεων της Π.Ν.Π. 2007, εκδόθηκε και η Π2α/ΓΠ/οικ.109463/29.8.2007 “Οικονομικές ενισχύσεις πυροπαθών από τις πυρκαγιές κατά το έτος 2007” κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών – Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΦΕΚ 1724 Β΄), με την οποία, εγκρίθηκε, μεταξύ άλλων, η εφάπαξ χορήγηση, στους πυροπαθείς από τις πυρκαγιές κατά το έτος 2007, «οικονομικής ενίσχυσης ποσού τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ σε κάθε οικογένεια μονίμου κατοίκου του οποίου καταστράφηκε ή υπέστη ζημία η οικία ή η λοιπή περιουσία από τις πυρκαγιές κατά το έτος 2007 για την κάλυψη των πρώτων αναγκών» (παρ. 1 περ. α΄). Στην ίδια πιο πάνω κοινή υπουργική απόφαση ορίστηκε, στην παρ. 2, ότι η καταβολή της ως άνω οικονομικής ενίσχυσης θα γίνει στους δικαιούχους «άμεσα, κατά παρέκκλιση των διατάξεων περί Δημοσίου Λογιστικού, μέσω … πιστωτικών ιδρυμάτων, με την υποβολή από τον δικαιούχο αίτησης-υπεύθυνης δήλωσης του ν.1599/1986 για τις ζημιές που υπέστη από τις πυρκαγιές», ενώ, με την υπεύθυνη αυτή δήλωση, θα αναλάμβανε, παράλληλα, την υποχρέωση να προσκομίσει, «εντός έξι μηνών από την πληρωμή της ενίσχυσης», τα απαιτούμενα, από την παρ. 4 της ίδιας κοινής υπουργικής απόφασης, δικαιολογητικά, προς απόδειξη της ιδιότητας του πυροπαθή από τις πυρκαγιές κατά το έτος 2007. Τέλος, ορίστηκε, στην παρ. 5, της ανωτέρω κοινής υπουργικής απόφασης, ότι «Η αίτηση – υπεύθυνη δήλωση για οικονομική ενίσχυση των δικαιούχων υποβάλλεται εντός προθεσμίας τεσσάρων μηνών από την ημερομηνία εκδήλωσης της πυρκαγιάς». Εξάλλου, με το άρθρο δεύτερο του ήδη μνημονευθέντος ν.3624/2007, ορίστηκε ότι όσοι έλαβαν την ως άνω οικονομική ενίσχυση «χωρίς να πληρούν τις απαιτούμενες προϋποθέσεις, υποχρεούνται σε επιστροφή των ποσών αυτών», προβλέφθηκε δε ότι «με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών ρυθμίζεται ο τρόπος και η διαδικασία επιστροφής, τα όργανα καταλογισμού, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια». Κατ’ επίκληση δε, μεταξύ άλλων, και της ως άνω νομοθετικής εξουσιοδότησης, εκδόθηκε η 2/42589/0026/2.6.2008 “Διαδικασία ελέγχου των δικαιολογητικών των Οικονομικών Ενισχύσεων των πυροπαθών από τις πυρκαγιές κατά το έτος 2007” κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών – Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΦΕΚ 1096 Β΄), η οποία ορίζει, στην παρ. 10, ότι «Στις περιπτώσεις μη νομίμων πληρωμών, η οικεία Υ.Δ.Ε. αποστέλλει στον λαβόντα δύο έγγραφες ειδοποιήσεις για την άμεση επιστροφή του ποσού, με ημερολογιακή απόσταση μεταξύ τους δεκαπέντε (15) εργάσιμων ημερών και από την ημερομηνία αποστολής της τελευταίας ειδοποίησης, ο λαβών θεωρείται αχρεωστήτως εισπράξας και εμπίπτει στις διατάξεις της επόμενης παραγράφου» και, στην επόμενη παρ. 11, ότι «Σε περίπτωση διαπίστωσης αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών, καταλογίζεται ο λαβών κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου δεύτερου του ν.3624/2007 … Εάν διαπιστωθεί ότι έχουν πραγματοποιηθεί πληρωμές από υπαλλήλους της πληρώτριας τράπεζας με την υποβολή της αίτησης-υπεύθυνης δήλωσης συμπληρωμένης με ανακριβή στοιχεία ταυτότητας ή με εκπρόθεσμες αιτήσεις, καταλογίζεται εις ολόκληρον και η πληρώτρια Τράπεζα ή το πιστωτικό ίδρυμα (παρ. 2 άρθρου 33 του ν. 2362/1995). Αρμόδιος για τον καταλογισμό μη νομίμων δαπανών είναι ο Προϊστάμενος της οικείας Υ.Δ.Ε.».
5. Στην κρινόμενη υπόθεση, από το σύνολο των στοιχείων της δικογραφίας προκύπτουν τα ακόλουθα: Ο εκκαλών, σύμφωνα με την από 31.12.2007 βεβαίωση του αρμόδιου τότε Δημάρχου …, είναι μόνιμος κάτοικος του χωριού … Νομού Ευβοίας (ήδη, τοπική κοινότητα … Δήμου …). Η περιοχή της ως άνω μόνιμης κατοικίας του, σύμφωνα με τον, επισυναπτόμενο στην 2/64096/0026/18.10.2007 “Διευκρινήσεις σχετικά με τις οικονομικές ενισχύσεις των πληγέντων από πυρκαγιές” εγκύκλιο του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, πίνακα πυρόπληκτων περιοχών, επλήγη, κατά το χρονικό διάστημα από 24 έως 27.8.2007, από πυρκαγιές, οι οποίες έκαψαν συνολική έκταση 90.000 στρεμμάτων. Στις 31.12.2007 υπέβαλε, στο υποκατάστημα … της τράπεζας … BANK, την σχετική αίτηση – υπεύθυνη δήλωση για τις ζημίες που υπέστη η περιουσία του από τις ως άνω πυρκαγιές και έλαβε την προβλεπόμενη οικονομική ενίσχυση των 3.000,00 ευρώ. Κατά το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε, από την ημερομηνία εκδήλωσης της πυρκαγιάς (27.8.2007) έως την ημερομηνία υποβολής της αίτησης – υπεύθυνης δήλωσης για οικονομική ενίσχυσή του (31.12.2007), λόγω της επιδείνωσης της κατάστασης της υγείας του προγονού του …., ο οποίος έχει, από εργατικό ατύχημα ως εργάτης λατομείου, απολέσει πλήρως την όρασή του (βλ. σχετική απόφαση Ι.Κ.Α. περί απονομής σύνταξης βαριάς αναπηρίας και βεβαίωση νοσηλείας του στο Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών “ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ”), είχε αναγκαστεί να πηγαινοέρχεται στην Αθήνα, ως συνοδός του ανωτέρω, ο οποίος κατά τις σχετικές γνωματεύσεις «χρήζει βοήθειας ετέρου προσώπου», για την παροχή σ’ αυτόν της απαιτούμενης ιατρικής αρωγής. Κατά το στάδιο ελέγχου των δικαιολογητικών των οικονομικών ενισχύσεων των πυροπαθών από τις πυρκαγιές κατά το έτος 2007, η αρμόδια Υ.Δ.Ε. στο Νομό Ευβοίας, κρίνοντας μη νόμιμη την ανωτέρω πληρωμή στον εκκαλούντα, με την αιτιολογία ότι η αίτηση – υπεύθυνη δήλωσή του υπεβλήθη εκπρόθεσμα (στις 31.12.2007), μετά το πέρας της προβλεπόμενης, στην παρ. 5 της μνημονευθείσας στην προηγούμενη σκέψη Π2α/ΓΠ/οικ.109463/29.8.2007 κοινής υπουργικής απόφασης, τετράμηνης προθεσμίας (27.8. – 27.12.2007) από την εκδήλωση της αντίστοιχης πυρκαγιάς, απέστειλε σ’ αυτόν τις 6282/28.7.2008 και 7130/21.8.2008 έγγραφες ειδοποιήσεις, για την άμεση επιστροφή του ως άνω ποσού των 3.000,00 ευρώ. Εν συνεχεία, αφού ο εκκαλών δεν επέστρεψε το πιο πάνω ποσό, ο Προϊστάμενος της ανωτέρω Υ.Δ.Ε. εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη, με την οποία καταλογίζεται, εις ολόκληρον με την πληρώτρια Τράπεζα … BANK, το ποσό αυτό, ως αχρεωστήτως καταβληθέν, σε βάρος του εκκαλούντος.
6. Με την κρινόμενη έφεση, κατά προσήκουσα εκτίμηση του δικογράφου από το Δικαστήριο, ο εκκαλών ζητεί την ακύρωση της προσβαλλόμενης πράξης προβάλλοντας ότι ο επίδικος καταλογισμός αντίκειται στις αρχές της χρηστής και εύρυθμης διοίκησης. Στο πλαίσιο εξέτασης του ανωτέρω λόγου έφεσης, επιβάλλεται, κατ’ αρχάς, η διαπίστωση ότι το αντικείμενο του επίδικου καταλογισμού αφορά σε οικονομική παροχή («οικονομική ενίσχυση», κατά την χρησιμοποιούμενη από τις οικείες διατάξεις ορολογία) προς μία ευπαθή κοινωνική ομάδα, των πυροπαθών από τις πυρκαγιές κατά το έτος 2007, που, ως πληγείσα από τη θεομηνία των πυρκαγιών, έχρηζε μέτρων βοήθειας από το Κράτος. Η βοήθεια αυτή παρασχέθηκε με τις ρυθμίσεις των, ως εκ του ως άνω σκοπού τους, προνοιακού – αποκαταστατικού χαρακτήρα, διατάξεων της Π.Ν.Π. 2007 και των κατ’ εξουσιοδότηση αυτής εκδοθεισών υπουργικών αποφάσεων. Εν συνεχεία, πρέπει να υπομνησθεί ότι η μοναδική νόμιμη βάση του επίδικου καταλογισμού έγκειται στην, κατά παράβαση της σχετικής πρόβλεψης στην παρ. 5 της Π2α/ΓΠ/οικ.109463/29.8.2007 κοινής υπουργικής απόφασης, υποβολή από τον εκκαλούντα της αίτησης – υπεύθυνης δήλωσής του, για τις ζημιές που υπέστη η περιουσία του από τις πυρκαγιές, εκπροθέσμως, κατά τέσσερεις (4) μόνο ημέρες μετά την εκπνοή της σχετικής προθεσμίας. Σε κανένα δε στάδιο της διαδικασίας του επίδικου καταλογισμού αμφισβητήθηκε, από τη Διοίκηση, η νομιμότητα των υποβληθέντων από τον εκκαλούντα σχετικών δικαιολογητικών και η ιδιότητά αυτού ως πυροπαθή από τις πυρκαγιές κατά το έτος 2007, στην οποία θεμελιώνεται το ουσιαστικό δικαίωμά του στη λήψη της συγκεκριμένης οικονομικής παροχής. Περαιτέρω, πρέπει να ληφθεί υπόψη το, ως εκ της φύσης της, αυταπόδεικτο γεγονός της ανάλωσης, ήδη, της ως άνω παροχής, με τη χρησιμοποίησή της κατά τον προορισμό χορήγησής της, ήτοι την κάλυψη των αναγκών του εκκαλούντος που προκλήθηκαν από τη, μη αμφισβητούμενη, ζημία που υπέστη η περιουσία του από τις πυρκαγιές κατά το έτος 2007. Εν όψει όλων των ανωτέρω και λαμβάνοντας υπ’ όψιν την οικογενειακή κατάσταση του εκκαλούντος, η οποία χαρακτηρίζεται από τη βαριά αναπηρία του προγονού του … – αναπηρία που κατά τους, συνεπικουρούμενους από τα στοιχεία του φακέλου, ισχυρισμούς του συντέλεσε, με τις εξ’ αυτής προερχόμενες ανάγκες ιατρικής αρωγής, και στην εκπρόθεσμη υποβολή της ως άνω αίτησης-υπεύθυνης δήλωσής του – και η οποία αντανακλάται και στην, επιδεινωθείσα, σε κάθε περίπτωση, από την καταστροφή της περιουσίας του από τις πυρκαγιές, οικονομική του κατάσταση, πρέπει να γίνει δεκτό ότι η τυχόν εκ μέρους του εκκαλούντος καταβολή του καταλογιζόμενου σε βάρος του, με την προσβαλλόμενη πράξη, ποσού, θα του δημιουργήσει απρόβλεπτες, δυσμενείς οικονομικές συνέπειες, με άμεση δυσμενή επίδραση στα μέσα διαβίωσης του ιδίου και της οικογένειάς του. Κατά συνέπεια, ο επίδικος καταλογισμός αντίκειται, όπως βασίμως προβάλλεται με την κρινόμενη έφεση, στις αρχές της χρηστής και εύρυθμης διοίκησης.
7. Κατ’ ακολουθία όλων των ανωτέρω, η κρινόμενη έφεση πρέπει να γίνει δεκτή και να ακυρωθεί η προσβαλλόμενη πράξη. Γενομένης δε δεκτής της έφεσης, πρέπει, σύμφωνα με το άρθρο 56 παρ. 4 του Οργανισμού του Ελεγκτικού Συνεδρίου (π.δ/μα 774/1980, ΦΕΚ 189 Α΄) όπως ισχύει μετά την αντικατάστασή του από το άρθρο 57 παρ. 3 του ν.3659/2008 (ΦΕΚ 77 Α΄), να αποδοθεί στον εκκαλούντα το παράβολο που κατέθεσε για την άσκησή της.
Για τους λόγους αυτούς
Δέχεται την από 1.10.2008 (αριθμ. βιβλίου δικογράφων 128/2008) έφεση του …..
Ακυρώνει την υπ’ αριθ. 7993/22.9.2008 πράξη καταλογισμού της Προϊσταμένης της Υπηρεσίας Δημοσιονομικού Ελέγχου στο Νομό Ευβοίας.
Διατάσσει την απόδοση στον εκκαλούντα του παραβόλου που κατέθεσε για την άσκηση της ανωτέρω έφεσης.
Κρίθηκε και αποφασίστηκε, στην Αθήνα, στις 3 Απριλίου 2012.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ ΠΑΡΕΔΡΟΣ
ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ ΡΟΝΤΟΓΙΑΝΝΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΛΑΚΙΚΟΣ