3/2002 ΣΤΕ
Οι Δήμοι και οι Κοινότητες στερούνται αρμοδιότητας να προβαίνουν σε αναγκαστική απαλλοτρίωση ακινήτων για τη δημιουργία κοινοχρήστων χώρων, εφόσον το θέμα τούτο ρυθμίζεται ευθέως από το ισχύον για κάθε ΟΤΑ οικείο πολεοδομικό καθεστώς, η θέσπιση του οποίου, που συνιστά και απαλλοτρίωση για τη δημιουργία των χώρων αυτών, ανήκει στην αρμοδιότητα του κράτους. Ως προς την απαλλοτρίωση ακινήτων, με σκοπό την κατασκευή δημοτικού κτιριακού έργου που εξυπηρετεί κοινωφελείς σκοπούς, απαιτείται πάντως να έχει προηγηθεί η νόμιμη και τις οποίες πολεοδομικές διατάξεις διαδικασία επιλογής του κατάλληλου προς τούτο χώρου.
Αριθμός 3/2002 ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΣΤ΄ Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 22 Οκτωβρίου 2001, με την εξής σύνθεση : Θ. Χατζηπαύλου, Αντιπρόεδρος, Πρόεδρος του ΣΤ΄ Τμήματος, Φ. Αρναούτογλου, Μ. Καραμανώφ, Σύμβουλοι, Ε. Αντωνόπουλος, Β. Ραφτοπούλου, Πάρεδροι. Γραμματέας ο Β. Μανωλόπουλος, Γραμματέας του ΣΤ΄ Τμήματος. Για να δικάσει την από 22 Μαΐου 2000 αίτηση : του Κωνσταντίνου Βαμβακούλα του Χρήστου, κατοίκου Αθηνών, οδός Πλαστήρα αρ. 85, Νέα Ερυθραία, ο οποίος παρέστη με τον δικηγόρο Χαρ. Χρυσανθάκη (Α.Μ. 11855), που τον διόρισε στο ακροατήριο, κατά των ………………………ο οποίος παρέστη με την Κυριακή Γρηγορίου, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους και ………………….ο οποίος παρέστη με τον δικηγόρο Αναστ. Παπαγεωργίου (Α.Μ. 5160), που τον διόρισε με απόσπασμα πρακτικού συνεδρίασης της Δημαρχιακής Επιτροπής. Με την αίτηση αυτή ο αιτών επιδιώκει να ακυρωθούν : 1) η από 9.3.2000 απόφαση της Υπουργού Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, 2) η υπ` αριθμ. 252/99 απόφαση της Επιτροπής του άρθρου 18 του ν. 2218/94 Ν. Ευβοίας, 3) η υπ` αριθμ. 148/99 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Κονιστρών Ευβοίας και 4) κάθε άλλη σχετική πράξη ή παράλειψη της Διοικήσεως. Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως του Εισηγητή, Παρέδρου Ε. Αντωνόπουλου. Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον πληρεξούσιο του αιτούντος, ο οποίος ανέπτυξε και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους ακυρώσεως και ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση, τον πληρεξούσιο του Δήμου και την αντιπρόσωπο του Υπουργού, οι οποίοι ζήτησαν την απόρριψή της. Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου κ α ι Α φ ο ύ μ ε λ έ τ η σ ε τ α σ χ ε τ ι κ ά έ γ γ ρ α φ α Σ κ έ φ θ η κ ε κ α τ ά τ ο ν Ν ό μ ο 1. Επειδή, για την άσκηση της κρινομένης αιτήσεως έχουν καταβληθεί τα νόμιμα τέλη (υπ` αριθμ. 2717231/2000 διπλότυπο της Δ.Ο.Υ. Δικαστικών Εισπράξεων και Ενσήμων Αθηνών) και το παράβολο (5218461-2, 2016042 ειδικά γραμμάτια παραβόλου). 2. Επειδή, με την αίτηση αυτή ζητείται παραδεκτώς η ακύρωση : α) της υπ` αριθμ. 2481/9.3.2000 αποφάσεως του Υφυπουργού Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, β) της υπ` αριθμ. 252/25.11.99 αποφάσεως της Επιτροπής του άρθρου 18 του Ν. 2218/94 και γ) της υπ` αριθμ. 148/27.8.1999 αποφάσεως του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Κονιστρών σχετικών με αναγκαστική απαλλοτρίωση ακινήτου ιδιοκτησίας του αιτούντος για τη δημιουργία κεντρικής πλατείας, υπογείου χώρου σταθμεύσεως αυτοκινήτων και παράλληλα διάνοιξη κοινοτικής οδού. 3. Επειδή, στο μεν άρθρο 24 του ΔΚΚ (Π.Δ. 410/95 Α΄231) ορίζεται ότι : 1. Η διοίκηση όλων των τοπικών υποθέσεων ανήκει στην αρμοδιότητα των δήμων και των κοινοτήτων, κύρια μέριμνα των οποίων αποτελεί η προαγωγή των κοινωνικών και οικονομικών συμφερόντων, καθώς και των πολιτιστικών και πνευματικών ενδιαφερόντων των κατοίκων της. Στην αρμοδιότητα των δήμων και των κοινοτήτων ανήκουν ιδίως : α) η κατασκευή, συντήρηση και λειτουργία : ι) συστημάτων ύδρευσης, άρδευσης και αποχέτευσης, αντιπλημμυρικών και εγγειοβελτιωτικών έργων, έργων δημοτικής και κοινοτικής οδοποιίας, πλατειών, γεφυρών και έργων ηλεκτροφωτισμού των κοινόχρηστων χώρων, γ) η υλοποίηση του πολεοδομικού σχεδιασμού, σύμφωνα με το εγκεκριμένο Γ.Π.Σ., ζώνη οικιστικού ελέγχου 2001, καθώς και κάθε άλλο σχέδιο χωροταξικού επιπέδου . . .”, στο δε άρθρο 274 του ιδίου ΔΚΚ ορίζεται ότι : 1. Επιτρέπεται να απαλλοτριωθούν αναγκαστικά χάριν των δήμων και κοινοτήτων, για λόγους δημόσιας ωφέλειας, αστικά ή αγροτικά ακίνητα ή να συσταθεί δουλεία εις βάρος τους : α) για τη διάνοιξη, τη διεύρυνση, τη διαμόρφωση και την κατασκευή δημοτικών και κοινοτικών οδών, καθώς και οδών που συνδέουν ένα δήμο ή μια κοινότητα με εθνική ή επαρχιακή οδό και συναφών τεχνικών έργων, β) . . . γ) . . . δ) για τη δημιουργία ή την επέκταση πλατειών, κήπων, αλσών, δενδροστοιχιών, αθλητικών γηπέδων και άλλων κοινοχρήστων χώρων, με επιφύλαξη των διατάξεων που ρυθμίζουν την κήρυξη απαλλοτριώσεων για την εφαρμογή εγκεκριμένων σχεδίων πόλεως, περαιτέρω το άρθρο 2 παρ. 3 του από 20.8.85 Π.Δ/τος “Πολεοδόμηση και επέκταση οικισμών της χώρας μέχρι 2000 κατοίκους κ.λπ.” (φ. Δ 414) που κωδικοποιήθηκε με το άρθρο 89 παρ. 3 του Π.Δ. της 14.7/27.7.1999 “Κώδικας Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας (ΦΕΚ Α΄ 580)” ορίζει ότι : “Κατ` εξαίρεση ο καθορισμός κοινωφελών και κοινοχρήστων χώρων εντός των ορίων των οικισμών μπορεί να γίνει με έγκριση τοπικού ρυμοτομικού σχεδίου σύμφωνα με τη διαδικασία και τις διατάξεις του Ν.Δ. 17.7.1923, με απόφαση του οικείου Νομάρχη”. ΄Οπως προκύπτει από τις ανωτέρω διατάξεις οι δήμοι στερούνται αρμοδιότητος να προβαίνουν στην αναγκαστική απαλλοτρίωση ακινήτων για τη δημιουργία κοινοχρήστων χώρων, εφόσον το θέμα τούτο ρυθμίζεται ευθέως από το ισχύον για κάθε Ο.Τ.Α. οικείο πολεοδομικό καθεστώς, η θέσπιση του οποίου, που συνιστά και απαλλοτρίωση για τη δημιουργία των χώρων αυτών, ανήκει στην αρμοδιότητα του Κράτους. Εξάλου, από τις ίδιες διατάξεις προκύπτει ότι, ως προς την απαλλοτρίωση ακινήτων, με σκοπό την κατασκευή δημοτικού κτιριακού έργου που εξυπηρετεί κοινωφελείς σκοπούς, απαιτείται πάντως να έχει προηγηθεί η νόμιμη κατά τις οικείες πολεοδομικές διατάξεις διαδικασία επιλογής του καταλλήλου προς τούτο χώρου. 4. Επειδή, εν όψει των εκτεθέντων, ο Δήμος Κονιστρών, ο οποίος είναι οικισμός που υπόκειται στις ρυθμίσεις του π.δ/τος της 24.4./3.5.85 ως οικισμός μέχρι 2000 κατοίκους (βλ. έγγραφο 4059/1.10.2001 του Δήμου Κονιστρών) εστερείτο αρμοδιότητος να προβεί στην κήρυξη της επιδίκου απαλλοτριώσεως κατά το μέρος που αφορά τη δημιουργία πλατείας και τη διάνοιξη κοινοτικής οδού και συνεπώς πρέπει κατά το μέρος τούτο να ακυρωθούν οι προσβαλλόμενες πράξεις κατά τα βασίμως προβαλλόμενα. Περαιτέρω, οι προσβαλλόμενες πράξεις είναι ακυρωτέες, κατά τα βασίμως επίσης προβαλλόμενα, και κατά το μέρος που αφορούν το χώρο σταθμεύσεως, αφενός μεν λόγω της συναφείας της ρυθμίσεως αυτής προς την μη νόμιμη κατά τα ανωτέρω ρύθμιση που αφορά το χώρο της πλατείας (ως εκ της προβλεπόμενης θέσεως του χώρου σταθμεύσεως υπό την δημιουργούμενη πλατεία) και αφετέρου, διότι δεν είχε προηγηθεί ο κατά τις σχετικές πολεοδομικές διατάξεις καθορισμός του κοινωφελούς αυτού χώρου. 5. Επειδή, μετά την ακύρωση των προσβαλλόμενων πράξεων για τους ανωτέρω λόγους, παρέλκει ως αλυσιτελής η εξέταση των λοιπών λόγων ακυρώσεως. 6. Επειδή, επομένως, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή. Δ ι ά τ α ύ τ α Δέχεται την αίτηση. Ακυρώνει α) την 148/27.8.1999 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Κονιστρών β) την υπ` αριθμ. 252/25.11.1999 απόφαση της Επιτροπής του άρθρου 177 παρ. 2 ΔΚΚ και γ) την υπ` αριθμ. 2481/9.3.2000 απόφαση του Υφυπουργού ΕΣΔΔΑ, κατά το αιτιολογικό.