ΤΜΗΜΑ VIΙ , 69/2012
Αποτελούμενο από την Πρόεδρο του Τμήματος Ανδρονίκη Θεοτοκάτου, Αντιπρόεδρο, τις Συμβούλους Άννα Λιγωμένου και Ευαγγελία – Ελισάβετ Κουλουμπίνη (εισηγήτρια) και τους Παρέδρους Νεκταρία Δουλιανάκη και Γεώργιο Παπαϊσιδώρου, που μετέχουν με συμβουλευτική ψήφο.
Συνήλθε στην αίθουσα διασκέψεων του Καταστήματός του, που βρίσκεται στην Αθήνα, στις 6 Μαρτίου 2012.
Για να αποφανθεί, ύστερα από σχετική διαφωνία που ανέκυψε μεταξύ της αναπληρώτριας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Δήμο Αθηναίων και του Δήμου Αθηναίων, αν πρέπει να θεωρηθεί το 2554, οικονομικού έτους 2011, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του ως άνω Δήμου.
Αφού μελέτησε τα στοιχεία του φακέλου
Και
Έλαβε υπόψη
Την 316/28.12.2011 έγγραφη γνώμη του Αντεπιτρόπου της Επικρατείας στο Ελεγκτικό Συνέδριο Αντωνίου Νικητάκη, σύμφωνα με την οποία το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.
Σκέφθηκε κατά το νόμο
I. Η αναπληρώτρια Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Δήμο Αθηναίων, με την 69/4.10.2011 πράξη της, αρνήθηκε να θεωρήσει το 2554, οικονομικού έτους 2011, χρηματικό ένταλμα πληρωμής, που εκδόθηκε από την Υπηρεσία Δημοσιονομικού Ελέγχου στο Δήμο Αθηναίων και αφορά στην καταβολή ποσού 208.120,00 ευρώ στη φερόμενη ως δικαιούχο ανώνυμη εταιρεία, με την επωνυμία «Εταιρεία Τουριστικής και Οικονομικής Ανάπτυξης Αθηνών Αναπτυξιακή Α.Ε. (Ε.Τ.Ο.Α.Α. Α.Ε.)», σε εκτέλεση της από 31.8.2010 προγραμματικής σύμβασης που είχε συναφθεί μεταξύ αυτής, του ως άνω Δήμου και της Περιφέρειας Αττικής, με αντικείμενο τη διοργάνωση συνεδρίου του «Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κοινοβουλίου» στην Αθήνα, τον Σεπτέμβριο του 2010. Ως αιτιολογία για την άρνησή της, η Επίτροπος προέβαλε ότι η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι: α) δεν έχουν επισυναφθεί οι αποφάσεις της Περιφέρειας Αττικής και του διοικητικού συμβουλίου της δικαιούχου εταιρείας που ενέκριναν τη σύναψη της προγραμματικής σύμβασης, β) το αντικείμενο της ως άνω προγραμματικής σύμβασης συνίσταται σε υπηρεσίες που δεν έχουν αναπτυξιακό χαρακτήρα, γ) το σύνολο των υπηρεσιών αυτής εκτελείται από τη φερόμενη ως δικαιούχο δημοτική επιχείρηση, η οποία καθίσταται κατ’ ουσίαν μοναδική αντισυμβαλλόμενη του Δήμου, δ) οι υπηρεσίες της προγραμματικής σύμβασης είναι πολιτιστικού χαρακτήρα και κατά παράβαση των διατάξεων της παρ. 5 του άρθρου 225 του Δ.Κ.Κ., δεν συμμετέχει ως συμβαλλόμενος το Υπουργείο Πολιτισμού και ε) δεν έχουν επισυναφθεί τα δικαιολογητικά των δαπανών για τις υπηρεσίες που παρασχέθηκαν. Ο Δήμος Αθηναίων επανυπέβαλε για θεώρηση το ανωτέρω χρηματικό ένταλμα, με το 4334/25.11.2011 έγγραφο της Προϊσταμένης της Διεύθυνσης Λογιστικού – Προϋπολογισμού της Υ.Δ.Ε., το οποίο συνοδεύεται από το 222489/24.11.2011 έγγραφο του Διευθυντή της Ταμειακής Υπηρεσίας του Δήμου, και υποστήριξε τη νομιμότητα της εντελλόμενης δαπάνης. Ειδικότερα, ο Δήμος προβάλλει ότι: α) Ο Γενικός Γραμματέας Περιφέρειας (Γ.Γ.Π.), με την υπογραφή του, δεσμεύεται ως συμβαλλόμενο μέρος στην προγραμματική σύμβαση, ενώ, όπως έχει αποφανθεί το Ελεγκτικό Συνέδριο η απόφαση του Γ.Γ.Π., με την οποία κρίνεται νόμιμη η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου περί σύναψης προγραμματικής σύμβασης, αναπληροί την έλλειψη εγκριτικής απόφασης της Περιφέρειας Αττικής (βλ. τις 2769, 2770 και 2771/2011 αποφάσεις του Τμήματος Μείζονος Επταμελούς Συνθέσεως). Επίσης, η υπογραφή της Προέδρου και του Δ/ντος Συμβούλου της Ε.Τ.Ο.Α.Α. Α.Ε. δεσμεύει την εταιρεία ως συμβαλλόμενο μέρος για την σύναψη της προγραμματικής σύμβασης, αφού δεν απαιτείται από το νόμο απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της δημοτικής επιχείρησης για την έγκριση σύναψης της προγραμματικής σύμβασης, β) ο αναπτυξιακός χαρακτήρας της προγραμματικής σύμβασης προκύπτει από τα άρθρα 3 και 4 αυτής, καθόσον αντικείμενο αυτής ήταν η διοργάνωση τουριστικού συνεδρίου το Σεπτέμβριο του 2010 που φιλοξένησε εξέχουσες προσωπικότητες από όλο τον κόσμο, με αποτέλεσμα την τουριστική προβολή της Αθήνας, ως μιας ευρωπαϊκής μητρόπολης και ως ενός ανταγωνιστικού τουριστικού – συνεδριακού και εμπορικού προορισμού. Ο αναπτυξιακός δε χαρακτήρας καταδεικνύεται από το ότι συμμετέχει σε αυτήν η Ε.Τ.Ο.Α.Α., που αποτελεί αναπτυξιακή ανώνυμη εταιρεία του Δήμου Αθηναίων με σκοπό την τουριστική και οικονομική ανάπτυξη της πόλης των Αθηνών, γ) από το άρθρο 6 της προγραμματικής σύμβασης αποδεικνύεται ότι όλοι οι φορείς συμμετέχουν ισότιμα στην υλοποίηση αυτής, ανταλλάσσοντας μέσα και τεχνογνωσία, ενώ όλοι οι φορείς συμμετέχουν στη Επιτροπή παρακολούθησης, η οποία εποπτεύει την ορθή και συνεπή τήρηση των υποχρεώσεων των συμβαλλομένων μερών δ) στην εν λόγω προγραμματική σύμβαση δεν έπρεπε να συμμετέχει ο Υπουργός Πολιτισμού, δεδομένου ότι αντικείμενο αυτής ήταν η υλοποίηση τουριστικού συνεδρίου και η δράση αυτή δεν υπάγεται στις περιπτώσεις του άρθρου 225 παρ. 5 του Δ.Κ.Κ., ε) η προγραμματική συνήφθη τον Αύγουστο του 2010 και υλοποιήθηκε μέσα στο 2010 και επομένως η ρύθμιση του νόμου του Καλλικράτη (άρθρο 275 ν. 3852/2010) που προβλέπει προληπτικό έλεγχο των επιχειρήσεων Ο.Τ.Α. δεν εφαρμόζεται στην προκειμένη περίπτωση, άλλωστε η Ε.Τ.Ο.Α.Α. δεν υπάγεται στις επιχειρήσεις του άρθρου 275. Η Επίτροπος, αφού απέσυρε τον πρώτο λόγο διαφωνίας της ως προς την εγκριτική απόφαση της Περιφέρειας Αττικής καθώς και τον τέταρτο λόγο αυτής, ενέμεινε, για τους λοιπούς λόγους, στην άρνησή της να θεωρήσει το ανωτέρω χρηματικό ένταλμα, με συνέπεια να ανακύψει διαφωνία, για την άρση της οποίας νόμιμα απευθύνεται, με την από 16.12.2011 έκθεσή της, στο Τμήμα τούτο, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 21 παρ. 1 του π.δ/τος 774/1980 (ΦΕΚ Α΄, 189) και 139 παρ. 1 του π.δ/τος 1225/1981 (ΦΕΚ Α΄, 304), σε συνδυασμό με την ΦΓ8./22431/6.10.2004 (ΦΕΚ Β΄, 1620) κανονιστική απόφαση της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, όπως τροποποιήθηκε με την ΦΓ8./52557/6.12.2006 (ΦΕΚ Β΄, 62/25.1.2007) όμοια απόφαση.
II. Στο άρθρο 100 του ν. 3852/2010 «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης – Πρόγραμμα Καλλικράτης» (ΦΕΚ Α΄ 87/7.6.2010), που ισχύει από 7.6.2010 (βλ. άρθρο 286), ορίζεται ότι: «1. α. Για τη μελέτη και εκτέλεση έργων και προγραμμάτων ανάπτυξης μιας περιοχής, καθώς και για την παροχή υπηρεσιών κάθε είδους, οι δήμοι, οι περιφέρειες, οι σύνδεσμοι Δήμων, οι Περιφερειακές Ενώσεις Δήμων, η Κ.Ε.Δ.Κ.Ε., τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τα οποία συνιστούν ή στα οποία συμμετέχουν οι προαναφερόμενοι φορείς (…), οι δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης και αποχέτευσης, τα δημοτικά και περιφερειακά ιδρύματα, καθώς και (…) τα Ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, στα οποία περιλαμβάνονται και τα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, μπορούν να συνάπτουν προγραμματικές συμβάσεις με το Δημόσιο, μεταξύ τους ή και με φορείς του δημόσιου τομέα της παρ. 6 του άρθρου 1 του ν.1256/1982, μεμονωμένα ή από κοινού (…) β. Στις προγραμματικές συμβάσεις επιτρέπεται και η συμμετοχή επιχειρήσεων των Ο.Τ.Α. σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία (…)». Με τις ανωτέρω διατάξεις προβλέπεται ο θεσμός των προγραμματικών συμβάσεων, οι οποίες αποτελούν συμφωνίες που θέτουν το γενικό πλαίσιο για την οργάνωση και διαχείριση δημόσιων υπηρεσιών και την άσκηση κρατικών δραστηριοτήτων διαμέσου των φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης ή της καθ’ ύλην αποκεντρωμένης διοίκησης, με τη μελέτη και εκτέλεση έργων και προγραμμάτων ανάπτυξης μιας περιοχής και την παροχή υπηρεσιών κάθε είδους (πρβλ. Πράξη 195/2006 VII Τμ. Ελ.Συν.). Σκοπός της σύναψης των προγραμματικών συμβάσεων μεταξύ των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των λοιπών φορέων που αναφέρονται στις προεκτεθείσες διατάξεις είναι η ανάπτυξη της περιοχής, στην οποία εκτελούνται τα έργα ή προγράμματα ή παρέχονται οι υπηρεσίες που αποτελούν το αντικείμενο της οικείας προγραμματικής σύμβασης (βλ. την εισηγητική έκθεση του ν. 1416/1984, με τις διατάξεις του άρθρου 11 του οποίου προβλέφθηκε το πρώτον ο θεσμός των προγραμματικών συμβάσεων, καθώς και τα πρακτικά της ΝΣΤ΄ συνεδρίασης της Βουλής της 9ης Ιανουαρίου 1984 – κατά την οποία συζητήθηκε το οικείο σχέδιο νόμου και τις διατάξεις του άρθρου 25 του ν. 2738/1999, με τις οποίες είχε αντικατασταθεί το άρθρο 35 του προϊσχύσαντος Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα, στο οποίο είχαν κωδικοποιηθεί οι προαναφερθείσες διατάξεις του άρθρου 11 του ν. 1416/1984). Ειδικότερα, τόσο τα έργα και τα προγράμματα που εκτελούνται στο πλαίσιο σύναψης μιας προγραμματικής σύμβασης, όσο και οι υπηρεσίες που παρέχονται κατ΄ εφαρμογή της πρέπει να έχουν αναπτυξιακό χαρακτήρα (πρβλ. Πρακτικά 14ης Συν/9.5.2006 και Πράξεις 304/2006, 171/2009 VII Τμ. Ελ.Συν.) και να μη μπορούν -όσον αφορά ειδικότερα τις υπηρεσίες- να παρασχεθούν με άλλο τρόπο παρά μόνο μέσω της σύναψης της οικείας προγραμματικής σύμβασης (πρβλ. Πράξη 205/2007 VII Τμ. Ελ.Συν.). Για το λόγο αυτό, δεν επιτρέπεται οι ως άνω υπηρεσίες να εμπίπτουν στα συνήθη καθήκοντα και αρμοδιότητες των υπηρεσιών του συμβαλλόμενου Δήμου, όπως αυτά περιγράφονται στο νόμο και στις οικείες οργανικές διατάξεις, καθόσον η εκτέλεση τέτοιων υπηρεσιών στο πλαίσιο προγραμματικής σύμβασης θα προκαλούσε αδικαιολόγητη οικονομική επιβάρυνση της υπηρεσίας και θα ήταν δυνατόν, επίσης, να οδηγήσει σε χρηματοδότηση αναπτυξιακής ανώνυμης εταιρείας, κατά παράβαση του άρθρου 265 παρ. 3 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα. Εξάλλου, στην παράγραφο 1α΄ του προεκτεθέντος άρθρου 100 του ν. 3852/2010 προσδιορίζονται ειδικά και περιοριστικά τα νομικά εκείνα πρόσωπα που μπορούν να συνάπτουν προγραμματικές συμβάσεις με το Δημόσιο, μεταξύ τους και με φορείς του δημόσιου τομέα του άρθρου 1 παρ. 6 του ν. 1256/1982. Ειδικότερα, την ικανότητα αυτή έχουν οι Ο.Τ.Α. α΄ και β΄ βαθμού, οι Σύνδεσμοι Δήμων και Κοινοτήτων, οι Τ.Ε.Δ.Κ., η Ε.Ν.Α.Ε., η Κ.Ε.Δ.Κ.Ε., τα Ν.Π.Δ.Δ., τα οποία συνιστούν ή στα οποία συμμετέχουν οι προαναφερόμενοι οργανισμοί και φορείς, οι δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης και αποχέτευσης και τα δημοτικά και περιφερειακά δρύματα. Περαιτέρω, με το δεύτερο εδάφιο της ιδίας ως άνω παραγράφου παρέχεται η δυνατότητα συμμετοχής στις κατά τα ανωτέρω συναπτόμενες προγραμματικές συμβάσεις σε ευρύ κύκλο φορέων (ως εκ τρίτου συμβαλλόμενοι), οι οποίοι καθορίζονται μόνο κατ’ έννοια γένους, που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, και τις αναπτυξιακές ανώνυμες εταιρείες. Κατά συνέπεια, οι εταιρείες αυτές, ως προς τις οποίες επιτρέπεται κατ’ εξαίρεση η συμμετοχή στις προγραμματικές συμβάσεις (βλ. σχετικά άρθρο 265 παρ. 4 του ιδίου ως άνω Κώδικα), δεν μπορούν να συμμετέχουν σε αυτές ως μοναδικοί αντισυμβαλλόμενοι, αλλά μόνο από κοινού με τα νομικά πρόσωπα του πρώτου εδαφίου, στα οποία και μόνο αναγνωρίζεται η ικανότητα να συνάπτουν προγραμματικές συμφωνίες. Αντίθετη ερμηνευτική εκδοχή θα σήμαινε ότι και οι αναπτυξιακές ανώνυμες εταιρείες θα περιλαμβάνονταν στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 1, οπότε θα καθίστατο περιττή η προσθήκη του δεύτερου εδαφίου στην ερμηνευόμενη διάταξη, δεδομένου ότι θα αρκούσε απλώς η διεύρυνση των νομικών προσώπων του πρώτου εδαφίου. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, μία προγραμματική σύμβαση, που έχει συναφθεί μεταξύ Δήμου, δηλαδή νομικού προσώπου της πρώτης παραγράφου και μιας αναπτυξιακής ανώνυμης εταιρείας δεν είναι νόμιμη, όταν στην εταιρεία αυτή έχει ανατεθεί εξολοκλήρου η υλοποίηση του αντικειμένου αυτής, καθόσον σε αυτή την περίπτωση η εν λόγω εταιρεία δεν «συμμετέχει» στη σύμβαση ως εκ τρίτου συμβαλλόμενη, αλλά μετέχει σε αυτήν, ανεπιτρέπτως κατά νόμο, ως «συνάπτων φορέας» και καθίσταται κατ’ ουσίαν μοναδική αντισυμβαλλόμενη των λοιπών φορέων του πρώτου εδαφίου (βλ. Πρακτικά Ολομ. Ελ.Συν. 22ης Γεν. Συν./22.9.2004, θέμα Α΄, Πράξεις VII Τμ. 69/2005, 239, 304/2006, 123, 137/2007, 63, 78, 133/2008, 207/2009, 85, 310/2010).
ΙΙΙ. Στην προκειμένη περίπτωση, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα ακόλουθα: Με την 1168/13.7.2010 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Αθηναίων εγκρίθηκε η σύναψη προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Δήμου Αθηναίων, της Περιφέρειας Αττικής και της «Εταιρείας Τουριστικής και Οικονομικής Ανάπτυξης Αθηνών Α.Α.Ε. Ο.Τ.Α. (Ε.Τ.Ο.Α.Α. Α.Α.Ε. Ο.Τ.Α.)», ύψους 169.203,25 ευρώ πλέον Φ.Π.Α. 23%, με αντικείμενο τη διοργάνωση τον Σεπτέμβριο του 2010 του Συνεδρίου του «Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κοινοβουλίου», ενός πολιτιστικού συνεδρίου παγκόσμιου βεληνεκούς με την συμμετοχή της Βουλής των Ελλήνων και φιλοξενία 150 ευρωπαίων βουλευτών από 43 χώρες. Στα πλαίσια του Συνεδρίου αυτού επρόκειτο να συζητηθούν κρίσιμα θέματα για την Ευρωπαϊκή Συνεργασία, τη δημοκρατία και τον πολιτισμό και τη δημιουργία επαφών και σχέσεων που αποφέρουν δημοσιότητα και προβολή της πόλης της Αθήνας, με τη διενέργεια συγκεκριμένων αναπτυξιακών δράσεων που στοχεύουν στην ουσιαστική διάκριση της Αθήνας, ως μίας Ευρωπαϊκής Μητρόπολης και ενός ανταγωνιστικού τουριστικού, εμπορικού και πολιτιστικού προορισμού (άρθρο 3 σύμβασης). Ακολούθως, τον Αύγουστο του έτους 2010, συνήφθη μεταξύ των ανωτέρω προγραμματική σύμβαση με ειδικότερα αντικείμενα, όπως περιγράφονται στο άρθρο 4 αυτής, τα εξής: «1. Μελέτη των δυνατοτήτων προβολής της πόλης στο πλαίσιο της διοργάνωσης και σύνταξη του σχετικού σχεδίου υλοποίησης. 2. Παροχή των υπηρεσιών διαμονής στους συμμετέχοντες. 3. Δημιουργία και διανομή έντυπου ενημερωτικού υλικού. 4. Εξασφάλιση του χώρου διεξαγωγής του συνεδρίου. 5. Παροχή των υπηρεσιών μεταφοράς των συμμετεχόντων. 6. Παροχή των υπηρεσιών σίτισης (catering) των συμμετεχόντων. 7. Δημιουργία και οργάνωση ειδικής τελετής στην οποία τρεις Έλληνες θα γίνουν μέλη του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κοινοβουλίου. 8. Σχεδιασμός και οργάνωση του κοινωνικού προγράμματος και παράλληλων εκδηλώσεων για τους συμμετέχοντες στο συνέδριο, το οποίο θα περιλαμβάνει επισκέψεις και μεταφορές των συμμετεχόντων σε επιλεγμένα σημεία της πόλης, ώστε να έχουν την ευκαιρία να δουν από κοντά τις υποδομές της πόλης, καθώς και σημεία μοναδικού ενδιαφέροντος και ομορφιάς. 9. Βιντεοσκόπηση και φωτογράφιση όλης της διοργάνωσης και επεξεργασία του υλικού για περαιτέρω χρήση σε προωθητικές ενέργειες. 10. Παρακολούθηση της σωστής διεκπεραίωσης των διαδικασιών και διαχείριση των προβλημάτων που μπορεί να ανακύψουν. 11. Στελέχωση της διαδικασίας για την επίβλεψη της άρτιας λειτουργίας των υπηρεσιών καθώς και την επαρκή πληροφόρηση των εμπλεκόμενων στην παροχή αυτών». Σύμφωνα με το άρθρο 6 της ανωτέρω σύμβασης, τα συμβαλλόμενα μέρη ανέλαβαν τις ακόλουθες υποχρεώσεις: «6.1.1. Η «Περιφέρεια Αττικής» συμμετέχει ενεργά καθ’ όλη τη διάρκεια εκτέλεσης της παρούσας Σύμβασης στην εκτέλεση της παρούσας σύμβασης και στην επίτευξη του σκοπού αυτής μέσα από την εκτέλεση του αντικειμένου αυτής και την ανάπτυξη και εκτέλεση των δράσεων και υπηρεσιών που συναποτελούν το αντικείμενο αυτής. 6.1.2. Στο ανωτέρω πλαίσιο η «Περιφέρεια Αττικής» συγκεκριμένα αναλαμβάνει να εποπτεύει διαρκώς καθ’ όλη τη διάρκεια της παρούσας Σύμβασης και ενεργώς με δικά της μέσα και προσωπικό και ευθύνη την εφαρμογή της σύμβασης ως προς όλα τα ζητήματα και όλες τις εκφάνσεις και δράσεις που συνιστούν το αντικείμενο της παρούσας Σύμβασης (…). 6.1.3. Επίσης η «Περιφέρεια Αττικής» συμμετέχει ενεργά και αποκομίζει η ίδια ωφέλεια από το αντικείμενο και την επίτευξη και υλοποίηση του σκοπού της παρούσας Σύμβασης, αφού αποκτά την εμπειρία για την ανάπτυξη ανάλογου περιεχομένου, αντικειμένου και σκοπού προγραμμάτων σε άλλους Δήμους της περιοχής που εντάσσεται στην περιοχή εντός των ορίων της δικαιοδοσίας της. 6.2. Ο Δήμος Αθηναίων αναθέτει στην επιχείρηση αυτού «Ε.Τ.Ο.Α.Α. Α.Α.Ε. Ο.Τ.Α», ως Φορέα Υλοποίησης δράσεων της παρούσας Σύμβασης, την υλοποίηση των επιμέρους δράσεων που αναφέρονται στο αντικείμενο της παρούσας Σύμβασης, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 4 της παρούσης και υπό την προϋπόθεση της τήρησης των όρων της παρούσας Σύμβασης. Επίσης, συμμετέχει ενεργά, καθ’ όλη τη διάρκεια εκτέλεσης της παρούσας Σύμβασης, στην εκτέλεση της παρούσας Σύμβασης και στην επίτευξη του σκοπού αυτής, μέσα από την εκτέλεση του αντικειμένου αυτής και την ανάπτυξη και εκτέλεση των δράσεων και υπηρεσιών που συναποτελούν το αντικείμενο αυτής. 6.3. Η «Ε.Τ.Ο.Α.Α. Α.Α.Ε. Ο.Τ.Α» αναλαμβάνει ως Φορέας Υλοποίησης δράσεων της παρούσας Σύμβασης την υλοποίηση των επιμέρους δράσεων που αναφέρονται στο αντικείμενο της παρούσας Σύμβασης, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 4 της παρούσης, και υπό την προϋπόθεση της τήρησης των όρων της παρούσας Σύμβασης». Η διάρκεια της σύμβασης ορίστηκε από την υπογραφή της μέχρι τις 27.9.2010 (άρθρο 7), ημερομηνία κατά την οποία θα είχε ολοκληρωθεί η εκτέλεση του συνόλου του αντικειμένου της, το δε ποσό υλοποίησης των εργασιών και υπηρεσιών, που αποτελούν αντικείμενο της σύμβασης προϋπολογίστηκε στο ποσό των 169.203,25 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α. 23%) και ορίστηκε ότι το ποσό αυτό θα καλυφθεί από το Δήμο Αθηναίων, ενώ η πρώτη συμβαλλόμενη (Περιφέρεια Αττικής) δεν φέρει καμία ευθύνη για τους όρους χρηματοδότησης της Ε.Τ.Ο.ΑΑ. Α.Α.Ε. Ο.Τ.Α. από το Δήμο Αθηναίων. Περαιτέρω, ορίστηκε ότι η εκταμίευση των χρημάτων θα γίνει σε μία δόση και θα καταβληθεί με την ολοκλήρωση της σύμβασης, μετά από έγκριση της Επιτροπής Παρακολούθησης του άρθρου 9 αυτής, η οποία και θα πιστοποιεί την ανταπόκριση της Ε.Τ.Ο.Α.Α. Α.Α.Ε. Ο.Τ.Α. στις υποχρεώσεις της που απορρέουν από αυτήν (άρθρα 5 και 8). Σε εκτέλεση της ως άνω προγραμματικής σύμβασης εκδόθηκε το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα για την καταβολή στη φερόμενη ως δικαιούχο αυτού του ποσού των 169.203,25 ευρώ, πλέον Φ.Π.Α., βάσει του 79/1.11.2010 τιμολογίου παροχής υπηρεσιών της τελευταίας και του από 25.10.2010 σχετικού πρακτικού της Επιτροπής Παρακολούθησης, για την πιστοποίηση της ανταπόκρισης της φερόμενης ως δικαιούχου εταιρείας στις υποχρεώσεις της.
IV. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Τμήμα κρίνει ότι το αντικείμενο της εν λόγω προγραμματικής σύμβασης αφορά σε παροχή υπηρεσιών που έχουν αναπτυξιακό χαρακτήρα, με σκοπό τη βελτίωση του κοινωνικού, οικονομικού και πολιτιστικού χαρακτήρα της πόλης των Αθηνών, μέσα από τη διοργάνωση ενός συνεδρίου παγκόσμιου βεληνεκούς για την προβολή των σύγχρονων υποδομών της πόλης σ’ όλους τους τομείς, των ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων που αυτή προσφέρει καθώς και της μοναδικής ιστορικής και πολιτιστικής της κληρονομιάς, με στόχο την ανάδειξη της Μητροπολιτικής Αθήνας σε κορυφαίο τουριστικό και συνεδριακό προορισμό. Μη νομίμως όμως, περαιτέρω, ανατέθηκε στην εν λόγω αναπτυξιακή ανώνυμη εταιρεία η εκτέλεση του συνόλου των εργασιών που αποτελούν το αντικείμενο της υπό κρίση σύμβασης, με καταβολή μάλιστα ολόκληρου του συμβατικού ανταλλάγματος από τον προϋπολογισμό του Δήμου Αθηναίων (άρθρο 8.1 της υπό κρίση προγραμματικής σύμβασης), αφού η ως άνω εταιρεία-η οποία χαρακτηρίζεται από την ίδια τη σύμβαση φορέας υλοποίησης όλων των δράσεων που αποτελούν αντικείμενο αυτής – καθίσταται με τον τρόπο αυτό μοναδική κατ’ ουσίαν αντισυμβαλλόμενη του Δήμου, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 100 παρ. 1 του ν. 3852/2010, με συνέπεια η υπό κρίση δαπάνη να συνιστά εμμέσως επιχορήγηση προς αυτήν, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 265 παρ. 3 του ν. 3463/2006. Η κρίση αυτή ενισχύεται από τις αόριστες συμβατικές υποχρεώσεις της Περιφέρειας, που αφορούν μόνο σε καθήκοντα εποπτείας της εκτέλεσης της ελεγχόμενης σύμβασης, αρμοδιότητα που ούτως ή άλλως δίνεται σ’αυτήν από την κείμενη νομοθεσία (βλ σχετ. άρθρα 148 και 149 ν. 3463/2006) και στην απόκτηση εκ μέρους της ανάλογης εμπειρίας. Ειδικότερα, η Περιφέρεια η οποία είναι η μόνη στην ουσία αντισυμβαλλόμενη του Δήμου Αθηναίων, όχι μόνο δεν αναλαμβάνει ουσιαστικές υποχρεώσεις κατά την υλοποίηση του αντικειμένου της σύμβασης, αλλά αποποιείται ρητώς και κάθε ευθύνη για τους όρους χρηματοδότησης της εταιρείας από το Δήμο Αθηναίων (άρθρα 5.2 και 8.2.της σύμβασης). Περαιτέρω, ναι μεν δεν προσκομίζεται η τυχόν εκδοθείσα απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Ε.Τ.Ο.Α.Α. Α.Α.Ε. Ο.Τ.Α., ως του οργάνου που δεσμεύει και εκπροσωπεί την Α.Ε. στις σχέσεις της με τους τρίτους, για την έγκριση σύναψης της ελεγχόμενης σύμβασης, πλην όμως η εν λόγω προγραμματική σύμβαση, η οποία υπογράφεται από την Πρόεδρο και τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της φερόμενης ως δικαιούχου εταιρείας, εκτελέστηκε από αυτήν. Τέλος, ο ισχυρισμός της Επιτρόπου περί μη νομιμότητας της δαπάνης για το λόγο ότι δεν επισυνάπτονται αντίγραφα των παραστατικών στοιχείων που δικαιολογούν το εντελλόμενο ποσό είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, καθόσον, όπως προκύπτει από την υπό κρίση σύμβαση (άρθρο 8 παρ. 3) το εντελλόμενο με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα ποσό είχε οριστεί πληρωτέο σε μία δόση με την ολοκλήρωση της σύμβασης, μετά από έγκριση της Επιτροπής Παρακολούθησης, η οποία θα πιστοποιούσε την ανταπόκριση της εταιρείας στις υποχρεώσεις της, και δεν απαιτείτο για την εκταμίευσή του παραστατικό άλλο, από το συνημμένο στα δικαιολογητικά του ως άνω εντάλματος τιμολόγιο καθώς και τη σχετική βεβαίωση της Επιτροπής, η οποία επίσης επισυνάπτεται (βλ. Πράξη VII Τμ. 78/2008). Επομένως, η εντελλόμενη δαπάνη κρίνεται μη νόμιμη, κατά παραδοχή του τρίτου λόγου διαφωνίας της Επιτρόπου, αφού η ως άνω εταιρεία έχει καταστεί ανεπιτρέπτως μοναδική αντισυμβαλλόμενη του Δήμου, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 225 του Δ.Κ.Κ. (ν. 3463/2006), ως εκ τούτου δε, μη νομίμως συμμετέχει με την ιδιότητα αυτή (του συμβαλλόμενου και όχι του συμμετέχοντος) στην προγραμματική αυτή σύμβαση. Πλην όμως το Τμήμα κρίνει ότι η πραγματοποίηση της επίμαχης δαπάνης δεν οφείλεται σε πρόθεση των αρμόδιων οργάνων να καταστρατηγήσουν τις διατάξεις περί συνάψεως προγραμματικών συμβάσεων, αλλά σε συγγνωστή πλάνη αυτών ως προς την συνδρομή των απαιτούμενων από τις εν λόγω διατάξεις προϋποθέσεων για τη νομιμότητα της δαπάνης, αφού τα αρμόδια όργανα του Δήμου θεώρησαν συγγνωστώς ότι για την ουσιαστική συμμετοχή των λοιπών φορέων στην υλοποίηση του αντικειμένου της σύμβασης αρκούσε η συμμετοχή αυτών στην Επιτροπή Παρακολούθησης του έργου και η ανάληψη εποπτικών καθηκόντων όσον αφορά στην εκτέλεση του αντικειμένου της σύμβασης, ενώ παράλληλα μόνο η Αναπτυξιακή Εταιρεία είχε την κατάλληλη στελέχωση και τεχνογνωσία για να ανταποκριθεί στις υψηλές απαιτήσεις διοργάνωσης ενός τέτοιου συνεδρίου, για την προβολή της πόλης των Αθηνών. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε, λόγω συγγνωστής πλάνης, να θεωρηθεί, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2011, σε βάρος των πιστώσεων του οποίου εκδόθηκε.
Για τους λόγους αυτούς
Αποφαίνεται ότι το 2554, οικονομικού έτους 2011, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου Αθηναίων, ποσού 208.120,00 ευρώ, δεν πρέπει να θεωρηθεί, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο σκεπτικό της παρούσας.
Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ
ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ ΘΕΟΤΟΚΑΤΟΥ
Η ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ
ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ – ΕΛΙΣΑΒΕΤ ΚΟΥΛΟΥΜΠΙΝΗ
Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΜΑΡΙΑ ΕΞΑΡΧΟΥΛΑΚΟΥ