ΣτΕ Ολ 1794/2011
[παρατ. Β. Καραγκούνη]
Πρόεδρος: Π. Πικραμμένος, Πρόεδρος ΣτΕ
Εισηγήτρια: Β. Καλαντζή, Σύμβουλος Επικρατείας
Δικηγόροι: Χρ. Αυγερινού, Νομικός Σύμβουλος του Κράτους,
Π. Δικαίος
Η παράσταση και η νομιμοποίηση πληρεξουσίου δικηγόρου σε ορισμένη δίκη τον καθιστά αντίκλητο, με τις προϋποθέσεις του άρθρου 30 παρ. 7 ΚΔΔ. Κατά κανόνα, μπορούν να κοινοποιηθούν σε αυτόν όλα τα διαδικαστικά έγγραφα της δίκης, συμπεριλαμβανομένης και της οριστικής απόφασης, με όλες τις από την εν λόγω επίδοση συνέπειες, με την παράδοση, δε, των εγγράφων στον αντίκλητο, η επίδοση θεωρείται ότι συντελέσθηκε, ανεξαρτήτως αν ο διάδικος ή άλλος πληρεξούσιος αυτού έλαβε ή όχι πράγματι γνώση των εγγράφων. Σε περίπτωση αναζήτησης στον χώρο της εργασίας του και μη ανεύρεσης του αντικλήτου ή οποιουδήποτε από τα λοιπά οριζόμενα στο άρθρο 52 παρ. 1 του ΚΔΔ πρόσωπα, εφαρμόζονται οι περί θυροκόλλησης διατάξεις του άρθρου 55 ΚΔΔ, χωρίς να απαιτείται, επί πλέον, ως προϋπόθεση του κύρους της, με βάση τις ενλόγω διατάξεις γενόμενης επίδοσης, να έχει προηγουμένως αναζητηθεί ο αντίκλητος ή κάποιο από τα λοιπά οριζόμενα στο άρθρο 51 παρ. 1 ΚΔΔ πρόσωπα στην κατοικία τους, δοθέντος ότι με τις διατάξεις των άρθρων 50 παρ. 1, 51 παρ. 1 και 52 παρ. 1 ΚΔΔ καθιερώνεται το ισοδύναμο της επίδοσης εγγράφου είτε στην κατοικία, είτε στον χώρο εργασίας του προσώπου στο οποίο απευθύνεται. Τούτο, άλλωστε, συνάγεται τόσον από τον κατ’ άρθρο 30 παρ. 7 του ΚΔΔ ορισμό ως αντικλήτου του έχοντος κατοικία ή χώρο εργασίας στην έδρα του δικαστηρίου πληρεξούσιου δικηγόρου του ιδιώτη διαδίκου, όσον και από την κατ’ άρθρο 58 του ΚΔΔ υποχρέωση του τελευταίου προς διορισμό αντικλήτου προσώπου με κατοικία ή χώρο εργασίας στην έδρα αυτή, όταν η κατοικία ή ο χώρος εργασίας του ιδίου ή του δικαστικού πληρεξουσίου του δεν βρίσκεται εκεί.
Διατάξεις: άρθρα 30 [παρ. 7], 50 [παρ. 1], 51 [παρ. 1], 52 [παρ. 1], 55, 58 ΚΔΔ (Ν 2717/1999 )
[…] 2. Επειδή με την αίτηση αυτή ζητείται η αναίρεση της 190/2004 απόφασης του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, με την οποία συνεκδικάσθηκαν και απορρίφθηκαν εφέσεις της αναιρεσείουσας και του Δημοσίου κατά της 6695/2001 απόφασης του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών. Με την ως άνω πρωτόδικη απόφαση, κατά μερική αποδοχή προσφυγής της αιτούσας, είχαν μεταρρυθμισθεί οι … και …/1999 πράξεις του Προϊσταμένου της ΔΟΥ … και είχαν προσδιορισθεί τα επιβληθέντα με αυτές ποσά φόρου γονικής παροχής και προστίμου του άρθρου 31 του Ν 820/1978 σε 4.668.140 και 300.000 δρχ. αντιστοίχως.
3. Επειδή η υπόθεση εισήχθη ενώπιον της Ολομελείας κατόπιν της 1174/2007 απόφασης της επταμελούς συνθέσεως του Β΄ Τμήματος, με την οποία παρεπέμφθη ως μείζονος σπουδαιότητας το ανακύψαν ζήτημα περί του εγκύρου της επίδοσης εγγράφου με θυροκόλληση στο γραφείο του αντικλήτου χωρίς προηγούμενη αναζήτηση αυτού στην κατοικία του. Εξ άλλου, η υπόθεση είχε εισαχθεί στην επταμελή σύνθεση με την 1376/2006 απόφαση της πενταμελούς σύνθεσης του ως άνω τμήματος, με την οποία η κρινόμενη αίτηση είχε απορριφθεί ως απαράδεκτη, καθό μέρος αφορά την …/1999 πράξη.
4. Επειδή σε περίπτωση προβολής λόγου αναίρεσης, που στηρίζεται σε περιστατικά, τα οποία προκύπτουν από διαδικαστικά έγγραφα και μπορούν ως εκ τούτου να ελεγχθούν από το αναιρετικό Δικαστήριο, το τελευταίο εξετάζει εάν το αποδεικτικό επίδοσης της πρωτόδικης απόφασης είναι τυπικώς έγκυρο και, περαιτέρω, εφόσον η εν λόγω απόφαση έχει επιδοθεί εγκύρως, εάν βάσει της αναγραφόμενης στο σχετικό αποδεικτικό χρονολογίας της επίδοσης και της χρονολογίας της κατάθεσης της έφεσης, η έφεση αυτή έχει ασκηθεί εμπροθέσμως.
5. Επειδή, στον Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας (ΚΔΔ), ο οποίος κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του Ν 2717/1999 (Α΄ 97), ορίζεται, στο άρθρο 94 ότι: «1. Η προθεσμία για την άσκηση εφέσεως είναι εξήντα (60) ημερών και αρχίζει από την επίδοση της προσβαλλόμενης απόφασης…», στο άρθρο 50 ότι «1. Οι επιδόσεις προς τους ιδιώτες διενεργούνται στην κατοικία ή στο χώρο της εργασίας, κατά περίπτωση, προσωπικώς στους ίδιους … ή στους δικαστικούς πληρεξουσίους ή στους αντικλήτους τους, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις ειδικότερες αντίστοιχες διατάξεις.
2. Για την εφαρμογή των διατάξεων του Κώδικα, νοείται, ως κατοικία, η οικία, το διαμέρισμα και γενικώς ο στεγασμένος χώρος που προορίζεται για διημέρευση, και διανυκτέρευση, ενώ ως χώρος εργασίας, ο χώρος άσκησης της επαγγελματικής δραστηριότητας…», στο άρθρο 51 ότι
«1. Αν τα πρόσωπα που αναφέρονται στην παρ. 1 του άρθρου 50 απουσιάζουν από την κατοικία τους, το έγγραφο παραδίδεται… σε οποιονδήποτε από τους λοιπούς συνοίκους. 2. …», στο άρθρο 52 ότι «1. Αν τα πρόσωπα που αναφέρονται στην παρ. 1 του άρθρου 50 απουσιάζουν από το … γραφείο … όπου εργάζονται, το έγγραφο παραδίδεται σε συνέταιρο ή συνεργάτη ή υπάλληλο, που εργάζεται στον ίδιο χώρο …», στο άρθρο 55 ότι «1. Η επίδοση γίνεται με θυροκόλληση α) αν τα πρόσωπα, προς τα οποία προβλέπεται ότι διενεργείται η παράδοση του εγγράφου, δεν βρίσκονται ούτε στην κατοικία ούτε στο χώρο της εργασίας τους… 2. Η θυροκόλληση συνίσταται στην επικόλληση από μέρους του οργάνου της επίδοσης, με την παρουσία ενός μάρτυρα, του επιδοτέου εγγράφου στη θύρα της κατοικίας ή του χώρου εργασίας ή του υπηρεσιακού καταστήματος όπου κατοικεί ή εργάζεται, κατά περίπτωση, το πρόσωπο προς το οποίο έπρεπε να διενεργηθεί η παράδοση του εγγράφου», στο άρθρο 56 ότι
«1. Για κάθε επίδοση, το όργανο που την διενεργεί, συντάσσει έκθεση. 2. Η έκθεση, εκτός από τα στοιχεία που ορίζονται στην παρ. 3 του άρθρου 44 (πρόκειται για «τον τόπο και τον χρόνο που διενεργήθηκε η πράξη και το ονοματεπώνυμο και την ιδιότητα του οργάνου που διενήργησε την πράξη, εκείνων που συνέπραξαν ή παραστάθηκαν κατά τη διάρκεια της, καθώς και εκείνου που συνέταξε την έκθεση») πρέπει να μνημονεύει: α) την παραγγελία προς επίδοση, β) σαφή προσδιορισμό του επιδοτέου εγγράφου και των προσώπων τα οποία αφορά, γ) την ημέρα και την ώρα της επίδοσης, δ) το πρόσωπο στο οποίο παραδόθηκε το έγγραφο και την ιδιότητα με την οποία το παρέλαβε, καθώς και ε) τους λόγους που προκάλεσαν τη θυροκόλληση. 3. … Σε περίπτωση θυροκόλλησης, η έκθεση υπογράφεται από το όργανο και το μάρτυρα. 4. Το όργανο της επίδοσης οφείλει να σημειώνει, στο έγγραφο, και να βεβαιώνει την ημέρα και την ώρα της παράδοσης ή της θυροκόλλησης …», στο άρθρο 57 ότι «1. Η επίδοση συντελείται, κατά περίπτωση, από το χρόνο της παράδοσης ή της θυροκόλλησης του επιδοτέου εγγράφου, ο οποίος και προκύπτει από την έκθεση. 2. …», στο άρθρο 58 ότι «1. …3. Η πράξη του διορισμού πρέπει να περιέχει…τις διευθύνσεις της κατοικίας και του χώρου εργασίας του αντικλήτου. Σε περίπτωση μεταβολής των διευθύνσεων, εφαρμόζονται αναλόγως όσα ορίζονται στην παρ. 3 του άρθρου 45 [η οποία αφορά στην υποχρέωση γνωστοποιήσεως τυχόν μεταβολής των ως άνω διευθύνσεων].
4. Όλες οι επιδόσεις μπορούν να γίνουν στον αντίκλητο του διαδίκου, ακόμη και όταν ο διάδικος κατοικεί ή εργάζεται στην έδρα του δικαστηρίου» και στο άρθρο 30 ότι «1. … 2. Η … δικαστική πληρεξουσιότητα παρέχεται: α)…β)…με ιδιωτικό έγγραφο, οπότε, όμως απαιτείται η βεβαίωση του γνήσιου της υπογραφής του διαδίκου…από οποιαδήποτε δημόσια, δημοτική ή κοινοτική αρχή… 7. Ο δικαστικός πληρεξούσιος, αν η κατοικία του ή ο χώρος της εργασίας του βρίσκεται στην έδρα του δικαστηρίου, είναι και αντίκλητος του διαδίκου».
6. Επειδή, κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων, η παράσταση και η νομιμοποίηση πληρεξουσίου δικηγόρου σε ορισμένη δίκη τον καθιστά αντίκλητο, με τις προϋποθέσεις της παρ. 7 του άρθρου 30, και, κατά κανόνα, μπορούν να κοινοποιηθούν σε αυτόν όλα τα διαδικαστικά έγγραφα της δίκης, συμπεριλαμβανομένης και της οριστικής αποφάσεως, με όλες τις από την εν λόγω επίδοση συνέπειες, με την παράδοση, δε, των εγγράφων στον αντίκλητο, η επίδοση θεωρείται ότι συντελέσθηκε, ανεξαρτήτως αν ο διάδικος ή άλλος πληρεξούσιος αυτού έλαβε ή όχι πράγματι γνώση των εγγράφων.
7. Επειδή, περαιτέρω, σε περίπτωση αναζήτησης στο χώρο της εργασίας του και μη ανεύρεσης του αντικλήτου ή οποιουδήποτε από τα λοιπά οριζόμενα στο άρθρο 52 παρ. 1 του ΚΔΔ πρόσωπα, εφαρμόζονται οι περί θυροκόλλησης διατάξεις του άρθρου 55 του ιδίου κώδικα, χωρίς να απαιτείται, επί πλέον, ως προϋπόθεση του κύρους της, με βάση τις εν λόγω διατάξεις γενόμενης επίδοσης, να έχει προηγουμένως αναζητηθεί ο αντίκλητος ή κάποιο από τα λοιπά οριζόμενα στο άρθρο 51 παρ. 1 του ως άνω κώδικα πρόσωπα στην κατοικία τους, δοθέντος ότι με τις διατάξεις των άρθρων 50 παρ. 1, 51 παρ. 1 και 52 παρ. 1 του κώδικα αυτού καθιερώνεται το ισοδύναμο της επίδοσης εγγράφου είτε στην κατοικία, είτε στον χώρο εργασίας του προσώπου στο οποίο απευθύνεται. Τούτο, άλλωστε, συνάγεται τόσον από τον κατ΄ άρθρο 30 παρ. 7 του ΚΔΔ ορισμό ως αντικλήτου του έχοντος κατοικία ή χώρο εργασίας στην έδρα του δικαστηρίου πληρεξουσίου δικηγόρου του ιδιώτη διαδίκου, όσον και από την κατ΄ άρθρο 58 του ΚΔΔ υποχρέωση του τελευταίου προς διορισμό αντικλήτου προσώπου με κατοικία ή χώρο εργασίας στην έδρα αυτή, όταν η κατοικία ή ο χώρος εργασίας του ιδίου ή του δικαστικού πληρεξουσίου του δεν βρίσκεται εκεί. Κατά τη γνώμη των Συμβούλων Γ. Παπαγεωργίου, Ι. Μαντζουράνη, Αικ. Σακελλαροπούλου, Μ. Γκορτζολίδου, Β. Αραβαντινού και του Παρέδρου Δ. Βασιλειάδη σε περίπτωση που ο αντίκλητος ή άλλο από τα αναφερόμενα στο άρθρο 52 παρ. 1 του ΚΔΔ πρόσωπα, προς τα οποία προβλέπεται ότι διενεργείται η παράδοση του εγγράφου, δεν ανευρεθεί στον τόπο εργασίας του, δεν αρκεί αυτό προκειμένου να χωρήσει νομίμως θυροκόλληση, αλλ’ απαιτείται προηγουμένως, κατά το γράμμα της διατάξεως της παρ. 1 του άρθρου 55 του ΚΔΔ και προκειμένου να εξασφαλισθεί, κατά το δυνατόν, η εις χείρας των ως άνω προσώπων επίδοση, προς μείζονα εξασφάλιση αυτών, να αναζητηθεί ο αντίκλητος (ή κάποιο από τα λοιπά οριζόμενα στο άρθρο 51 παρ. 1 του ΚΔΔ πρόσωπα) στην κατοικία του αντικλήτου εφ’ όσον αυτή δηλώθηκε σύμφωνα με το άρθρο 58 παρ. 3 του ΚΔΔ, σε περίπτωση, δε, μη ανευρέσεως του ούτε στον τόπο αυτό, η θυροκόλληση χωρεί νομίμως είτε στον τόπο εργασίας είτε στην κατοικία του αντικλήτου.
8. Επειδή, όπως προκύπτει από την αναιρεσιβαλλόμενη, η επίδοση της εκκαλούμενης απόφασης έγινε, σύμφωνα με την οικεία έκθεση του επιμελητή διοικητικών δικαστηρίων …, με θυροκόλληση, στις 21.5.2002, παρουσία της μάρτυρος …, στο επί της οδού … (Αθήνα) γραφείο του παραστάντος κατά την συζήτηση της προσφυγής δικηγόρου ΠΔ, πληρεξουσίου της αναιρεσείουσας (δυνάμει του από 22.3.2001 σχετικού ιδιωτικού εγγράφου της τελευταίας), λόγω μη ανεύρεσης στον τόπο αυτόν του ιδίου ή κάποιου από τα οριζόμενα στο άρθρο 52 παρ. 1 του ΚΔΔ πρόσωπα. Συνεπώς, η επίδοση της πρωτόδικης απόφασης στον προαναφερθέντα πληρεξούσιο δικηγόρο, ως αντίκλητο της αναιρεσείουσας, κατ΄ άρθρο 30 παρ. 7 του ως άνω κώδικα, με θυροκόλληση στο γραφείο αυτού, δεν έπασχε, κατά τα γενόμενα δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, από μόνο το λόγο ότι δεν είχε προηγηθεί προσπάθεια ανεύρεσής του στην κατοικία του, η διεύθυνση της οποίας, σύμφωνα με την αναιρεσιβαλλόμενη, δεν είχε γνωστοποιηθεί στο δικαστήριο.
9. Επειδή μετά την επίλυση του ζητήματος, το οποίο παραπέμφθηκε, η υπόθεση πρέπει να αναπεμφθεί στο Β΄ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας προς περαιτέρω εκδίκαση, κατ΄ άρθρο 14 παρ. 3 του Π Δ/τος 18/1989.
[Επιλύει το παραπεμφθέν ζήτημα. Αναπέμπει την υπόθεση στο Β΄ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας, σύμφωνα με το σκεπτικό.]
Παρατηρήσεις
Η πρόσφατα εκδοθείσα απόφαση 1794/2011 της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας έχει ως αντικείμενο το ζήτημα εάν απαιτείται, επιπλέον, ως προϋπόθεση, προκειμένου να εφαρμοσθούν οι περί θυροκόλλησης διατάξεις του άρθρου 55 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, σε περίπτωση αναζήτησης στο χώρο εργασίας του και μη ανεύρεσης του αντικλήτου ή οποιουδήποτε από τα λοιπά οριζόμενα στο άρθρο 52 παρ. 1 του ως άνω Κώδικα, να έχει προηγουμένως αναζητηθεί ο αντίκλητος ή κάποιο από τα λοιπά οριζόμενα στο άρθρο 51 παρ. 1 του ίδιου Κώδικα πρόσωπα στην κατοικία του πρώτου.
Στον Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας (ΚΔΔ, Ν 2717/1999 ), ορίζεται στο άρθρο 50 ότι: «1. Οι επιδόσεις προς τους ιδιώτες διενεργούνται στην κατοικία ή στο χώρο της εργασίας, κατά περίπτωση, προσωπικώς στους ίδιους … ή στους δικαστικούς πληρεξουσίους ή στους αντικλήτους τους, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις ειδικότερες αντίστοιχες διατάξεις. 2. Για την εφαρμογή των διατάξεων του Κώδικα, νοείται, ως κατοικία, η οικία, το διαμέρισμα και γενικώς ο στεγασμένος χώρος που προορίζεται για διημέρευση, και διανυκτέρευση, ενώ ως χώρος εργασίας, ο χώρος άσκησης της επαγγελματικής δραστηριότητας…», στο άρθρο 51 ότι: «1. Αν τα πρόσωπα που αναφέρονται στην παρ. 1 του άρθρου 50 απουσιάζουν από την κατοικία τους, το έγγραφο παραδίδεται… σε οποιονδήποτε από τους λοιπούς συνοίκους. 2. …», στο άρθρο 52 ότι: «1. Αν τα πρόσωπα που αναφέρονται στην παρ. 1 του άρθρου 50 απουσιάζουν από το … γραφείο … όπου εργάζονται, το έγγραφο παραδίδεται σε συνέταιρο ή συνεργάτη ή υπάλληλο, που εργάζεται στον ίδιο χώρο …», στο άρθρο 55 ότι: «1. Η επίδοση γίνεται με θυροκόλληση α) αν τα πρόσωπα, προς τα οποία προβλέπεται ότι διενεργείται η παράδοση του εγγράφου, δεν βρίσκονται ούτε στην κατοικία ούτε στο χώρο της εργασίας τους… 2. Η θυροκόλληση συνίσταται στην επικόλληση από μέρους του οργάνου της επίδοσης, με την παρουσία ενός μάρτυρα, του επιδοτέου εγγράφου στη θύρα της κατοικίας ή του χώρου εργασίας ή του υπηρεσιακού καταστήματος όπου κατοικεί ή εργάζεται, κατά περίπτωση, το πρόσωπο προς το οποίο έπρεπε να διενεργηθεί η παράδοση του εγγράφου», στο άρθρο 56 ότι: «1. Για κάθε επίδοση, το όργανο που την διενεργεί, συντάσσει έκθεση. 2. Η έκθεση, εκτός από τα στοιχεία που ορίζονται στην § 3 του άρθρου 44 [πρόκειται για «τον τόπο και τον χρόνο που διενεργήθηκε η πράξη και το ονοματεπώνυμο και την ιδιότητα του οργάνου που διενήργησε την πράξη, εκείνων που συνέπραξαν ή παραστάθηκαν κατά τη διάρκεια της, καθώς και εκείνου που συνέταξε την έκθεση»] πρέπει να μνημονεύει: α) την παραγγελία προς επίδοση, β) σαφή προσδιορισμό του επιδοτέου εγγράφου και των προσώπων τα οποία αφορά, γ) την ημέρα και την ώρα της επίδοσης, δ) το πρόσωπο στο οποίο παραδόθηκε το έγγραφο και την ιδιότητα με την οποία το παρέλαβε, καθώς και ε) τους λόγους που προκάλεσαν τη θυροκόλληση. 3. …Σε περίπτωση θυροκόλλησης, η έκθεση υπογράφεται από το όργανο και το μάρτυρα. 4. Το όργανο της επίδοσης οφείλει να σημειώνει, στο έγγραφο, και να βεβαιώνει την ημέρα και την ώρα της παράδοσης ή της θυροκόλλησης …», στο άρθρο 57 ότι: «1. Η επίδοση συντελείται, κατά περίπτωση, από το χρόνο της παράδοσης ή της θυροκόλλησης του επιδοτέου εγγράφου, ο οποίος και προκύπτει από την έκθεση. 2. …», στο άρθρο 58 ότι «1. …3. Η πράξη του διορισμού πρέπει να περιέχει…τις διευθύνσεις της κατοικίας και του χώρου εργασίας του αντικλήτου. Σε περίπτωση μεταβολής των διευθύνσεων, εφαρμόζονται αναλόγως όσα ορίζονται στην παρ. 3 του άρθρου 45 [η οποία αφορά στην υποχρέωση γνωστοποιήσεως τυχόν μεταβολής των ως άνω διευθύνσεων]. 4. Όλες οι επιδόσεις μπορούν να γίνουν στον αντίκλητο του διαδίκου, ακόμη και όταν ο διάδικος κατοικεί ή εργάζεται στην έδρα του δικαστηρίου» και στο άρθρο 30 ότι «1. … 2. Η … δικαστική πληρεξουσιότητα παρέχεται: α)…β)…με ιδιωτικό έγγραφο, οπότε, όμως απαιτείται η βεβαίωση του γνήσιου της υπογραφής του διαδίκου…από οποιαδήποτε δημόσια, δημοτική ή κοινοτική αρχή…7.Ο δικαστικός πληρεξούσιος, αν η κατοικία του ή ο χώρος της εργασίας του βρίσκεται στην έδρα του δικαστηρίου, είναι και αντίκλητος του διαδίκου».
Το εν λόγω ζήτημα ανέκυψε το πρώτον σε αίτηση αναιρέσεως εξεταζόμενης ενώπιον του Β΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας, το οποίο με την υπ’ αριθμόν 1376/2006 απόφασή του, λόγω της μείζονος σπουδαιότητος του ανακύψαντος ζητήματος παρέπεμψε την υπόθεση ενώπιον της επταμελούς συνθέσεώς του. Κατά την εξέταση της υπόθεσης ενώπιον της επταμελούς συνθέσεως του Τμήματος κρίθηκε εκ νέου με την υπ’ αριθμόν 1174/2007 απόφαση ότι το ζήτημα αυτό έπρεπε να παραπεμφθεί ενώπιον της Ολομέλειας του Δικαστηρίου.
Στην υπ’ αριθμόν 1794/2011 απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας κρίθηκε ότι, σε περίπτωση αναζητήσεως στο χώρο εργασίας του και μη ανεύρεσης του αντικλήτου ή οποιουδήποτε από τα λοιπά οριζόμενα στο άρθρο 52 παρ. 1 του ΚΔΔ πρόσωπα, εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 55 ΚΔΔ για τη θυροκόλληση, χωρίς να απαιτείται, επιπλέον, ως προϋπόθεση του κύρους της, να έχει προηγουμένως αναζητηθεί ο αντίκλητος ή κάποιο από τα λοιπά οριζόμενα στο άρθρο 51 παρ. 1 του ΚΔΔ πρόσωπα στην κατοικία του πρώτου. Πολλώ δε μάλλον τούτο, εφόσον με τις διατάξεις των άρθρων 50 παρ. 1, 51 παρ. 1 και 52 παρ. 1 του κώδικα αυτού καθιερώνεται το ισοδύναμο της επίδοσης εγγράφου είτε στην κατοικία είτε στο χώρο εργασίας του προσώπου, προς το οποίο απευθύνεται. Μάλιστα, κρίθηκε ότι η κατά τις ανωτέρω διατάξεις ερμηνεία συνάγεται τόσο από τον ορισμό ως αντικλήτου του έχοντος κατοικία ή χώρο εργασίας στην έδρα του δικαστηρίου πληρεξουσίου δικηγόρου του ιδιώτη διαδίκου (άρθρο 30 παρ. 7 του ΚΔΔ), όσο και από την κατ’ υποχρέωση του τελευταίου προς διορισμό αντικλήτου προσώπου με κατοικία ή χώρο εργασίας στην έδρα αυτή, όταν η κατοικία ή ο χώρος εργασίας του ιδίου ή του δικαστικού πληρεξουσίου του δεν βρίσκεται εκεί (άρθρο 58 του ΚΔΔ).
Στην απόφαση αυτή της Ολομέλειας διατυπώθηκε μειοψηφία, σύμφωνα με την οποία σε περίπτωση που ο αντίκλητος ή άλλο από τα αναφερόμενα στο άρθρο 52 παρ. 1 του ΚΔΔ πρόσωπα, προς τα οποία προβλέπεται ότι διενεργείται η παράδοση του εγγράφου, δεν ανευρεθεί στον τόπο εργασίας του, δεν αρκεί αυτό προκειμένου να χωρήσει νομίμως θυροκόλληση, αλλά απαιτείται προηγουμένως, κατά το γράμμα της διατάξεως της παρ. 1 του άρθρου 55 του ΚΔΔ και προκειμένου να εξασφαλισθεί, κατά το δυνατόν, η εις χείρας των ως άνω προσώπων επίδοση, προς μείζονα εξασφάλιση αυτών, να αναζητηθεί ο αντίκλητος (ή κάποιο από τα λοιπά οριζόμενα στο άρθρο 51 παρ. 1 του ΚΔΔ πρόσωπα) στην κατοικία του αντικλήτου εφόσον αυτή δηλώθηκε σύμφωνα με το άρθρο 58 παρ. 3 του ΚΔΔ, σε περίπτωση, δε, μη ανευρέσεως του ούτε στον τόπο αυτό, η θυροκόλληση χωρεί νομίμως είτε στον τόπο εργασίας είτε στην κατοικία του αντικλήτου.
Είναι γεγονός ότι κατά το γράμμα του άρθρου 55 παρ. 1 του ΚΔΔ η επίδοση γίνεται με θυροκόλληση αν τα πρόσωπα, προς τα οποία προβλέπεται ότι διενεργείται η παράδοση του εγγράφου, δεν βρίσκονται ούτε στην κατοικία ούτε στο χώρο της εργασίας τους. Με βάση τη σωρευτική αυτή διατύπωση της διάταξης, η άποψη της μειοψηφίας θα μπορούσε να χαρακτηριστεί πράγματι ως πιο συνεπής προς το γράμμα του νόμου, αλλά και ως πιο επιεικής για το διάδικο προς τον οποίο απευθύνεται η επίδοση. Και τούτο, διότι στην περίπτωση αυτή, εξαντλούνται όλες οι πιθανότητες ανεύρεσης του αντικλήτου και παραλαβή από τον ίδιο του επιδοτέου εγγράφου. Από την άλλη πλευρά όμως, η άποψη αυτή διευρύνει το πλαίσιο των σχετικών διατάξεων περί επίδοσης και θυροκόλλησης προς τους αντικλήτους των διαδίκων, των οποίων γίνεται γνωστή πάντοτε μόνον η επαγγελματική έδρα, ενώ η διεύθυνση της κατοικίας των αντικλήτων δεν γνωστοποιείται στον έτερο διάδικο ή στο δικαστήριο.
Παρόμοια λύση με αυτή που δόθηκε από την πλειοψηφία του Συμβουλίου της Επικρατείας έχει υιοθετήσει ο Άρειος Πάγος στο σχετικό ζήτημα κατά την ερμηνεία των διατάξεων της Πολιτικής Δικονομίας (άρθρο 128 παρ. 4 ΚΠολΔ). Συγκεκριμένα, όπως κρίθηκε στην υπ’ αριθμόν 420/1992 απόφαση του Αρείου Πάγου, θυροκόλληση σε πληρεξούσιο δικηγόρο, ο οποίος «απουσίαζε», δεν καθιστά άκυρη την επίδοση της κλήτευσης, αφού ο πληρεξούσιος αυτός είχε, ως αντίκλητος, κατά νόμον, βάσει του άρθρου 143 ΚΠολΔ, εξουσία να δέχεται τέτοιες επιδόσεις, ενώ η θυροκόλληση δεν πάσχει από το λόγο της απουσίας του παραλήπτη του επιδοτέου εγγράφου.
Επίσης, ενδιαφέρον παρουσιάζει η αντιμετώπιση του ζητήματος από τη νομολογία (ΣτΕ 2483/2001 ) κατά την ερμηνεία των διατάξεων του Κώδικα Φορολογικής Δικονομίας (ΠΔ 331/1985 , άρθρα 61 παρ. 1, 62 παρ. 1 και 65 παρ. 1), σύμφωνα με την οποία, επίδοση με θυροκόλληση επιτρέπεται μόνο όταν η επίδοση γίνεται σε κατοικία και όχι σε γραφείο, στο οποίο μπορεί να γίνει θυροκόλληση, μόνον αν εκείνος που βρίσκεται σε αυτό αρνείται την παραλαβή του εγγράφου, γεγονός που πρέπει να βεβαιώνεται στη σχετική έκθεση επιδόσεως.
Βασιλική Καραγκούνη,
Δικηγόρος,