ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ
ΤΜΗΜΑ VI
ΑΠΟΦΑΣΗ 91/2011
Αποτελούμενο από τον Πρόεδρο του Τμήματος Ιωάννη Καραβοκύρη, Αντιπρόεδρο, και τα μέλη Μιχαήλ Ζυμή και Ευφροσύνη Κραμποβίτη Συμβούλους, Αγγελική Πανουτσακοπούλου και Γεώργιο Παπαϊσιδώρου (εισηγητή), Παρέδρους με συμβουλευτική ψήφο.
Συνεδρίασε στο Κατάστημά του, που βρίσκεται στην Αθήνα, στις 10 Δεκεμβρίου 2010, με την παρουσία της Γραμματέως του Μάρθας Δήμου, υπαλλήλου του Ελεγκτικού Συνεδρίου με βαθμό Α΄, κατηγορίας ΠΕ.
Για να αποφανθεί επί της από 18 Οκτωβρίου 2010 (με αριθμ. βιβλ. δικογρ. 165/19.10.2010) αίτησης του Δήμου Λουτρακίου- Περαχώρας, που εκπροσωπείται νομίμως, με την οποία ζητείται η ανάκληση της 361/2010 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Αφού μελέτησε τα στοιχεία του φακέλου
Και
Έλαβε υπόψη
Α) Τις απόψεις του αιτούντος Δήμου, ο οποίος παραστάθηκε διά των πληρεξουσίων δικηγόρων του Δήμου, Αιμιλίας Παπαφωτίου – Σπυροπούλου (Α.Μ./Δ.Σ.Α. 6374) και Ιωάννη Παραρά (Α.Μ./Δ.Σ.Α. 21501), οι οποίοι ζήτησαν την παραδοχή της αίτησης ανάκλησης λόγω συγγνωστής πλάνης
Β) Τις απόψεις του Ελληνικού Δημοσίου, νομίμως εκπροσωπουμένου από τον Υπουργό Οικονομικών, που παραστάθηκε δια του Παρέδρου του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους Κωνσταντίνου Κατσούλα, ο οποίος πρότεινε την παραδοχή της αίτησης. Και
Γ) Την από 22.10.2010 έγγραφη γνώμη του Αντεπιτρόπου της Επικρατείας στο Ελεγκτικό Συνέδριο, Ιωάννη Κάρκαλη, σύμφωνα με την οποία η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί.
Σκέφτηκε κατά το νόμο
Με την παρουσία των ως άνω μελών του και
Αποφάσισε τα ακόλουθα:
Ι. Με την εξεταζόμενη αίτηση του Δήμου Λουτρακίου -Περαχώρας ζητείται η ανάκληση της 361/2010 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Κατασκευή ανοικτού κολυμβητηρίου Λουτρακίου», συμβατικού ποσού 898.762,00 ευρώ (πλέον αναθεώρησης 53.925,72 ευρώ και Φ.Π.Α. 200.064,42 ευρώ, ήτοι συνολικού ποσού 1.152.752,14 ευρώ). Η αίτηση αυτή νομίμως επανεισάγεται για συζήτηση μετά την εκτέλεση όσων διατάχθηκαν με την 2838/2010 προδικαστικής απόφασης του Τμήματος τούτου. Ειδικότερα ο αιτών την ανάκληση Δήμος Λουτρακίου-Περαχώρας, με το από 6.12.2010 υπόμνημά του, υπέβαλε την 298/1.12.2010 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του ως άνω Δήμου, με την οποία, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 65 του ν. 3669/2008, εγκρίθηκε η υποκατάσταση της, αναδειχθείσας από το διενεργηθέντα για την εκτέλεση του έργου διαγωνισμό, αναδόχου κοινοπραξίας «Κ/Ξ ….» από τη νέα κοινοπραξία «…». Συνεπώς, το Τμήμα κρίνει ότι εξέλιπε ο διαληφθείς στην προσβαλλόμενη πράξη του Κλιμακίου σχετικός, διακωλυτικός της υπογραφής του σχεδίου της ανωτέρω συμπληρωματικής σύμβασης, λόγος.
ΙΙ. Το Ε΄ Κλιμάκιο με την 361/2010 πράξη του, της οποίας ζητείται η ανάκληση, έκρινε περαιτέρω ότι κωλύεται η υπογραφή του προεκτεθέντος σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης, με την αιτιολογία ότι οι διαλαμβανόμενες στη συνοδεύουσα τον 2ο Α.Π.Ε. και το 1ο Π.Κ.Τ.Ν.Ε. από 1.6.2010 αιτιολογική έκθεση εργασίες δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης. Και τούτο διότι, για ορισμένες εξ αυτών αορίστως αιτιολογείται η συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων, άλλες συνιστούν επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του έργου ή αποσκοπούν στη βελτίωση της ποιότητάς του, άλλες οφείλονται σε γεγονότα που ανάγονται σε χρόνο προγενέστερο της έγκρισης της τεχνικής μελέτης του έργου και ως εκ τούτου μη συνιστώντα απρόβλεπτες περιστάσεις, άλλες είχαν προβλεφθεί στα συμβατικά τεύχη και επομένως αποτελούν αντικείμενο της κύριας σύμβασης ενώ, τέλος, για άλλες ουδεμία αιτιολογία της ανάγκης εκτέλεσής τους παρατίθεται.
ΙΙΙ. Α. Στο άρθρο 57 του ν. 3669/2008 ορίζεται, ότι: «Το έργο εκτελείται σύμφωνα με τη σύμβαση και τα τεύχη και σχέδια που τη συνοδεύουν. Ο φορέας κατασκευής του έργου έχει το δικαίωμα, αν προκύψει ανάγκη εκτέλεσης συμπληρωματικών εργασιών, που δεν περιλαμβάνονται στο αρχικό ανατεθέν έργο ούτε στην πρώτη συναφθείσα σύμβαση και οι οποίες κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων κατά την εκτέλεση του έργου, όπως αυτό περιγράφεται στην αρχική σύμβαση, να συνάπτει σύμβαση με τον ανάδοχο του έργου, με την προϋπόθεση ότι οι συμπληρωματικές εργασίες δεν μπορούν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από την κύρια σύμβαση, χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα για τις αναθέτουσες αρχές ή όταν αυτές οι εργασίες, μολονότι μπορούν να διαχωριστούν από την αρχική σύμβαση, είναι απόλυτα αναγκαίες για την τελειοποίησή της. Το συνολικό ποσό των συμβάσεων αυτών δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσοστό του πενήντα τοις εκατό (50%) του ποσού της αρχικής σύμβασης, στο οποίο συμπεριλαμβάνεται και η αμοιβή για τη σύνταξη των τυχόν απαιτούμενων μελετών για τις συμπληρωματικές εργασίες. Η εκτέλεση των συμπληρωματικών εργασιών είναι υποχρεωτική για τον ανάδοχο του έργου και, προκειμένου να υπογραφεί η σύμβαση για την εκτέλεσή τους, απαιτείται γνώμη του οικείου τεχνικού συμβουλίου (…). 2. Κάθε σύμβαση επόμενη της αρχικής συνοδεύεται από Ανακεφαλαιωτικό Πίνακα Εργασιών (Α.Π.Ε.) που περιλαμβάνει ιδίως τις ενδείξεις των εργασιών, τις τιμές μονάδας των εργασιών, τα μεγέθη των ποσοτήτων, τις δαπάνες του προϋπολογισμού του αρχικά ανατεθέντος έργου, του προϋπολογισμού της αμέσως προηγούμενης σύμβασης και του προϋπολογισμού της προς κατάρτιση νέας σύμβασης. Περιλαμβάνει ακόμη και τις δαπάνες των απρόβλεπτων, καθώς και την προβλεπόμενη δαπάνη για αναθεώρηση και Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.) (.…)».
Β. Κατά την έννοια των διατάξεων αυτών, η κατάρτιση συμπληρωματικών συμβάσεων με τον ανάδοχο ήδη εκτελούμενου δημοσίου έργου αποτελεί εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης εκτέλεσης εργασιών και για το λόγο αυτό εφαρμόζεται μόνο στις περιοριστικά αναφερόμενες στο νόμο περιπτώσεις, αφού συνιστά παρέκκλιση από τις αρχές της διαφάνειας, της ισότητας συμμετοχής στις διαδικασίες για την κατάρτιση δημοσίων συμβάσεων και του ελεύθερου ανταγωνισμού. Ως συμπληρωματικές εργασίες θεωρούνται εκείνες, για τις οποίες συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις: α) παρουσιάζουν αναγκαία συνάφεια με το έργο και δεν περιλαμβάνονται στην αρχικά συναφθείσα σύμβαση, β) κατέστησαν αναγκαίες κατά την τεχνική εκτέλεση του έργου όπως αυτό περιγράφεται στην αρχική σύμβαση, λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων και γ) είτε δεν μπορούν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από την αρχική σύμβαση, χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα για την αναθέτουσα αρχή, είτε, παρά τη δυνατότητα διαχωρισμού τους, είναι απόλυτα αναγκαίες για την τελειοποίησή της. Ως απρόβλεπτες περιστάσεις θεωρούνται αιφνίδια πραγματικά γεγονότα, που δεν ανάγονται στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης και τα οποία, παρότι η μελέτη (οριστική ή προμελέτη) με βάση την οποία προσδιορίσθηκε το τεχνικό αντικείμενο του έργου υπήρξε πλήρης και ακριβής, αντικειμενικά δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν, σύμφωνα με τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής και να ενταχθούν στο αρχικό έργο και τη συναφθείσα σύμβαση. Οι περιστάσεις που επικαλείται για την αιτιολόγηση του απρόβλεπτου η αναθέτουσα αρχή, η οποία φέρει και το σχετικό βάρος απόδειξης (βλ. αποφ. VI Τμ. Ελ. Συν. 2066/2010, 3359, 3357, 2502, 1780/2009), δεν πρέπει να απορρέουν από δική της ευθύνη (βλ. απόφ. VI Τμ. 707/2010). Περαιτέρω, δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να θεωρηθούν ως «συμπληρωματικές εργασίες» οφειλόμενες σε απρόβλεπτα γεγονότα εκείνες που αφορούν σε επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του έργου ή στη βελτίωση της ποιότητάς του, καθόσον είναι ανεπίτρεπτη η εκ των υστέρων μεταβολή του αντικειμένου του έργου, που δεν ήταν γνωστή στο σύνολο των διαγωνιζομένων, κατά την υποβολή της προσφοράς τους, και δεν αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου (βλ. πράξεις VI Τμ. Ελ. Συν. 98, 192, 197, 216 και 232/2006, 108/2007, 2069/2010). Ομοίως δεν αποτελούν απρόβλεπτες περιστάσεις η εφαρμογή νέων κανονισμών και κανόνων, συνεπεία των οποίων δεν τροποποιείται η όλη κατασκευή και οι οποίοι καθιερώθηκαν ως υποχρεωτικοί μετά την ανάθεση του έργου καθώς και παραλείψεις ή σφάλματα της προμέτρησης της μελέτης καθόσον οι εργασίες, που οφείλονται στα ανωτέρω, καλύπτονται αποκλειστικά από το κονδύλιο των απροβλέπτων που περιλαμβάνεται στην αρχική σύμβαση (πρ.Ε΄ Κλιμ 350/2010). Τέλος, η απόφαση του αρμοδίου οργάνου περί προσφυγής στην παραπάνω διαδικασία ανάθεσης πρέπει, ως εκ της φύσεώς της, να είναι ειδικώς και επαρκώς αιτιολογημένη, ώστε να καθίσταται εφικτός από το Ελεγκτικό Συνέδριο ο έλεγχος νομιμότητάς της (βλ. αποφ. VI Τμ Ελ. Συν. 2066, 285-6, 136/2010).
ΙV. Στην προκειμένη περίπτωση από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα ακόλουθα: Σύμφωνα με την από 1.6.2010 αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει τον 2ο Α.Π.Ε. καθώς και το 1ο ΠΚΤΝΕ, που εγκρίθηκαν με την 1818/13.7.2010 απόφαση του δημοτικού συμβουλίου του δήμου Λουτρακίου – Περαχώρας, όλες οι εργασίες που αναφέρονται σε αυτήν και περιλαμβάνονται στην ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση, «καθίστανται αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων κατά την εκτέλεση του έργου (και) δεν μπορούν τεχνικά να διαχωριστούν από την κύρια σύμβαση, καθότι κρίνονται απόλυτα αναγκαίες για την τελειοποίησή του». Ειδικότερα, στην ως άνω αιτιολογική έκθεση, περιγράφονται: Α. α) εργασίες καταβιβασμού του περιβάλλοντος χώρου του έργου εξαιτίας σαθρότητας του εδάφους λόγω της ύπαρξης υπόγειων ρευμάτων. β) εργασίες επιπλέον επίχωσης του υπεδάφους της θεμελίωσης των δεξαμενών κολύμβησης, γ) εργασίες στήριξης των ανοξείδωτων προκατασκευασμένων πάνελ των δεξαμενών κολύμβησης, δ) εργασίες εγκιβωτισμού ποταμίσιου υλικού στη θεμελίωση του έργου, ε) εργασίες στήριξης των περιμετρικών διαδρόμων της πισίνας και στ) εργασίες μεταβολής της μορφής της ράμπας του μηχανοστασίου από ευθύγραμμη σε ελλειπτική. Κατά την αναθέτουσα αρχή οι μεν υπό στοιχεία α), β) και δ) εργασίες οφείλονται σε αστοχία της γεωτεχνικής μελέτης, στο πλαίσιο της οποίας επιχειρήθηκαν δειγματοληπτικές γεωτρήσεις «σε τρία ενδεικτικά σημεία του οικοπέδου, στα οποία δεν συμπεριλαμβανόταν το συγκεκριμένο σημείο που προέκυψε το πρόβλημα», οι δε υπό στοιχεία ε) και στ) σε ανεπάρκεια της στατικής μελέτης, δοθέντος ότι στην αρχική μελέτη δεν είχε προβλεφθεί η τεχνική λεπτομέρεια της στήριξης των περιμετρικών διαδρόμων της πισίνας, ενώ και η προβλεφθείσα σε αυτήν κατασκευή ευθύγραμμης ράμπας του μηχανοστασίου καθιστούσε δυσχερή την προσέγγιση οποιουδήποτε οχήματος προς το μηχανοστάσιο λόγω της τεχνικά μεγάλης κλίσης της. Τέλος, οι υπό στοιχείο γ) εργασίες, οφείλονται, κατά την αναθέτουσα αρχή, σε λανθασμένους υπολογισμούς των εγκεκριμένων σχεδίων της μελέτης, η εφαρμογή των οποίων θα οδηγούσε σε κατασκευή βάθους πισίνας 2,26μ, που υπερβαίνει το απαιτούμενο από τις τεχνικές προδιαγραφές βάθος (2μ.). Επίσης, στην προαναφερόμενη αιτιολογική έκθεση περιγράφονται: Β. α) τροποποιήσεις ηλεκτρομηχανολογικών εργασιών (εξυπηρέτηση του δικτύου προσαγωγής νερού στις πισίνες από δύο κλάδους μικρότερης διατομής από την προβλεπόμενη στη μελέτη, τοποθέτηση 4 φίλτρων στη μεγάλη πισίνα αντί 3 φίλτρων που προβλέπονται στα συμβατικά τεύχη, καθώς και των αντίστοιχων νέων αντλιών, συμβατών με τα φίλτρα αυτά, τοποθέτηση 3 θερμαντήρων boiler των 1000 λίτρων αντί του προβλεπόμενου στα συμβατικά τεύχη 1 θερμαντήρα των 3000 λίτρων – βλ. σελ 67 τεύχος ε΄ των τεχνικών προδιαγραφών), β) εργασίες αντικατάστασης της μεθόδου χλωρίωσης από το προβλεπόμενο στα συμβατικά τεύχη αέριο χλώριο σε υγρό (σελ 102 τεύχος ε΄ των τεχνικών προδιαγραφών), γ) εργασίες αντικατάστασης του προβλεπόμενου χαλύβδινου λέβητα θέρμανσης των αποδυτηρίων με λέβητα χυτοσιδήρου (σελ 12 τεύχος ζ΄ των τεχνικών προδιαγραφών), δ) εργασίες εγκατάστασης θεμελιακής γείωσης, ε) εργασίες εγκατάστασης υποσταθμού για την ηλεκτροδότηση των εγκαταστάσεων και στ) εργασίες τροποποίησης των χώρων WC στο εντευκτήριο. Οι ανωτέρω εργασίες, σύμφωνα με την αναθέτουσα αρχή, οφείλονται στην, επί τα βελτίω, τροποποίηση της συμβατικής μελέτης, ώστε να επιτυγχάνεται αδιάλειπτη λειτουργία του κολυμβητηρίου καθώς και μειωμένο λειτουργικό κόστος συντήρησης των εγκαταστάσεων. Ειδικότερα, για τις υπό στοιχείο β) εργασίες αντικατάστασης της μεθόδου χλωρίωσης του νερού, η αναθέτουσα αρχή υποστηρίζει, ότι είναι αναγκαία λόγω της επικινδυνότητας της προβλεπόμενης από τη συμβατική μελέτη μεθόδου χλωρίωσης με αέριο χλώριο. Ενώ, για τις υπό στοιχείο στ) εργασίες, η αναθέτουσα αρχή υποστηρίζει ότι κατέστησαν αναγκαίες σε συμμόρφωση προς απαιτήσεις ιδιαίτερων υγειονομικών διατάξεων που αφορούν την άδεια λειτουργίας του εντευκτηρίου του κολυμβητηρίου, και επικαλείται τις διατάξεις των άρθρων 9 και 25 της Υπουργικής Απόφασης ΑΙΒ/8577/1983 (ΦΕΚ Β΄ 526), όπως το άρθρο 25 αυτής αντικαταστάθηκε από το άρθρο 1 της Υπουργικής Απόφασης Υ1γ/ΓΠ/οικ. 94643/2007 (ΦΕΚ Β΄ 1384/3.8.2007 με έναρξη ισχύος 15 ημέρες από τη δημοσίευσή της) καθώς και της Υπουργικής Απόφασης Γ1/9900/1974 «περί υποχρεωτικής κατασκευής αποχωρητηρίων» (ΦΕΚ Β΄ 1266), όπως το άρθρο 3 αυτής τροποποιήθηκε με την ΑΙΒ/2055/1980 Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ Β΄ 338). Επιπροσθέτως, στην ανωτέρω αιτιολογική έκθεση περιγράφονται : Γ. εργασίες επιχρισμάτων όλων των υπόγειων χώρων καθώς και τοποθέτησης πλακιδίων τοίχου μέχρι την οροφή των αποδυτηρίων. Τέλος, στον 2ο Ανακεφαλαιωτικό Πίνακα αναφέρονται και οι εξής εργασίες, οι οποίες δεν περιγράφονται στην συνοδεύουσα τον Πίνακα αυτόν αιτιολογική έκθεση, ούτε αιτιολογείται η ανάγκη εκτέλεσής τους: Δ. α) εργασίες πυρασφάλειας (συστήματα κατάσβεσης CO2), β) εργασίες τοποθέτησης αλεξικέραυνου, γ) προμήθεια ανεμιστήρων οροφής και δ) εργασίες περίφραξης τύπου ΝΑΤΟ.
V. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙII, το Τμήμα κρίνει ότι για όλες τις προεκτεθείσες (σκέψη IV), διαλαμβανόμενες στην αιτιολογική έκθεση εργασίες, αορίστως αιτιολογείται η συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων με την επίκληση ότι οι εργασίες αυτές κατέστησαν αναγκαίες κατά την εκτέλεση των εργασιών της κύριας σύμβασης και χωρίς οποιαδήποτε περαιτέρω εξειδίκευση των λόγων για τους οποίους, ακολουθώντας τους κανόνες της εμπειρίας και τεχνικής, ήταν αντικειμενικά αδύνατη εκ των προτέρων η ένταξη αυτών των πρόσθετων εργασιών στην αρχική μελέτη του έργου. Περαιτέρω ορθά το Κλιμάκιο παρατήρησε, αναφορικά με τις υπό στοιχεία Α α), β) και δ) εργασίες, ότι οι γενόμενες τρεις γεωτρήσεις σε οικόπεδο εμβαδού 9.979,82 τμ (βλ. την από 26.11.2007 τεχνική έκθεση), δεν θεωρούνται, σύμφωνα με τα διδάγματα της κοινής πείρας αντιπροσωπευτικό δείγμα μέτρησης, ώστε τα συμπεράσματα της γεωτεχνικής μελέτης που στηρίχτηκαν στις γεωτρήσεις αυτές να διασφαλίσουν την πληρότητα της μελέτης. Εξάλλου, για τις λοιπές προαναφερθείσες εργασίες του κεφαλαίου Α, η ίδια η αναθέτουσα αρχή ομολογεί ότι οφείλονται σε αστοχία των εγκεκριμένων μελετών και κατασκευαστικών σχεδίων. Περαιτέρω, οι εργασίες που αναφέρονται στο κεφάλαιο Β αποτελούν επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του έργου ή αποσκοπούν στη βελτίωση της ποιότητάς του και δεν μπορούν νομίμως να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης. Ειδικότερα, αναφορικά με τις υπό στ. κεφ. Β β) εργασίες χλωρίωσης δεν παρέχονται στοιχεία, με τα οποία να εξειδικεύεται η αορίστως επικαλούμενη από την αναθέτουσα αρχή επικινδυνότητα της μεθόδου χλωρίωσης με αέριο χλώριο. Εξάλλου, αναφορικά με τις υπό στ. κεφ. Β στ) εργασίες τροποποίησης των χώρων WC στο εντευκτήριο, η ανάγκη εκτέλεσης των οποίων προέκυψε, κατά την αναθέτουσα αρχή, λόγω της ύπαρξης ιδιαίτερων υγειονομικών διατάξεων (η τελευταία από τις οποίες ισχύει ήδη από τον Αύγουστο του 2007), οι εργασίες αυτές οφείλονται σε γεγονότα που ανάγονται σε χρόνο πριν από την έγκριση της τεχνικής μελέτης του έργου (Νοέμβριος 2007) και, επομένως, δε στοιχειοθετούν απρόβλεπτες, κατά την έννοια των προαναφερόμενων διατάξεων, περιστάσεις αλλά γεγονότα γνωστά εκ των προτέρων στην αναθέτουσα αρχή. Ακόμη, οι εργασίες που αναφέρονται στο κεφάλαιο Γ (εργασίες επιχρισμάτων όλων των υπόγειων χώρων καθώς και τοποθέτησης πλακιδίων τοίχου μέχρι την οροφή των αποδυτηρίων), δεν μπορούν να ενταχθούν στην ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση, καθόσον πρόκειται για εργασίες που έχουν προβλεφθεί στα συμβατικά τεύχη και ειδικότερα στο τεύχος δ΄ σελ. 12 και 13 των τεχνικών προδιαγραφών και, επομένως, αποτελούν ήδη αντικείμενο της κύριας σύμβασης. Τέλος, για τις αναφερόμενες στο κεφάλαιο Δ εργασίες, δεν παρατίθεται καμία αιτιολογία. Εξάλλου, ο προβαλλόμενος από την αιτούσα αναθέτουσα αρχή ισχυρισμός ότι όλες οι ως άνω εργασίες, των οποίων η αξία ανέρχεται στο 25,69% της αρχικής συμβατικής δαπάνης, δεν μπορούν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από την κύρια σύμβαση, χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα για την αναθέτουσα αρχή, δεν αρκεί για να καταστήσει νόμιμη την υπογραφή της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης εργασιών, αφού για την νόμιμη κατάρτιση συμπληρωματικής σύμβασης, σύμφωνα με τις προαναφερόμενες διατάξεις, απαιτείται, σε κάθε περίπτωση, να συντρέχουν σωρευτικά οι προβλεπόμενες από τις διατάξεις αυτές προϋποθέσεις. Επομένως οι εργασίες αυτές δε δύναται να θεωρηθεί ότι αντικειμενικά δεν μπορούσαν να προβλεφθούν, σύμφωνα με τους κανόνες επιμέλειας του μέσου συνετού ανθρώπου του οικείου κλάδου (μελετητών- μηχανικών των τεχνικών υπηρεσιών της αναθέτουσας). Κατά συνέπεια, ορθώς διά της προσβαλλομένης πράξεως κρίθηκε ότι οι προαναφερθείσες εργασίες δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης, καθ’ όσον δεν συνέτρεχαν οι απρόβλεπτες περιστάσεις που επιτάσσουν τα άρθρα 28 και 57 της κωδικοποίησης της νομοθεσίας κατασκευής δημόσιων έργων που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 3669/2008. Πλην όμως, ενόψει της καθοριστικής σημασίας που έχει το υπό κρίση έργο για την ποιότητα ζωής των κατοίκων και ιδιαίτερα των νέων της περιοχής καθώς και για την αναβάθμιση της ευρύτερης περιοχής, το Τμήμα άγεται, περαιτέρω, στην κρίση, κατά παραδοχή του προβαλλόμενου σχετικώς ανακλητικού λόγου περί συγγνωστής πλάνης, ότι τα αρμόδια όργανα του αιτούντος, χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των διατάξεων του ν. 3669/2008, σχημάτισαν την πεπλανημένη, πλην όμως συγγνωστή, πεποίθηση, ότι συνέτρεχαν στη συγκεκριμένη περίπτωση απρόβλεπτα γεγονότα και υπέλαβαν ότι έχουν εφαρμογή οι διατάξεις των άρθρων 28 και 57 της κωδικοποίησης της νομοθεσίας κατασκευής δημόσιων έργων που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 3669/2008.
V. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η υπό κρίση αίτηση ανάκλησης του Δήμου Λουτρακίου – Περαχώρας, πρέπει να γίνει δεκτή, λόγω συνδρομής συγγνωστής πλάνης, στο πρόσωπο της αναθέτουσας αρχής, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 361/2010 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και δοθέντος ότι δεν αναδείχθηκε δι’ αυτής άλλος, πλην των προεκτεθέντων, λόγος διακωλυτικός της υπογραφής, να υπογραφεί η οικεία συμπληρωματική σύμβαση.
Για τους λόγους αυτούς
Δέχεται την από 19.10.2010 αίτηση ανάκλησης του Δήμου Λουτρακίου – Περαχώρας
Ανακαλεί την 361/2010 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Αποφαίνεται υπέρ της υπογραφής του οικείου σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Κατασκευή ανοικτού κολυμβητηρίου Λουτρακίου»
Κρίθηκε και αποφασίστηκε στην Αθήνα στις 17 Δεκεμβρίου 2010.
Δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριο του Δικαστηρίου στις