Αριθμός 1570/2001
ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ
ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 2 Μαρτίου 2001, με την εξής σύνθεση : Χρ. Γεραρής, Πρόεδρος, Π.Ζ. Φλώρος, Π. Χριστόφορος, Σ. Χαραλαμπίδης, Γ. Παναγιωτόπουλος, Κ. Μενουδάκος, Ε. Γαλανού, Γ. Ανεμογιάννης, Σ. Ρίζος, Γ. Παπαμεντζελόπουλος, Ν. Σκλίας, Αγγ. Θεοφιλοπούλου, Ν. Σακελλαρίου, Εμ. Δαρζέντας, Αικ. Συγγούνα, Δ. Μπριόλας, Ελ. Δανδουλάκη, Ειρ. Σάρπ, Χρ. Ράμμος, Ν. Μαρκουλάκης, Δ. Μαρινάκης, Στ. Χαραλάμπους, Π. Κοτσώνης, Γ. Παπαγεωργίου, Μ. Καραμανώφ, Ι. Μαντζουράνης, Αικ. Σακελλαροπούλου, Σύμβουλοι, Κ. Βιολάρης, Σ. Μαρκάτης, Πάρεδροι. Γραμματέας ο Μ. Καλαντζής.
Για να δικάσει την από 30 Ιουνίου 1998 αίτηση :
της Μαρίας Κωνσταντίνου Γεωργιάδου, κατοίκου Αθηνών, οδός Λεβιδίου αριθμός 51, η οποία δεν παρέστη,
κατά του Υπουργού Γεωργίας, ο οποίος παρέστη με τον Κ. Μπακάλη, Νομικό Σύμβουλο του Κράτους.
Η πιο πάνω αίτηση παραπέμφθηκε στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου, κατόπιν της υπ’ αριθμ. 3568/2000 παραπεμπτικής αποφάσεως του Ε΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας, προκειμένου να επιλύσει η Ολομέλεια το ζήτημα που αναφέρεται στην απόφαση.
Με την αίτηση αυτή η αιτούσα επιδιώκει να ακυρωθεί η υπ’ αριθμ. 109/6-3-1998 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφερείας Αττικής, με την οποία κηρύχθηκε ως αναδασωτέα έκταση 374 τ.μ. στη θέση “Σουράβλια – Βασιλικά του Δήμου Σαλαμίνας Αττικής”.
Ο Εισηγητής, Σύμβουλος Κων. Μενουδάκος, άρχισε τη συζήτηση της υποθέσεως με την ανάγνωση της παραπεμπτικής αποφάσεως, η οποία αποτελεί και την εισήγηση του Τμήματος.
Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον αντιπρόσωπο του Υπουργού, ο οποίος ζήτησε την απόρριψη της υπό κρίση αιτήσεως.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου κ α ι
Α φ ο ύ μ ε λ έ τ η σ ε τ α σ χ ε τ ι κ ά έ γ γ ρ α φ α
Σ κ έ φ θ η κ ε κ α τ ά τ ο ν Ν ό μ ο
1. Επειδή με την κρινόμενη αίτηση – για την άσκηση της οποίας έχουν καταβληθεί τα κατά νόμο τέλη (διπλότυπα 9243370/1998 και 9243371/1998 Δ.Ο.Υ. Ενσήμων και Δικαστικών Εισπράξεων Αθηνών) και παράβολο (ειδικό γραμμάτιο παραβόλου, σειρά Α΄1364019/1998) – ζητείται να ακυρωθεί η απόφαση 109/6.3.1998 του Γενικού Γραμματέα Περιφερείας Αττικής (φ. 202/27.3.1998, τευχ. Δ΄), με την οποία έκταση εμβαδού 374 τ.μ. στη θέση “Σουράβλια – Βασιλικά”, στην περιφέρεια του Δήμου Σαλαμίνας, για την οποία η αιτούσα επικαλείται δικαίωμα κυριότητας, κηρύχθηκε αναδασωτέα.
2. Επειδή η αίτηση εισάγεται στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου ύστερα από την απόφαση 3568/2000 του Ε΄ τμήματος, με την οποία παραπέμφθηκε, λόγω της σπουδαιότητάς του, στην Ολομέλεια, σύμφωνα με το άρθρο 14 παρ. 2 του π.δ/τος 18/1989 “κωδικοποίηση διατάξεων νόμων για το Συμβούλιο της Επικρατείας” (φ. 8), ζήτημα που αφορά τη νομιμοποίηση ως πληρεξουσίου της αιτούσας του δικηγόρου που υπογράφει το δικόγραφο.
3. Επειδή στο άρθρο 17 παρ. 4 του προαναφερόμενου π.δ/τος 18/1989 προβλέπεται ότι : “Τα δικόγραφα των ενδίκων μέσων της αίτησης ακυρώσεως και αίτησης αναιρέσεως που ασκούνται από ιδιώτη υπογράφονται μόνο από δικηγόρο….. Τα ίδια ισχύουν και για τους πρόσθετους λόγους, την παρέμβαση, την τριτανακοπή, την αίτηση ερμηνείας ή διόρθωσης αποφάσεως και την αίτηση αναστολής εκτελέσεως. Αίτηση ακυρώσεως που υπογράφεται μόνο από τον αιτούντα θεωρείται ότι έχει νομίμως ασκηθεί εφόσον παρίσταται δικηγόρος κατά τη συζήτησή της ενώπιον του Συμβουλίου. Εξ άλλου, το άρθρο 27 του ίδιου π.δ/τος, όπως ίσχυε πριν την αντικατάστασή του με το άρθρο 4 παρ. 2 περ. α του ν. 2479/1997 (φ. 67), όριζε τα ακόλουθα : “1. Η πληρεξουσιότητα σε δικηγόρο παρέχεται με συμβολαιογραφική πράξη ή με προφορική δήλωση στο ακροατήριο … 2. Για την υπογραφή του ενδίκου μέσου και την ενέργεια των πράξεων της προδικασίας από δικηγόρο, η πληρεξουσιότητα τεκμαίρεται ότι υπάρχει αν κατά τη συζήτηση στο ακροατήριο ο διάδικος παραστεί διά πληρεξουσίου δικηγόρου ή δηλώσει αυτοπροσώπως ότι εγκρίνει την άσκηση του ενδίκου μέσου ή προσαχθεί συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο. Διαφορετικά το ένδικο μέσο απορρίπτεται ως απαράδεκτο και εκείνος που το άσκησε καταδικάζεται στη δικαστική δαπάνη”. ΄Ηδη, με το παραπάνω άρθρο 4 παρ. 2 περ. α του ν. 2479/1997 αντικαταστάθηκαν οι παράγραφοι 1 και 2 του άρθρου 27 του π.δ/τος 18/1989 ως εξής : “1) Η πληρεξουσιότητα σε δικηγόρο παρέχεται με συμβολαιογραφική πράξη ή με συνυπογραφή του δικογράφου του ενδίκου μέσου εκ μέρους του διαδίκου ή με προφορική δήλωση στο ακροατήριο. Στην περίπτωση συνυπογραφής του δικογράφου εκ μέρους του διαδίκου η υπογραφή του δικογράφου από το δικηγόρο θεωρείται ως βεβαίωση της γνησιότητας της υπογραφής του διαδίκου … 2) Για την υπογραφή του ενδίκου μέσου και την ενέργεια των πράξεων της προδικασίας από δικηγόρο, η πληρεξουσιότητα τεκμαίρεται ότι υπάρχει εάν συντρέχει μία από τις περιπτώσεις της παραγράφου 1. Διαφορετικά το ένδικο μέσο απορρίπτεται ως απαράδεκτο και εκείνος που το άσκησε καταδικάζεται στη δικαστική δαπάνη”. Τέλος, στο άρθρο 11 του ίδιου νόμου ορίζεται ότι : “Κάθε διάταξη που είναι αντίθετη με τις διατάξεις του παρόντος νόμου καταργείται. 2. Η ισχύς του νόμου αυτού αρχίζει από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως εκτός εάν ορίζεται διαφορετικά στις επί μέρους διατάξεις”.
4. Επειδή με την παραπάνω διάταξη του άρθρου 4 παρ. 2 περ. α΄ του ν. 2479/1997 – η οποία, σύμφωνα με το άρθρο 11 παρ. 2 του ίδιου νόμου, άρχισε να ισχύει από 6-5-1997, ημερομηνία δημοσίευσης του νόμου αυτού, και, επομένως, έχει εφαρμογή στην παρούσα υπόθεση δεδομένου ότι η κρινόμενη αίτηση ασκήθηκε μετά την ημερομηνία αυτή – θεσπίζεται ένας ακόμη τρόπος παροχής πληρεξουσιότητας σε δικηγόρο που υπογράφει δικόγραφο ένδικου βοηθήματος ή ένδικου μέσου ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, πέρα από εκείνους τους οποίους προέβλεπαν οι προαναφερόμενες διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 του π.δ/τος 18/1989, όπως ίσχυαν πριν την αντικατάστασή τους. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη νέα αυτή διάταξη, η πληρεξουσιότητα παρέχεται και με συνυπογραφή του δικογράφου από τον ίδιο το διάδικο. Για την εφαρμογή όμως του νέου απλουστευμένου τύπου παροχής δικαστικής πληρεξουσιότητας, κατά τρόπο ώστε να εξασφαλίζεται ο ασφαλής έλεγχος της γνησιότητας της σχετικής δήλωσης από το δικαστήριο, απαιτείται να παρίσταται κατά τη συζήτηση της υπόθεσης ο δικηγόρος που υπογράφει το δικόγραφο, οπότε παραλλήλως διαπιστώνεται και το δικαίωμά του να ασκεί το δικηγορικό λειτούργημα σύμφωνα με τα άρθρα 27 και 30 του ν.δ/τος 3026/1954 “περί του Κώδικος των Δικηγόρων” (φ. 235). Στην περίπτωση αυτή αρκεί η συνυπογραφή του δικογράφου από το διάδικο για τη νομιμοποίηση του παραπάνω δικηγόρου για την άσκηση του ένδικου βοηθήματος ή ένδικου μέσου αλλά και για την παράσταση στο ακροατήριο και, αντιθέτως προς τα ισχύοντα υπό προγενέστερο του ν. 2479/1997 νομοθετικό καθεστώς, δεν είναι αναγκαία η κατάθεση συμβολαιογραφικού πληρεξουσίου ή η προφορική δήλωση του διαδίκου στο ακροατήριο.
Κατ’ ακολουθίαν, αν ο δικηγόρος που υπογράφει το δικόγραφο δεν παραστεί στο ακροατήριο, για τη νομιμοποίηση της άσκησης του ένδικου βοηθήματος ή ένδικου μέσου, απαιτείται είτε να προσκομιστεί συμβολαιογραφική πράξη παροχής πληρεξουσιότητας στο δικηγόρο αυτόν είτε, κατά τη συζήτηση της υπόθεσης, ο διάδικος να εμφανιστεί αυτοπροσώπως για να νομιμοποιήσει την άσκηση με προφορική δήλωσή του στο ακροατήριο ή να παραστεί με άλλο δικηγόρο νομιμοποιούμενο με συμβολαιογραφική πράξη παροχής πληρεξουσιότητας ή με προφορική δήλωση του διαδίκου στο ακροατήριο.
Κατά τη γνώμη, όμως, των Συμβούλων Π. Χριστοφόρου, Σ. Χαραλαμπίδη, Γ. Παναγιωτόπουλου, Κ. Μενουδάκου, Ε. Γαλανού, Γ. Παπαμεντζελόπουλου, Ν. Σακελλαρίου, Α. Συγγούνα, Π. Κοτσώνη, την οποία υποστήριξαν και οι Πάρεδροι Κ. Βιολάρης και Σπ. Μαρκάτης, με την προαναφερόμενη διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 27 του π.δ/τος 18/1989, όπως ισχύει μετά την αντικατάστασή της με το άρθρο 4 παρ. 2 περ. α του ν. 2479/1997, θεσπίζονται τρεις, διαζευκτικώς οριζόμενοι, τρόποι παροχής πληρεξουσιότητας σε δικηγόρο και, συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη διάταξη αυτή, πληρεξουσιότητα για τη διενέργεια διαδικαστικών πράξεων ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας παρέχεται με συμβολαιογραφική πράξη ή με συνυπογραφή του δικογράφου από το διάδικο ή με προφορική δήλωση του τελευταίου στο ακροατήριο, ενώ κατά τη σαφή διατύπωση της παρ. 2 του ίδιου άρθρου 27 π.δ/τος 18/1989, όπως επίσης αντικαταστάθηκε με την παραπάνω διάταξη του ν. 2479/1997, με την τήρηση οποιουδήποτε από τους προαναφερόμενους τρόπους, μεταξύ των οποίων η συνυπογραφή από το διάδικο, τεκμαίρεται πληρεξουσιότητα προς δικηγόρο για την υπογραφή δικογράφου, χωρίς να γίνεται οποιαδήποτε διάκριση ή να τίθενται πρόσθετες προϋποθέσεις ή περιορισμοί συναρτώμενοι προς τους κατά την παρ. 1 τρόπους νομιμοποίησης. Από το συνδυασμό των προαναφερόμενων δύο παραγράφων του άρθρου 27 του π.δ/τος 18/1989, όπως ήδη ισχύει, συνάγεται, κατά τη γνώμη αυτή της μειοψηφίας, ότι για τη νομιμοποίηση δικηγόρου που υπογράφει ένδικο βοήθημα ή ένδικο μέσο, ακόμη και αν κατά τη συζήτηση στο ακροατήριο ο διάδικος δεν εμφανιστεί για να προβεί σε σχετική προφορική δήλωση ούτε παραστεί διά πληρεξουσίου, αρκεί η συνυπογραφή του δικογράφου από τον ίδιο το διάδικο, η οποία αποτελεί έναν από τους τρεις, ισοδύναμους κατά νόμο, τρόπους παροχής πληρεξουσιότητας. Στην περίπτωση, όμως, αυτή πρέπει να αναφέρεται στο δικόγραφο ή να προκύπτει από άλλα στοιχεία ο αριθμός μητρώου και δελτίου δικηγορικής ταυτότητας του δικηγόρου που υπογράφει καθώς και το έτος έκδοσης του δελτίου αυτού.
5. Επειδή μετά την επίλυση, κατά τα προαναφερόμενα, του ζητήματος που παραπέμφθηκε, η υπόθεση πρέπει να αναπεμφθεί στο Ε΄ τμήμα προς περαιτέρω διάγνωση.
Δ ι ά τ α ύ τ α
Επιλύει σύμφωνα με το σκεπτικό το ζήτημα που παραπέμφθηκε με την απόφαση 3568/2000 του Ε΄ τμήματος και
Αναπέμπει στην υπόθεση στο Ε΄ τμήμα.
Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 2 Μαρτίου 2001 και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση στις 4 Μαΐου 2001.
Ο Πρόεδρος Ο Γραμματέας
Χρ. Γεραρής Μ. Καλαντζής