ΠΡΟΣΟΧΗ ΜΕ την 1664/2009 απόφαση της Ολομελείας κρίθηκε ότι η απόκτηση ακινήτων από Δήμο με αγορά, κατά τους κανόνες του ιδιωτικού δικαίου, συνιστά επιλογή η οποία στηρίχθηκε σε ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια και αποσκοπούσε στο βέλτιστο τρόπο διαχειρίσεως των οικονομικών του Δήμου και συνεπώς, η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου για σύναψη της σχετικής συμβάσεως δεν εκδόθηκε κατά ενάσκηση δημόσιας εξουσίας και δεν απέβλεψε στην εφαρμογή διατάξεων νόμου και η προσβολή της από τρίτους δεν δημιουργεί ακυρωτική διοικητική διαφορά. Η επίδικη περίπτωση αφορούσε στην αγορά τριών ακινήτων του Ομίλου της Εθνικής Τραπέζης της Ελλάδος από το Δήμο Αθηναίων, κατΆ επίκληση των άρθρων 248 και 252 του τότε ισχύοντος Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα (π.δ. 410/1995) και προς εφαρμογή των προβλεπομένων στο άρθρο 12 του ν. 3481/2006 για την υλοποίηση νέου Υπερτοπικού-Μητροπολιτικού Πόλου αναψυχής, αθλητισμού, πολιτιστικών και άλλων συμπληρωματικών λειτουργιών, στον Βοτανικό, στην περιοχή Ελαιώνα Αττικής.
ΠΡΟΣΟΧΗ ΜΕ ΤΗΝ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑΚΗ ΑΥΤΗ ΑΠΟΦΑΣΗ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΑΦΕΣ( προηγήθηηκε η ΣτΕ Ολομ.895/2008) ΟΤΙ ΑΠΟΣΠΑΣΤΕΣ ΠΡΆΞΕΙΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΗΓΟΥΝΤΑΙ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΥΝΑΨΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΚΑΤΑ ΤΟ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ, ΕΦΟΣΟΝ ΠΡΟΣΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΡΊΤΟΥΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΜΕΤΕΧΟΥΝ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ
1664/2009 ΣΤΕ (ΟΛΟΜ)
ΟΤΑ και αγορά ακινήτων. Αίτηση ακύρωσης της αποφάσεως του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Αθηναίων, με την οποία παρασχέθηκε εξουσιοδότηση για την υπογραφή συμβάσεως στον νέο Δήμαρχο, προκειμένου να γίνει αγορά από τον Δήμο τριών ακινήτων στην Πολεοδομική Ενότητα Ελαιώνα του Δήμου Αθηναίων, στον Βοτανικό. Η εκδίκαση των διαφορών που ανακύπτουν από διοικητική σύμβαση υπάγεται στην δικαιοδοσία των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων. Αν όμως πρόκειται περί συμβάσεως ιδιωτικού δικαίου, δικαιοδοσία για την επίλυση της διαφοράς έχουν τα πολιτικά δικαστήρια. Πότε η σύμβαση θεωρείται διοικητική. Μονομερείς εκτελεστές πράξεις διοικητικών αρχών, οι οποίες εντάσσονται σε διαδικασία που αποβλέπει σε σύναψη διοικητικής συμβάσεως δημιουργούν ακυρωτική διαφορά και υπόκεινται στον ακυρωτικό έλεγχο του ΣτΕ, στην περίπτωση κατά την οποία προσβάλλονται από τρίτους και όχι από εκείνους που έλαβαν μέρος στην διαδικασία της εκδόσεώς τους, εφ`όσον εκδίδονται κατ`ενάσκηση δημοσίας εξουσίας και αποβλέπουν σε δημόσιο σκοπό. Αντίθετη μειοψηφία. Για την κατάρτιση συμβάσεως μεταβιβάσεως της κυριότητος ακινήτων, στην οποία συμβάλλεται ΟΤΑ, προσαπαιτείται έκθεση εκτιμήσεως του Σώματος Ορκωτών Ελεγκτών, όταν η αξία των μεταβιβαζομένων υπερβαίνει τα είκοσι εκατομμύρια δραχμές. Για την σύναψη από δήμο συμβάσεως αγοράς ιδιωτικού ακινήτου απαιτείται η τήρηση διαδικασίας που, στην περίπτωση της απ`ευθείας αγοράς, περιλαμβάνει εκτίμηση της αξίας του από επιτροπή του δήμου, ενδεχομένως και από το Σώμα Ορκωτών Ελεγκτών, καθώς και απόφαση του δημοτικού συμβουλίου. Η αρμοδιότητα του δημάρχου για την υπογραφή των συμβάσεων, στις οποίες συμβάλλεται δήμος, προβλέπεται ρητώς από τις διατάξεις του άρθρου 12 του ν. 3481/2006. Η επιχειρούμενη με αυτές πολεοδομική παρέμβαση προϋποθέτει την περιέλευση στον Δήμο Αθηναίων της κυριότητος των ακινήτων, που μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε κατόπιν συμβάσεως του ιδιωτικού δικαίου, είτε με την διαδικασία της αναγκαστικής απαλλοτριώσεώς τους. Στην ένδικη υπόθεση αποφασίστηκε η απ`ευθείας αγορά των ακινήτων. Δεν προκύπτει ότι η σύμβαση τελεί υπό νομικό καθεστώς, το οποίο εξασφαλίζει στο Δήμο υπερέχουσα θέση έναντι του αντισυμβαλλομένου του και δεν συνιστά εξαιρετικό νομικό καθεστώς η εκτίμηση της αξίας των προς αγορά ακινήτων από το Σώμα Ορκωτών Ελεγκτών ή η επιβάρυνση του αντισυμβαλλομένου με τα έξοδα της μεταβιβάσεως σε περίπτωση αγοράς ακινήτου από Δήμο ή η απαλλαγή Δήμου, ο οποίος αγοράζει ακίνητο, από τον φόρο μεταβιβάσεως ακινήτων. Η επίμαχη σύμβαση δεν είναι διοικητική. Για την εφαρμογή των οριζομένων στο άρθρο 12 του ν. 3481/2006 ήταν αναγκαία η περιέλευση στον Δήμο Αθηναίων των ένδικων ακινήτων. Η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου για σύναψη της σχετικής συμβάσεως δεν εκδόθηκε κατ`ενάσκηση δημοσίας εξουσίας και δεν απέβλεψε αμέσως στην εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 12 του ν. 3481/2006 και η προσβολή τέτοιας πράξεως από τρίτους δεν δημιουργεί διοικητική ακυρωτική διαφορά, υπαγόμενη στην δικαιοδοσία του ΣτΕ, αλλά ιδιωτική διαφορά, για την επίλυση της οποίας δικαιοδοσία έχουν τα πολιτικά δικαστήρια. Αντίθετη μειοψηφία. Απορρίπτεται η αίτηση ακύρωσης ως απαράδεκτη. Η υπόθεση εισήχθη ενώπιον της Ολομελείας του Δικαστηρίου με πράξη του Προέδρου, λόγω σπουδαιότητας.
Αριθμός 1664/2009
ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ
ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 2 Νοεμβρίου 2007, με την εξής σύνθεση: Γ. Παναγιωτόπουλος, Πρόεδρος, Ν. Σκλίας, Α. Θεοφιλοπούλου, Αικ. Συγγούνα, Ν. Ρόζος, Α. Γκότσης, Ε. Δανδουλάκη, Χ. Ράμμος, Ν. Μαρκουλάκης, Δ. Μαρινάκης, Σ. Χαραλάμπους, Γ. Παπαγεωργίου, Ι. Μαντζουράνης, Α. Σακελλαροπούλου, Δ. Αλεξανδρής, Μ.-Ε. Κωνσταντινίδου, Α. Καραμιχαλέλης, Α.- Γ. Βώρος, Μ. Γκορτζολίδου, Ε. Νίκα, Ι. Γράβαρης, Ε. Αντωνόπουλος, Γ. Τσιμέκας, Ι. Ζόμπολας, Σ. Μαρκάτης, Δ. Γρατσίας, Β. Γρατσίας, Α. Ντέμσιας, Σ. Παραμυθιώτης, Φ. Ντζίμας, Σ. Χρυσικοπούλου, Η. Τσακόπουλος, Β. Καλαντζή, Σύμβουλοι, Β. Ραφτοπούλου, Α. Σδράκα, Πάρεδροι. Γραμματέας η Α. Τριάδη.
Για να δικάσει την από 23 Απριλίου 2007 αίτηση:
των: 1) …………. , 2) ………… , 3) ……….. , 4) ….. , οι οποίοι παρέστησαν με τον δικηγόρο Κων. Παπαδάκη (Α.Μ. 13679), που τον διόρισαν με πληρεξούσιο, 5) …… , ο οποίος παρέστη με τον ίδιο ως άνω δικηγόρο Κ. Παπαδάκη, που τον διόρισε στο ακροατήριο, 6) έως και 8) … , οι οποίοι παρέστησαν με τον ίδιο ως άνω δικηγόρο Κων. Παπαδάκη, που τον διόρισαν με πληρεξούσιο, 9) …. , 10) …. , οι οποίοι παρέστησαν με τον ίδιο ως άνω δικηγόρο Κ. Παπαδάκη, που τον διόρισαν στο ακροατήριο, 11) …. , 12) …. , οι οποίοι παρέστησαν με τον ίδιο ως άνω δικηγόρο Κων. Παπαδάκη, που τον διόρισαν με πληρεξούσιο, 13) …. , η οποία παρέστη με τον ίδιο ως άνω δικηγόρο Κ. Παπαδάκη, που τον διόρισε στο ακροατήριο, 14) … , 15) …. , 16) …. , οι οποίοι παρέστησαν με τον ίδιο ως άνω δικηγόρο Κων. Παπαδάκη, που τον διόρισαν με πληρεξούσιο, 17) …. , η οποία δήλωσε ότι παραιτείται από το δικόγραφο της αιτήσεως, 18) ……….. , 19) … , κατοίκου Αθηνών, 20) …. , 21) …. , 22) ……. , οι οποίοι παρέστησαν με τον ίδιο ως άνω δικηγόρο Κων. Παπαδάκη, που τον διόρισαν με πληρεξούσιο, 23) … , 24) …. , οι οποίοι παρέστησαν με τον ίδιο ως άνω δικηγόρο Κ. Παπαδάκη, που τον διόρισαν στο ακροατήριο, 25) … , 26) ……. , οι οποίοι παρέστησαν με τον ίδιο ως άνω δικηγόρο Κ. Παπαδάκη, που τον διόρισαν με πληρεξούσιο,
κατά του Δήμου Αθηναίων, ο οποίος παρέστη με τους δικηγόρους: 1. Γ. Γεωργακαράκο (Α.Μ. 14024) και 2. Μ. Κωστούλα (Α.Μ. 6422), που τους διόρισε με πάγιο πληρεξούσιο,
και κατά των παρεμβαινόντων: 1) αθλητικού σωματείου με την επωνυμία «………», που εδρεύει στην Αθήνα (………… …….), το οποίο παρέστη με τον δικηγόρο Δ. Ζωητό (Α.Μ. 2516), που τον διόρισε με ειδικό πληρεξούσιο, 2) ποδοσφαιρικής ανώνυμης εταιρείας … με την επωνυμία «…………… », που εδρεύει στο … Αττικής (…..), η οποία παρέστη με τους δικηγόρους: 1. Κ. Γιαννακόπουλο (Α.Μ. 17003), 2. Σπ. Βλαχόπουλο (Α.Μ. 17001) και 3. Γ. Δελλή (Α.Μ. 15582), που τους διόρισε με ειδικό πληρεξούσιο και 3) ανώνυμης τραπεζικής εταιρείας με την επωνυμία “… ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ”, που εδρεύει στην Αθήνα, η οποία παρέστη με το δικηγόρο Γ. Δελλή (Α.Μ. 15582), που τον διόρισε με ειδικό πληρεξούσιο.
Η πιο πάνω αίτηση εισάγεται στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου, κατόπιν της από 17 Μαΐου 2007 πράξης του Προέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας, λόγω της σπουδαιότητάς της, σύμφωνα με το άρθρο 14 παρ. 2 εδάφ. α του Π.Δ. 18/1989.
Με την αίτηση αυτή οι αιτούντες επιδιώκουν να ακυρωθεί η υπ΄ αριθμ. 122/26- 2-2007 πράξη του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Αθηναίων.
Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως του Εισηγητή, Συμβούλου Σ. Μαρκάτη.
Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον πληρεξούσιο των αιτούντων, ο οποίος ανέπτυξε και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους ακυρώσεως και ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση και τους πληρεξούσιους των παρεμβαινόντων και του Δήμου, οι οποίοι ζήτησαν την απόρριψή της.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου κ α ι
Α φ ο ύ μ ε λ έ τ η σ ε τ α σ χ ε τ ι κ ά έ γ γ ρ α φ α
Σ κ έ φ θ η κ ε κ α τ ά τ ο Ν ό μ ο 1. Επειδή, για την άσκηση της υπό κρίση αιτήσεως έχει καταβληθεί το νόμιμο παράβολο (υπ`αριθμούς 1833894, 843061, σειράς Α, ειδικό γραμμάτιο παραβόλου).
2. Επειδή, με την απόφαση 2935/11.12.2006 του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Αθηναίων αποφασίσθηκε, κατ`επίκληση των άρθρων 248 και 252 του τότε ισχύοντος Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικος (π.δ. 410/1995) και προς εφαρμογή των προβλεπομένων στο άρθρο 12 του ν. 3481/2006, η αγορά από τον Δήμο Αθηναίων, αντί συνολικού τιμήματος 20.300.000 ευρώ, τριών ακινήτων του Ομίλου της …… Τραπέζης της Ελλάδος, τα οποία κείνται στο ενοποιημένο Ο.Τ. 45-46-50 της Πολεοδομικής Ενότητας Ελαιώνα του Δήμου Αθηναίων, στον Βοτανικό. Με την ίδια απόφαση εξουσιοδοτήθηκε ο τότε Δήμαρχος για την υπογραφή της σχετικής συμβάσεως. Με την υπό κρίση αίτηση 25 δημότες του Δήμου Αθηναίων και η χωρίς νομική προσωπικότητα ένωση προσώπων με την επωνυμία «……………………………..» ζητούν την ακύρωση της 122/συν. 5/26.2.2007 αποφάσεως του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Αθηναίων, με την οποία παρασχέθηκε εξουσιοδότηση για την υπογραφή της συμβάσεως στον νέο Δήμαρχο, ο οποίος είχε εκλεγεί κατά τις δημοτικές εκλογές της 15.10.2006, ισχυριζόμενοι ότι η προσβαλλόμενη πράξη δεν συνιστά απλή «επικαιροποίηση» της εξουσιοδοτήσεως για την υπογραφή της συμβάσεως, αλλά νέα απόφαση για την σύναψη αυτής, προβάλλοντες δε ότι η απόφαση αυτή είναι πλημμελής, διότι με αυτήν καθορίσθηκε συνολικό τίμημα αγοράς στο ύψος των 20.300.000 ευρώ, χωρίς να ληφθεί υπ`όψιν, προκειμένου να εξευρεθεί η αξία των ακινήτων, ότι για τα ακίνητα αυτά οφείλεται, κατά τον νόμο, από τους ιδιοκτήτες τους (… Τράπεζα της Ελλάδος Α.Ε. και … Κεφαλαίου Α.Ε.) εισφορά σε γη και σε χρήμα.
3. Επειδή, η υπόθεση έχει εισαχθεί ενώπιον της Ολομελείας του Δικαστηρίου με την από 17.5.2007 πράξη του Προέδρου, λόγω μεγαλύτερης σπουδαιότητας, σύμφωνα με το άρθρο 14 παρ. 2 περ. α του π.δ. 18/1989 (Α 8).
4. Επειδή, την απόρριψη της αιτήσεως ζητούν με παρεμβάσεις τους η εταιρεία «……………..», το αθλητικό σωματείο «……..» και η ανώνυμη τραπεζική εταιρεία «…. ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ».
5. Επειδή, η …….. , δέκατη έβδομη εκ των αιτούντων, παραιτήθηκε από το δικόγραφο της αιτήσεως ακυρώσεως με δήλωση του υπογράφοντος το δικόγραφο και πληρεξουσίου της δικηγόρου κατά την επ`ακροατηρίου συζήτηση της υποθέσεως. Συνεπώς, ως προς αυτήν, η δίκη πρέπει να κηρυχθεί κατηργημένη, συμφώνως προς το άρθρο 30 παρ. 1 του π.δ.18/1989 (Α 8).
6. Επειδή, κατά την έννοια των παραγράφων 1 και 3 του άρθρου 94 του Συντάγματος, η εκδίκαση των διαφορών που ανακύπτουν από σύμβαση την οποία συνάπτει διοικητική αρχή υπάγεται στην δικαιοδοσία των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων, αν η σύμβαση είναι διοικητική. Αλλως, δηλαδή αν πρόκειται περί συμβάσεως ιδιωτικού δικαίου, δικαιοδοσία για την επίλυση της διαφοράς έχουν τα πολιτικά δικαστήρια. Θεωρείται δε η σύμβαση διοικητική, εάν, σωρευτικώς, α) ένα από τα συμβαλλόμενα μέρη είναι το Δημόσιο ή νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, β) με την σύναψη της συμβάσεως επιδιώκεται η εξυπηρέτηση σκοπού, τον οποίο ο νόμος έχει αναγάγει σε δημόσιο σκοπό, ως και γ) ο συμβατικός δεσμός διέπεται από εξαιρετικές ρήτρες, δηλαδή όρους, αποκλίνοντες από το κοινό δίκαιο, οι οποίοι εξασφαλίζουν στο Δημόσιο ή το νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου υπερέχουσα, έναντι του αντισυμβαλλομένου, θέση (ΑΕΔ 6/2007). Εξ άλλου, κατά το άρθρο 95 παρ. 1 του Συντάγματος, μονομερείς εκτελεστές πράξεις διοικητικών αρχών, οι οποίες εντάσσονται σε διαδικασία που αποβλέπει σε σύναψη διοικητικής, υπό την εκτεθείσα έννοια, συμβάσεως δημιουργούν διοικητική ακυρωτική διαφορά και υπόκεινται στον ακυρωτικό έλεγχο του Συμβουλίου της Επικρατείας. Μονομερείς δε εκτελεστές πράξεις διοικητικών αρχών που προηγούνται της συνάψεως συμβάσεως, η οποία δεν θεωρείται, κατά τα ανωτέρω, διοικητική, διότι ο συμβατικός δεσμός δεν διέπεται από ρήτρες που αποκλίνουν του κοινού δικαίου, εξακολουθούν να υπόκεινται στον ακυρωτικό έλεγχο του Συμβουλίου της Επικρατείας στην περίπτωση κατά την οποία προσβάλλονται από τρίτους, όχι δε από εκείνους που έλαβαν μέρος στην διαδικασία της εκδόσεώς τους, εφ`όσον, πάντως, εκδίδονται κατ`ενάσκηση δημοσίας εξουσίας και αποβλέπουν σε δημόσιο σκοπό (ΣτΕ 895/2008 Ολομ.). Μειοψήφησαν οι Σύμβουλοι Αικ. Συγγούνα, Ελ. Δανδουλάκη, Γ. Παπαγεωργίου και Ευαγ. Νίκα, οι οποίοι διετύπωσαν την εξής γνώμη: Για τον χαρακτηρισμό συμβάσεως ως διοικητικής απαιτείται η συνδρομή, σωρευτικώς, των προμνησθεισών προϋποθέσεων (Α.Ε.Δ. 3/1999, 6, 12/2007 κ.ά.). Επομένως, σε περίπτωση ελλείψεως οποιασδήποτε των προϋποθέσεων τούτων, πρόκειται περί συμβάσεως ιδιωτικού δικαίου και, ως εκ τούτου, τόσον οι διαφορές που ανακύπτουν από την σύμβαση αυτή, όσον και εκείνες που γεννώνται από την αμφισβήτηση μονομερών πράξεων διοικητικών αρχών, πράξεις οι οποίες προηγούνται της συμβάσεως αυτής και κατατείνουν στην κατάρτισή της, αποτελούν, σε κάθε περίπτωση, ιδιωτικές διαφορές, υπαγόμενες στην, κατά το άρθρο 94 παρ. 2 του Συντάγματος, δικαιοδοσία των πολιτικών δικαστηρίων (Α.Ε.Δ. 8/2002). Ως προς το ζήτημα δε τούτο, είναι αδιάφορο αν οι τελευταίες ως άνω πράξεις προσβάλλονται από εκείνους που έλαβαν μέρος στην διαδικασία που προηγείται της συνάψεως της συμβάσεως ή από τρίτους. Τούτο δε διότι, κατά το Σύνταγμα, η διάκριση των διαφορών ως διοικητικών ή ιδιωτικών δεν εξαρτάται από το πρόσωπο εκείνου που ζητεί δικαστική προστασία. Η κατά τα άνω δικαιοδοσία των πολιτικών δικαστηρίων επί διαφορών που γεννώνται από πράξεις, οι οποίες προηγούνται της καταρτίσεως συμβάσεως ιδιωτικού δικαίου, δεν μεταβάλλεται, ακόμη και όταν πρόκειται για πράξεις διοικητικών οργάνων, οι οποίες, καίτοι κατατείνουν στην κατάρτιση συμβάσεως ιδιωτικού δικαίου, θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως αποβλέπουσες σε δημόσιο σκοπό. Μόνον δε στην ειδική περίπτωση διοικητικών πράξεων, με τις οποίες παραχωρούνται ιδιαίτερα δικαιώματα επί κοινοχρήστων πραγμάτων και οι οποίες ανήκουν στον πυρήνα της κρατικής εξουσίας (αφού έχουν ως άμεση και αναγκαία συνέπεια την ευθεία επέμβαση στο δικαίωμα των τρίτων προς ακώλυτη χρήση του κοινοχρήστου πράγματος), γίνεται δεκτό, εν όψει της ανωτέρω σημασίας τους και των άρθρων 5 και 24 του Συντάγματος, ότι, ανεξαρτήτως αν οι πράξεις αυτές, εντάσσονται ή όχι στην διαδικασία καταρτίσεως συμβάσεως, η αμφισβήτησή τους γεννά διοικητικές διαφορές (Σ.τ.Ε. 895/2008 Ολομ.).
7. Επειδή, με το άρθρο πρώτο του ν. 3463/2006 (Α 114) κυρώθηκε νέος Δημοτικός και Κοινοτικός Κώδικας, οι διατάξεις του οποίου ισχύουν, σύμφωνα με το άρθρο τέταρτο του νόμου αυτού, από 1.1 2007. Το άρθρο 248 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα ο οποίος ίσχυε μέχρι 31.12.2006 (π.δ. 410/1995, Α ) όριζε τα εξής: «Η εκποίηση δημοτικών και κοινοτικών ακινήτων επιτρέπεται μόνο για προφανή ωφέλεια του δήμου ή της κοινότητας, με απόφαση του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου, που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του συνολικού αριθμού των μελών του. Η προφανής ωφέλεια βεβαιώνεται με την ίδια απόφαση» (παρ. 1). «Η εκποίηση γίνεται με δημοπρασία.» (παρ.3 ). «Με απόφαση του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου, που λαμβάνεται με πλειοψηφία των παρόντων επιτρέπεται η απ`ευθείας και χωρίς δημοπρασία εκποίηση δημοτικών ή κοινοτικών ακινήτων στο Δημόσιο, σε άλλους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοικήσεως, σε επιχειρήσεις οργανισμών τοπικής αυτοδιοικήσεως, σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και σε οργανισμούς και επιχειρήσεις κοινής ωφελείας για την εκτέλεση έργων του προγράμματός τους. (παρ. 5). «Το τίμημα των ακινήτων της προηγουμένης παραγράφου καθορίζεται από επιτροπή, που συγκροτείται με απόφαση του δημάρχου ή προέδρου της κοινότητας και αποτελείται από δύο δημοτικούς ή κοινοτικούς συμβούλους … και από ένα μηχανικό ή υπομηχανικό … από την τεχνική υπηρεσία του Ο.Τ.Α. … (παρ. 6). «Τα έξοδα μεταβίβασης βαρύνουν τον αγοραστή» (παρ. 7). Το δε άρθρο 252 παρ. 1 όριζε ότι «Οι διατάξεις του άρθρου 248 εφαρμόζονται αναλόγως για την αγορά ιδιωτικών ακινήτων εκ μέρους δήμων και κοινοτήτων. Αν από το δημοτικό ή κοινοτικό συμβούλιο κριθεί ότι ένα μόνο ακίνητο είναι κατάλληλο για την εκπλήρωση δημοτικού ή κοινοτικού σκοπού, το ακίνητο μπορεί να αγορασθεί απ`ευθείας με απόφαση του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου που λαμβάνεται με πλειοψηφία των δύο τρίτων των μελών του». Τα αυτά ορίζονται και στα άρθρα 191 και 186 του ως άνω νέου Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων. Εξ άλλου, κατά τα άρθρα 39 παρ. 3 του ν. 1041/1980-Α 75 (22 παρ. 2 του ν. 2753/1999-Α 249, 16 παρ. 11 ν. 2873/2000-Α 249) και 4 παρ. 1 περ. β του π.δ. 140/1990-Α 55 (31 παρ. 12 ν. 2579/1998-Α 31, 23 παρ.2 ν. 2873/2000-Α 249) για την κατάρτιση συμβάσεως μεταβιβάσεως της κυριότητος ακινήτων, στην οποία συμβάλλεται οργανισμός τοπικής αυτοδιοικήσεως, προσαπαιτείται έκθεση εκτιμήσεως του Σώματος Ορκωτών Ελεγκτών, όταν η αξία των μεταβιβαζομένων υπερβαίνει τα είκοσι εκατομμύρια δραχμών. Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει ότι για την σύναψη από δήμο συμβάσεως αγοράς ιδιωτικού ακινήτου απαιτείται η τήρηση διαδικασίας που, στην περίπτωση της απ`ευθείας (χωρίς δημοπρασία) αγοράς, περιλαμβάνει εκτίμηση της αξίας του από επιτροπή του δήμου, ενδεχομένως και από το Σώμα Ορκωτών Ελεγκτών, ως και απόφαση του δημοτικού συμβουλίου.
Περαιτέρω, η αρμοδιότητα του δημάρχου για την υπογραφή των συμβάσεων, στις οποίες συμβάλλεται δήμος, προβλέπεται ρητώς στον ίδιο τον νόμο (άρθρα 86 παρ. 1 περ. στ του ισχύοντος Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων και 106 παρ. 1 περ. στ του προϊσχύοντος ομοίου Κώδικα).
8. Επειδή, με το άρθρο 11 του ν. 3481/2006 ( Α 162), κατά τροποποίηση του άρθρου 15 του ν. 1515/1985 (Α 18), δημιουργήθηκαν, εντός των ορίων του Δήμου Αθηναίων, δύο νέοι Υπερτοπικοί-Μητροπολιτικοί Πόλοι αναψυχής, αθλητισμού, πολιτιστικών και άλλων συμπληρωματικών λειτουργιών, ένας στον Βοτανικό, στην περιοχή Ελαιώνα Αττικής, και άλλος στο Ο.Τ. 22, περιοχής 69, στην Λεωφόρο Αλεξάνδρας των Αμπελοκήπων. Στο επόμενο άρθρο 12 του Ν. 3481/2006 ορίζονται τα εξής: « Για την υλοποίηση των Υπερτοπικών-Μητροπολιτικών του ανωτέρω άρθρου γίνονται οι παρακάτω ρυθμίσεις: 1. Στο Ο.Τ. 22 της περιοχής 69 του Δήμου Αθηναίων επί της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, οι οικοδομήσιμοι χώροι καταργούνται και χαρακτηρίζονται ως χώρος κοινοχρήστου πρασίνου στον οποίο επιτρέπεται η ανέγερση αθλητικού μουσείου-εντευκτηρίου 159 τ.μ., καθώς και χώρος αναψυχής και εστίασης επιφάνειας 250 τ.μ., ήτοι συνολική επιτρεπόμενη δομήσιμη επιφάνεια 400 τ.μ. …2. Στο Ο.Τ. 45 της Πολεοδομικής Ενότητας Ελαιώνα του Δήμου Αθηναίων τροποποιείται το ισχύον ρυμοτομικό σχέδιο και καθορίζονται: α. Νέα οικοδομικά τετράγωνα 45Α και το ενοποιημένο Ο.Τ. 45-46- 50, όπως απεικονίζονται στο από 28.6.2006 τοπογραφικό διάγραμμα σε κλίμακα 1:1.000, το οποίο θεωρήθηκε από τον Προϊστάμενο του Οργανισμού Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας και του οποίου αντίτυπο σε φωτοσμίκρυνση δημοσιεύεται με το νόμο αυτόν στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. β. Στο Ο.Τ 45Α επιτρέπονται οι χρήσεις: εμπορικών καταστημάτων-υπεραγορών-πολυκαταστημάτων, γραφείων, τραπεζών, ασφαλειών, κοινωφελών οργανισμών, διοίκησης, εστιατορίων, αναψυκτηρίων, χώρων συνάθροισης κοινού, κέντρων διασέδασης, αναψυχής, εγκαταστάσεων εμπορικών εκθέσεων, κτιρίων στάθμευσης, κτιρίων κοινωνικής πρόνοιας. Ισχύει Σ.Δ. 0,8 ο οποίος διπλασιάζεται και επιτρέπονται οι ως άνω χρήσεις μετά την απόκτηση άνευ ανταλλάγματος από το Δήμο Αθηναίων της κυριότητας των λοιπών ακινήτων φερόμενης ιδιοκτησίας …. που βρίσκονται στην περιοχή παρέμβασης, πέραν του Ο.Τ. 45Α. Για να πραγματοποιηθεί ο Σ.Δ. 1,6 και να επιτραπούν οι ως άνω χρήσεις απαιτείται να έχει προηγηθεί της έκδοσης της οικοδομικής άδειας η κατεδάφιση των υφιστάμενων σήμερα κτισμάτων και να υποβληθεί βεβαίωση του Δήμου περί της απόκτησης της κυριότητας του ως άνω ακινήτου, ελευθέρου βαρών. Εάν δεν συντρέξουν οι παραπάνω όροι, επί του ακινήτου εφαρμόζεται ο Σ.Δ. 0,8 και επιτρέπονται οι μέχρι της έναρξης ισχύος του παρόντος προβλεπόμενες χρήσεις. …γ. Στο νέο ενοποιημένο Ο.Τ. 45-46-50 καθορίζεται η ανέγερση γηπέδου ποδοσφαίρου χωρητικότητας 40.000 θεατών, κλειστού γηπέδου καλαθοσφαίρισης και πετοσφαίρισης, πολυλειτουργικού δημοτικού κτιρίου, υπέργειων και υπόγειων χώρων στάθμευσης και χώρων κοινόχρηστου πρασίνου. …δ. Για την εξυπηρέτηση των αθλητικών εγκαταστάσεων και των άλλων δραστηριοτήτων στο ενοποιημένο Ο.Τ. 45-46-50 καθορίζονται, με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, υπόγειοι και υπέργειοι χώροι στάθμευσης που προβλέπονται από το προεδρικό διάταγμα της 20.9.1995 (ΦΕΚ 1049 Δ/30.11.1995), όπως ισχύει. 3. α. … ε. Οι τυχόν απαιτούμενες απαλλοτριώσεις ακινήτων για την υλοποίηση των παρεμβάσεων του παρόντος κηρύσσονται υπέρ και με δαπάνες του Δήμου Αθηναίων. …».
9. Επειδή, όπως προκύπτει από τις διατάξεις του άρθρου 12 του ν. 3481/2006, η επιχειρούμενη με αυτές πολεοδομική παρέμβαση προϋποθέτει την περιέλευση στον Δήμο Αθηναίων της κυριότητος των κειμένων στο ενοποιημένο Ο.Τ. 45-46-50 ακινήτων. Μετάσταση δε της κυριότητος επί των ακινήτων μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε κατόπιν συμβάσεως του ιδιωτικού δικαίου, είτε με την διαδικασία της αναγκαστικής απαλλοτριώσεώς τους υπέρ του Δήμου Αθηναίων.
10. Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, με την 2935/συν.26/ 11.12.2006 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Αθηναίων, η οποία ελήφθη με την πλειοψηφία των δύο τρίτων των μελών του (28 ψήφοι υπέρ επί συνόλου 41 μελών και με 29 παρόντα), αποφασίσθηκε, κατ` αποδοχή σχετικής εισηγήσεως του Δημάρχου, αντί της προβλεπόμενης από το άρθρο 12 του ν. 3481/2006 κηρύξεως αναγκαστικής απαλλοτριώσεως, α) η απ`ευθείας αγορά, αντί τιμήματος 20.300.000 ευρώ τριών ακινήτων του Ομίλου της …… Τράπεζας της Ελλάδος (ήτοι δύο ακινήτων με κτημ. αρ. 0106036 και 0107037 ιδιοκτησίας της … Τράπεζας της Ελλάδος και ενός ακινήτου με κτημ. αρ. 1006033 της … Κεφαλαίου ΑΕ), συνολικού εμβαδού 73.821,91 τετραγωνικών μέτρων, τα οποία κείνται στο, κατά το άρθρο 12 του ν. 3481/2006, ενοποιημένο ΟΤ 45-46-50, β) η έγκριση του συνημμένου στην απόφαση αυτή σχετικού συμβολαίου, γ)η τροποποίηση ορισμένων άρθρων του από 21.12.2005 μνημονίου με την … Τράπεζα της Ελλάδος, δ) η εκχώρηση εσόδων του Δήμου Αθηναίων από τα μισθώματα της Δημοτικής Αγοράς μέχρι του ποσού των 3.600.000 ευρώ για την εξασφάλιση της καταβολής των τόκων επί του πιστούμενου επί πενταετία τιμήματος και ε) η εξουσιοδότηση προς τον Δήμαρχο για την υπογραφή του συμβολαίου αγοράς. Στην απόφαση αυτή, η οποία εκδόθηκε κατ`επίκληση των άρθρων 252 και 248 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (π.δ. 410/1995) και προς εφαρμογή των προβλεπομένων στα άρθρα 11 και 12 του ν. 3481/2006, αναφέρονται, μεταξύ άλλων τα εξής: «…είναι προφανής η ωφέλεια από την απόκτηση των ακινήτων με τη διαδικασία της απευθείας αγοράς διότι 1) η αρμόδια Εκτιμητική Επιτροπή του άρθρου 248 ΠΔ 410/95, αφού έλαβε υπόψη συγκριτικά στοιχεία της περιοχής και δεδομένου ότι υλοποιείται το μεγάλο επενδυτικό πρόγραμμα αστικής παρέμβασης και αναβάθμισης με στόχο την ανάπλαση της περιοχής του Ελαιώνα, η αξία των ακινήτων έχει ανοδική πορεία, αποφάνθηκε στην από 9.11.2006 Εκθεση Εκτίμησης ότι η αξία που συμφωνήθηκε … είναι συμφέρουσα για την απόκτησή τους, 2) Το Σώμα Ορκωτών Ελεγκτών (ΣΟΕ) στην από 14.11.2006 Έκθεση Εκτίμησης υπολογίζει την αξία των εν λόγω ακινήτων στο ποσό των 20.600.000 ευρώ. Υποστηρίζει δε ότι πρόκειται για αξιόλογα οικόπεδα διότι η περιοχή χαρακτηρίζεται ήδη προς ανάπλαση και ανάπτυξη και οι τιμές των οικοπέδων είναι σταθερά ανοδικές. 3) Σε περίπτωση απαλλοτρίωσης τα αρμόδια δικαστήρια θα καθορίσουν την αξία των ακινήτων κατά το χρόνο της συζήτησης. 4) Επιταχύνεται ο χρόνος απόκτησης των ακινήτων …».
Η απόφαση αυτή περιελήφθη στον πίνακα δημοσιεύσεων του Δημοτικού Καταστήματος στις 12.12.2006. Μετά την εγκατάσταση της νέας δημοτικής αρχής, η οποία αναδείχθηκε κατά τις δημοτικές εκλογές της 15.10.2006, ακολούθησε η έκδοση, στις 26.2.2007, της ήδη προσβαλλομένης με την κρινόμενη αίτηση αποφάσεως του Δημοτικού Συμβουλίου. Με την απόφαση αυτή «επικαιροποιήθηκε» η απόφαση 2935/συν.26/11.12.2006 του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Αθηναίων «ως προς το πέμπτο (5ο) σκέλος αυτής, ήτοι την εξουσιοδότηση του κ. Δημάρχου να υπογράψει το συμβόλαιο αγοράς και οποιοδήποτε σχετικό έγγραφο απαιτείται». Εξ άλλου, κατά το συνημμένο στην απόφαση 2935/συν.26/11.12.2006 σχέδιο συμβάσεως, όπως και κατά την μετά την άσκηση της κρινομένης αιτήσεως (23.4.2007) συναφθείσα σύμβαση (49146/26.4.2007 συμβολαιογραφική πράξη της Συμβολαιογράφου Αθηνών Μ. Πουλαντζά, έχουσα ήδη μεταγραφεί), το τίμημα θα εξοφληθεί ολόκληρο εφ`άπαξ ή τμηματικώς και εντόκως σε πέντε έτη, εκτοκιζόμενο εξαμηνιαίως με επιτόκιο euribor εξαμήνου πλέον 39 μονάδων βάσεως, ο αγοραστής Δήμος θα καταβάλλει κάθε εξάμηνο το ποσό των αναλογούντων τόκων, η δε πώληση τελεί «υπό την διαλυτική αίρεση για την περίπτωση της μη πλήρους καταβολής του πιστωθέντος τιμήματος κατά την ως άνω δήλη ημέρα. Η ίδια διαλυτική αίρεση θα πληρούται και αν κατά την ως άνω δήλη ημέρα των πέντε ετών … δεν έχουν καταβληθεί οι εν τω μεταξύ κατά τη διάρκεια της προθεσμίας των πέντε ετών γεννηθέντες τόκοι …».
11. Επειδή, ούτε από τους όρους της ως άνω συμβάσεως, ούτε από τις προαναφερθείσες διατάξεις του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων προκύπτει ότι η σύμβαση αυτή τελεί υπό νομικό καθεστώς, το οποίο εξασφαλίζει στον καθ`ου η αίτηση Δήμο υπερέχουσα θέση έναντι του αντισυμβαλλομένου του. Ειδικότερα, δεν συνιστά εξαιρετικό νομικό καθεστώς η εκτίμηση της αξίας των προς αγορά ακινήτων από το Σώμα Ορκωτών Ελεγκτών ή η επιβάρυνση του αντισυμβαλλομένου με τα έξοδα της μεταβιβάσεως σε περίπτωση αγοράς ακινήτου από Δήμο ή η απαλλαγή Δήμου, ο οποίος αγοράζει ακίνητο, από τον φόρο μεταβιβάσεως ακινήτων (ΑΕΔ 6/2007). Επομένως, κατά τα εκτιθέμενα στην τέταρτη σκέψη, η εν προκειμένω σύμβαση δεν είναι διοικητική.
12. Επειδή, όπως εκτίθεται στην έβδομη σκέψη, για την εφαρμογή των οριζομένων στο άρθρο 12 του ν. 3481/2006 ήταν αναγκαία η περιέλευση στον Δήμο Αθηναίων των τριών ακινήτων του Ομίλου της …… Τράπεζας της Ελλάδος και, ως εκ τούτου, η απόκτησή τους από τον Δήμο Αθηναίων με οποιοδήποτε προβλεπόμενο από τον νόμο τρόπο ήταν επιβεβλημένη για την εφαρμογή των ρυθμίσεων, οι οποίες περιλαμβάνονται στις διατάξεις του άρθρου αυτού. Η απόκτηση, όμως, των ακινήτων με αγορά, κατά τους κανόνες του ιδιωτικού δικαίου, συνιστά επιλογή η οποία, όπως ευθέως προκύπτει από τα αναφερόμενα στην απόφαση 2935/συν.26/11.12.2006 του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Αθηναίων, στηρίχθηκε σε ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια και αποσκοπούσε στον βέλτιστο τρόπο διαχειρίσεως των οικονομικών του Δήμου. Συνεπώς, η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου για σύναψη της σχετικής συμβάσεως δεν εκδόθηκε κατ`ενάσκηση δημοσίας εξουσίας και δεν απέβλεψε αμέσως στην εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 12 του ν. 3481/2006. Ως εκ τούτου, η προσβολή τέτοιας πράξεως, που, κατά τους αιτούντες, αποτελεί η προσβαλλόμενη με την κρινόμενη αίτηση πράξη, από τρίτους, όπως αυτοί, δεν δημιουργεί, συμφώνως προς τα εκτιθέμενα στην έκτη σκέψη, διοικητική ακυρωτική διαφορά, υπαγόμενη στην δικαιοδοσία του Συμβουλίου της Επικρατείας, αλλά ιδιωτική διαφορά, για την επίλυση της οποίας δικαιοδοσία έχουν τα πολιτικά δικαστήρια. Κατά δε την γνώμη των Συμβούλων Αικ. Συγγούνα, Ελ. Δανδουλάκη, Γ. Παπαγεωργίου και Ευαγ. Νίκα εφ΄ όσον με την κρινόμενη αίτηση δεν προσβάλλεται διοικητική πράξη με την οποία παραχωρούνται ιδιαίτερα δικαιώματα επί κοινοχρήστων πραγμάτων (πρβλ. Σ.τ.Ε. 895/2008 Ολομ.), η προκειμένη διαφορά ανήκει, ως ιδιωτική διαφορά, στην δικαιοδοσία των πολιτικών δικαστηρίων, εκ μόνου του λόγου ότι ανέκυψε από την αμφισβήτηση της νομιμότητος πράξεως, εντασσομένης στην διαδικασία καταρτίσεως συμβάσεως, η οποία, ως μη επιδιώκουσα δημόσιο σκοπό (αλλά αποσκοπούσα στην, δια της αγοράς ακινήτων -βάσει ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων- από τον Δήμο Αθηναίων, βέλτιστη διαχείριση των οικονομικών του), έχει τον χαρακτήρα συμβάσεως ιδιωτικού δικαίου (βλ. Α.Ε.Δ. 3/1999, 6, 12,/2007 κ.ά.). Μειοψήφησαν οι Σύμβουλοι Αγγ. Θεοφιλοπούλου, Ν. Ρόζος, Χρ. Ράμμος, Ιωάν. Μαντζουράνης, Αικ. Σακελλαροπούλου, Μ. Κωνσταντινίδου, Αθ. Καραμιχαλέλης, Α.-Γ. Βώρος, Μ. Γκορτζολίδου, Ιωάν. Γράβαρης, Δ. Γρατσίας, Αντ. Ντέμσιας και Ηρ. Τσακόπουλος, προς την γνώμη των οποίων συντάχθηκε και η Πάρεδρος Β. Ραφτοπούλου, οι οποίοι υποστήριξαν την γνώμη ότι η απόκτηση των τριών ακινήτων του Ομίλου της ….. Τράπεζας της Ελλάδος, τα οποία κείνται στο προβλεπόμενο από το άρθρο 12 του ν. 3481/2006 ενοποιημένο ΟΤ 45- 46-50, αποσκοπεί στην εφαρμογή των, κατά το άρθρο αυτό, πολεοδομικών ρυθμίσεων, δηλαδή αποβλέπει σε δημόσιο σκοπό. Επομένως, κατά την γνώμη αυτή, ανεξαρτήτως των λόγων, οι οποίοι υπαγόρευσαν την κτήση της κυριότητας δι` αγοράς με σύμβαση του κοινού δικαίου, η αμφισβήτηση της νομιμότητας της σχετικής αποφάσεως δημιουργεί διοικητική ακυρωτική διαφορά, υπαγόμενη στην δικαιοδοσία και την αρμοδιότητα του Συμβουλίου της Επικρατείας, καθ`όσον η αμφισβήτηση αυτή εγείρεται από τρίτους, όπως οι αιτούντες.
13. Επειδή, κατόπιν τούτων, η κρινόμενη αίτηση, καθ`ο μέρος ασκείται από τους λοιπούς, πλην της δεκάτης εβδόμης, αιτούντες πρέπει να απορριφθεί, ως απαράδεκτη, οι δε παρεμβάσεις πρέπει να γίνουν δεκτές.
Διά ταύτα
Κηρύσσει εν μέρει την δίκη κατηργημένη, κατά το σκεπτικό. Απορρίπτει την αίτηση, κατά τα λοιπά.
Δέχεται τις παρεμβάσεις.
Διατάσσει την κατάπτωση του παραβόλου.
Επιβάλλει στους αιτούντες, οι οποίοι ηττήθηκαν, την δικαστική δαπάνη του Δήμου Αθηναίων, η οποία ανέρχεται στο ποσό των τετρακοσίων εξήντα (460) ευρώ, καθώς και την δικαστική δαπάνη των παρεμβαινουσών εταιρειών, η οποία ανέρχεται, για κάθε μία εξ αυτών, στο ποσό των εξακοσίων σαράντα (640) ευρώ.