Αριθμ. 812/2008, V Τμήματος
Περίληψη: Επί αιτήσεως του Γενικού Επιτρόπου της Επικρατείας περί καταλογισμού (εις ολόκληρον ή διαιρετώς) πλειόνων δημοσίων υπαλλήλων και στρατιωτικών, το Δικαστήριο δύναται να διατάξει τον χωρισμό της εκδίκασης της υπόθεσης και τη χωριστή συζήτηση ως προς μερικούς εκ των καθών η αίτηση ομοδίκους για κάθε διαδικαστικό ή ουσιαστικό λόγο. Οι στρατιωτικοί στους οποίους περιλαμβά¬νονται και οι υπηρετούντες στις Ε.Δ. κληρωτοί ευθύνονται έναντι του Δημοσίου για κάθε θετική ζημία που προξένησαν σ’ αυτό από δόλο ή βαρειά αμέλεια κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους.
Πρόεδρος: Κωνσταντίνος Κανδρής, Αντιπρόεδρος
Εισηγητής: Μιχαήλ Ζυμής, Σύμβουλος
Γενική Επίτροπος της Επικρατείας: Άννα Λιγωμένου, Σύμβουλος
Ι. Με την υπό κρίση, από 18.1.2006, αίτηση του Γενικού Επιτρόπου της Επικρατείας στο Ελεγκτι¬κό Συνέδριο ζητείται να καταλογισθεί εις βάρος των καθ’ ων η αίτηση: α) Δ.Σ., β) Μ.Ο., γ) Ν.Γ.,
δ) Π.Τ., ε) Γ.Κ., στ) Χ.Π. και ζ) Χ.Ρ., πρώην στρατιωτών (ΔΒ), ποσό 880,15 ευρώ στον πρώτο, 7,46 ευρώ στο δεύτερο, 435,66 ευρώ στον τρίτο, 151,53 ευρώ στον τέταρτο, 17,49 ευρώ στον πέμπτο, 68,09 ευρώ στον έκτο και 18,00 ευρώ στον έβδομο, που αντιστοιχεί σε ισόποση δι’ έκαστον θετική ζημία που φέρεται ότι προξένησαν, ενεργούντες κεχωρισμένως, στο Ελληνικό Δημόσιο με δόλο και με σκοπό να προσπορίσουν στους εαυτούς τους ίδιο όφελος, προβαίνοντας στη χωρίς σχετική αρμοδιότητα και ενάντια στις διαταγές εξωϋπηρεσιακή, ήτοι για προσωπικές τους συνδιαλέξεις, χρήση αυτόματου τηλεφώνου του Κέντρου Επικοινωνιών (ΚΕΠΙΚ) της Ανώτατης Στρατιωτικής Διοίκησης Υποστήριξης Στρατού. Η αίτηση αυτή, για την οποία δεν απαιτείται η καταβολή παραβόλου (άρθρ. 61 παρ.1 του π.δ/τος 1225/1981), έχει ασκηθεί νομότυπα και πρέπει να ερευνηθεί κατά το παραδεκτό της συζήτησής της και ακολούθως ως προς τη νομική και ουσιαστική της βασιμότητα.
ΙΙ. Το π.δ. 1225/1981 «Περί εκτελέσεως των περί Ελεγκτικού Συνεδρίου διατάξεων» (ΦΕΚ Α΄, 304), οι σχετικές με τον προσδιορισμό δικασίμου και την εκδίκαση εν γένει του ένδικου βοηθήματος της έφεσης διατάξεις του οποίου εφαρμόζονται αναλόγως, σύμφωνα με το άρθρο 47 παρ. 2 αυτού, και επί των κατ’ άρθρο 46 παρ. 5 αιτήσεων καταλογισμού του Γενικού Επιτρόπου της Επικρατείας, ορίζει στο άρθρο 34 παρ. 1 ότι η επίδοση γίνεται «Εις τον προς ον αύτη ή τον πληρεξούσιον ή τον αντίκλητον αυτού», στο άρθρο 38 παρ. 1 ότι: «Εάν ο προς ον η επίδοσις δεν ευρίσκεται εν τη κατοικία αυτού, το έγγραφο παραδίδεται εις τινά των μετ’ αυτού συνοικούντων συγγενών ή υπηρετών και εν ελλείψει ή απουσία αυτών προς τινά των λοιπών συνοίκων, έχοντα, κατά την κρίσιν του επιδίδοντος, συνείδησιν των πραττομένων» και στο άρθρο 44 παρ. 1 ότι: «Περί πάσης επιδόσεως συντάσσεται υπό του επιδίδοντος έκθεσις, η οποία, πλην των εν άρθρω 31 του παρόντος οριζομένων στοιχείων περιέχει: α) … β) το ονοματεπώνυμον και την ιδιότητα του επιδίδοντος, γ) …, δ) μνείαν του τόπου… επιδόσεως, ε) μνείαν του προσώπου εις ο παρεδόθη το έγγραφον …». Από τις προπαρατεθείσες διατάξεις προκύπτει ότι στην περίπτωση που η επίδοση της κλήσης προς συζήτηση της υπόθεσης ενεργείται στην κατοικία του διαδίκου κι αυτός απουσιάζει, το σχετικό έγγραφο παραδίδεται σε κάποιο σύνοικό του, με ρητή μνεία στην οικεία έκθεση επίδοσης του τόπου όπου αυτή έλαβε χώρα, της ιδιότητας του επιδόσαντος, του προσώπου στο οποίο παραδόθηκε η κλήση καθώς και της ιδιότητάς του ως συνοίκου του διαδίκου. Περαιτέρω κατ’ εφαρμογή του άρθρου 65 του ανωτέρω π.δ/τος σε περίπτωση απουσίας κάποιου από τους διαδίκους το δικαστήριο εξετάζει αυτεπαγγέλτως αν χώ¬ρησε νόμιμη και εμπρόθεσμη κλήτευσή του και αν διαπιστώσει ότι αυτός δεν κλητεύθηκε ή δεν κλητεύθηκε νομίμως και εμπροθέσμως κηρύσσει απαράδεκτη τη συζήτηση, ορίζει νέα δικάσιμο και διατάσσει την κατ’ αυτήν εγγραφήν της υποθέσεως επί του πινακίου και τη νόμιμη κλήτευση των διαδίκων. Τέλος, κατά το άρθρο 13 του ίδιου π.δ/τος, το δικαστήριο μπορεί να διατάσσει τον χωρισμό της εκδίκασης επί της αιτήσεως του Γενικού Επιτρόπου της Επικρατείας περί καταλογισμού, εις ολόκληρον ή διαιρετώς, πλειόνων δημοσίων υπαλλήλων και στρατιωτικών εν γένει για κάθε διαδικαστικό ή ουσιαστικό λόγο που δικαιολογεί το χωρισμό της και τη χωριστή συζήτηση ως προς μερικούς εκ των καθ’ ων η αίτηση ομοδίκους (Ε.Σ. Ολ. 1304/2002, 1471/2006 κ.α., V Τμ. 1636/2007, 783/2007, 255/2006, 253/2006, 530/2003 κ.λπ.).
III. Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από τα πρακτικά δημοσίας συνεδριάσεως του Δικαστηρίου της 13ης Δεκεμβρίου 2007 κατά τη συζήτηση της υπόθεσης, που εκφωνήθηκε εκ του πινακίου κατά την σ’ αυτό σειρά εγγραφής της, μόνον ο έκτος εκ των καθ’ ων η αίτηση Χ.Π. εμφανίστηκε αυτοπροσώπως στο ακροατήριο και ζήτησε να εκδικαστεί η υπόθεση, δηλώνοντας, συναφώς, ότι έχει καταβάλει το προς καταλογισμό ποσό με το οποίο βαρύνεται, ενώ οι υπόλοιποι εκ των καθ’ ων η αίτηση δεν παραστάθηκαν. Όπως αποδεικνύεται από τα στοιχεία του φακέλου, ο δεύτερος εκ των καθ’ ων η αίτηση Μ.Ο., δεν κλητεύθηκε για να παρασταθεί στην ανωτέρω δικάσιμο, αφού σ’ αυτά δεν περιλαμβάνεται έκθεση επιδόσεως της υπ’ αριθμ. πινακίου 3 Β.Δ.Υ. 30/2007 κλήσης προς αυτόν της Γραμματέως του Δικαστηρίου, ο δε πρώτος εξ αυτών Δ.Σ. δεν κλητεύθηκε νόμιμα. Και τούτο διότι όπως προκύπτει από την από 13.8.2007 έκθεση επίδοσης του Β.Κ., του οποίου η ιδιότητα δεν προσδιορίζεται, αυτός μετέβη, κατόπιν παραγγελίας της Γραμματέως του Δικαστηρίου, στη διεύθυνση κατοικίας του ανωτέρω (Δ.Σ.) που αναγράφεται στο δικόγραφο της αίτησης (…), για να επιδώσει την απευθυνόμενη σ’ αυτόν υπ’ αριθμ. πινακίου 3 Β.Δ.Υ. 30/2007 κλήση προς συζήτηση και επειδή δεν βρήκε τον ίδιο την παρέδωσε στην «Σ.Μ. (μητέρα του)», χωρίς όμως, περαιτέρω, να αναφέρεται στην πιο πάνω έκθεση ούτε ο τόπος επίδοσης, ούτε εάν η παραλαβούσα την κλήση μητέρα του ήταν και σύνοικός του ώστε να είναι επιτρεπτή κατά νόμον η παράδοση σ’ αυτήν του επιδοτέου εγγράφου. Οι υπόλοιποι από τους καθ’ ων η αίτηση, ήτοι ο Ν.Γ., Π.Τ., Γ.Κ. και Χ.Ρ. κλητεύθηκαν νομίμως και εμπροθέσμως κατά την άνω ορισθείσα δικάσιμο (βλ. την από 17.8.2007 έκθεση επίδοσης της δημοτικής υπαλλήλου του δήμου Πατρέων Γ.Ρ., την από 3.8.2007 έκθεση επίδοσης του δημοτικού υπαλλήλου του δήμου Λεβαδέων Π.Κ., την από 9.8.2007 έκθεση επίδοσης της δημοτικής υπαλλήλου του δήμου Πατρέων Κ.Α. και την από 12.9.2007 έκθεση επίδοσης του υπαλλήλου του Ελεγκτικού Συνεδρίου Σ.Π.). Κατ’ ακολουθίαν τούτων, εφόσον δεν χώρησε κλήτευση του δεύτερου εκ των καθ’ ων η αίτηση Μ.Ο., ούτε νόμιμη κλήτευση του απολειπομένου πρώτου εξ αυτών Δ.Σ., πρέπει ως προς αυτούς να κηρυχθεί απαράδεκτη η συζήτηση της ένδικης αιτήσεως του Γενικού Επιτρόπου της Επικρατείας, να χωρισθεί η υπόθεση ως προς αυτούς και να ορισθεί νέα δικάσιμος αυτής κατά τα οριζόμενα στο διατακτικό. Αντιθέτως ως προς τους άλλους εκ των καθ’ ων η αίτηση, για τους οποίους υπήρξε νόμιμη και εμπρόθεσμη κλήτευση ώστε εκ της ερημοδικίας τους να μην επηρεάζεται η πρόοδος της δίκης, πρέπει να χωρήσει η συζήτηση της υπόθεσης με την κατά νόμο και ουσία εξέτασή της.
IV. Στο άρθρο 46 παρ. 4 και 5 του Οργανισμού του Ελεγκτικού Συνεδρίου (π.δ. 774/1980) ορίζεται ότι: «4. Δημόσιοι υπάλληλοι υπαγόμενοι εις τας διατά¬ξεις του ν. 1811/1951 «περί Κώδικος καταστάσεως των Δημοσίων διοικητικών υπαλλήλων» Στρατιωτικοί εν γένει οι ανήκοντες εις τα Σώματα Ασφα¬λείας και το Λιμενικόν Σώμα ως και οι εις τας Ενόπλους Δυνάμεις υπηρετούντες πάσης κατηγορίας υπάλληλοι ή εργατοτεχνίται, ευθύνονται έναντι του Δη¬μοσίου δια πάσαν θετικήν ζημίαν, ην προξένησαν εις αυτό εκ δόλου ή βαρείας αμελείας κατά την εκτέλεσιν των καθηκόντων αυτών ως και δια τας αποζημιώσεις, εις ας υπεβλήθη τούτο έναντι τρίτων ένεκα παρανόμων πράξεων ή παραλείψεων αυτών κατά την εκτέλεσιν των καθηκόντων των γενομένων επίσης εκ δόλου ή βαρείας αμελείας. Δεν ευθύνεται ο υπάλληλος έναντι τρίτων δια τοιαύτας πράξεις ή παραλείψεις αυτού. 5. Επί της κατά το παρόν άρθρον ευθύνης δικάζει το Ελεγκτικόν Συνέδριον τη αιτήσει του παρ’ αυτώ Γενικού Επιτρόπου ενεργούντος είτε κατόπιν εντολής του οικείου Υπουργού, είτε οίκοθεν, εφ’ όσον η ευθύνη προκύπτει εκ των υπόψη του Ελεγκτικού Συνεδρίου υποβαλλομένων κατά τον νόμον στοιχείων.» Κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων, οι στρατιωτικοί, στους οποίους περιλαμβάνονται και οι υπηρετούντες στις ένοπλες δυνάμεις κληρωτοί, ευθύνονται έναντι του Δημοσίου για κάθε θετική ζημία που προξένησαν σ’ αυτό από δόλο ή βαρειά αμέλεια κατά την εκτέλεση των υπηρεσιακών τους καθηκόντων. Θετική ζημία συνιστά η ελάττωση των περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου που προήλθε από τη ζημιογόνο ενέργεια των ως άνω προσώπων (V Τμ. 179/2001, 1014/2000, 1366/1999 κ.ά.). Ζημία δε δεν υφίσταται όταν καταβληθεί το ποσό που αντιστοιχεί σε αυτή, οπότε η ένδικη απαίτηση κατά του ζημιώσαντος αποσβέννυται δια της καταβολής και το Ελληνικό Δημόσιο στερείται εννόμου συμφέροντος για την έκδοση καταλογιστικής απόφασης (V Τμ. 182/1999, 1024/1999, 1430/2000, 179/ 2001, 1458/2002 κ.ά.).
V. Στην προκειμένη περίπτωση, από το σύνολο των στοιχείων του φακέλου και ιδίως από το, από 31.10.2005, Πόρισμα της διενεργηθείσας από τον Συνταγματάρχη (ΔΒ) Γ.Γ. ένορκης διοικητικής εξέτασης (ΕΔΕ) και τις επισυναπτόμενες στο Πόρισμα αυτό μαρτυρικές καταθέσεις, σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα έγγραφα του φακέλου, που εκτιμώνται το καθένα χωριστά και σε συνδυασμό μεταξύ τους, αποδείχθηκαν τα ακόλουθα: Κατά το χρονικό διάστημα από 1.4.2005 έως 31.5.2005 οι N.Γ., Π.Τ., Γ.Κ., οπλίτες τηλεφωνητές υπηρεσίας και οι Χ.Π. και Χ.Ρ., οπλίτες μη τηλεφωνητές υπηρεσίας – αντίστοιχα τρίτος, τέταρτος, πέμπτος, έκτος και έβδομος εκ των καθ’ ων η αίτηση – πραγματοποίησαν προσωπικές συνδιαλέξεις από το με αριθμό κλήσης 210-7784910 υπηρεσιακό τηλέφωνο χωρίς φραγή εσωτερικού του Κέντρου Επικοινωνιών (ΚΕΠΙΚ) της Ανώτατης Στρατιωτικής Διοίκησης Υποστήριξης Στρατού αξίας 435,66 ευρώ ο τρίτος, 151,53 ευρώ ο τέταρτος, 17,49 ευρώ ο πέμπτος, 68,09 ευρώ ο έκτος και 18,00 ευρώ ο έβδομος. Την πραγματοποίηση των συνδιαλέξεων αυτών, που έγινε κατά παράβαση των οδηγιών και διαταγών των Διοικητών του 466ΤΔΒ και του ΚΕΠΙΚ, συνομολογούν όλοι οι ανωτέρω καθ’ ων η αίτηση. Κατά συνέπεια αυτοί είναι αποκλειστικά υπαίτιοι για τη ζημία που προκάλεσαν στο Δημόσιο με δόλο και με σκοπό να προσπορίσουν στους εαυτούς τους ίδιο όφελος, καθόσον προέβησαν σε παράνομη, χωρίς σχετική αρμοδιότητα και ενάντια στις διαταγές εξωϋπηρεσιακή χρήση του ανωτέρω υπηρεσιακού τηλεφώνου. Μετά την άσκηση της ένδικης αίτησης οι τέταρτος και έκτος των καθ’ ων η αίτηση Π.Τ. και Χ.Π., προέβησαν στην εξόφληση των αντιστοιχούντων στις από αυτούς πραγματοποιηθείσες συνδιαλέξεις ποσών (151,53 και 68,09 ευρώ αντίστοιχα) δια αντιστοίχων καταβολών υπέρ του Δημοσίου και έτσι απεσβέσθη (ΑΚ 416) η σχετική αξίωση του Δημοσίου (βλ. τα με αριθμό ΣΤ52500315/17.12.2007 και ΣΤ28351174/17.2.2006 διπλότυπα είσπραξης τύπου Α των Δημοσίων Οικονομικών Υπηρεσιών (Δ.Ο.Υ.) Λειβαδιάς και Μολάων Λακωνίας αντίστοιχα). Κατ’ ακολουθίαν τούτων, η υπό κρίση αίτηση κατά το μέρος που με αυτή ζητείται ο καταλογισμός εις βάρος των Ν.Γ., Γ.Κ. και Χ.Ρ. με τα ποσά των 435,66, 17,49 και 18,00 ευρώ αντίστοιχα πρέπει να γίνει δεκτή και ως κατ’ ουσίαν βάσιμη, κατά το μέρος δε που στρέφεται κατά του Π.Τ. και Χ.Π. πρέπει να απορριφθεί διότι δεν υπάρχει πλέον έννομο συμφέρον για την έκδοση καταλογιστικής αποφάσεως σε βάρος τους για την ως άνω αιτία.