Αριθμός 213/2010
ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ
ΤΜΗΜΑ Α΄
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 7 Δεκεμβρίου 2009, με την εξής σύνθεση: Γ. Παπαμεντζελόπουλος, Σύμβουλος της Επικρατείας, Προεδρεύων, ελλείποντος Προέδρου του Τμήματος και σε αναπλήρωση του Αναπληρωτή Προέδρου, που είχε κώλυμα, Δ. Μαρινάκης, Δ. Σκαλτσούνης, Σύμβουλοι, Δ. Εμμανουηλίδης, Κ. Κονιδιτσιώτου , Πάρεδροι. Γραμματέας η Α. Κολιοπούλου.
Για να δικάσει την από 27 Ιουνίου 2007 αίτηση:
του Iδρύματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων-Ενιαίου Ταμείου Ασφάλισης Μισθωτών (Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ.)», το οποίο παρέστη με τον Νικ. Αμιραλή, Πάρεδρο του Νομικού Συμβούλου του Κράτους,
κατά της Κυριακής Κούτα-Ζέγα, κατοίκου Θεσσαλονίκης (Δελφών 55), η οποία παρέστη με τον δικηγόρο Αρ. Μοσχοβάκο (Α.Μ. 5040), που τον διόρισε με πληρεξούσιο.
Με την αίτηση αυτή το αναιρεσείον ταμείο επιδιώκει να αναιρεθεί η υπ΄ αριθμ. 215/2007 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Θεσσαλονίκης.
Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως του Εισηγητή, Παρέδρου Δ. Εμμανουηλίδη.
Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον εκπρόσωπο του αναιρεσείοντος Ιδρύματος, ο οποίος ανέπτυξε και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους αναιρέσεως και ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση, και τον πληρεξούσιο της αναιρεσίβλητης, ο οποίος ζήτησε την απόρριψή της.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου κ α ι
Α φ ο ύ μ ε λ έ τ η σ ε τ α σ χ ε τ ι κ ά έ γ γ ρ α φ α
Σ κ έ φ θ η κ ε κ α τ ά τ ο Ν ό μ ο
1. Επειδή, η κρινόμενη αίτηση ασκείται κατά το νόμο (άρθρο 28 παρ. 4 ν. 2579/1998, Α΄ 31) χωρίς καταβολή παραβόλου.
2. Επειδή, με την αίτηση αυτή ζητείται παραδεκτώς η αναίρεση της 215/2007 απόφασης του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, με την οποία απορρίφθηκε έφεση του αναιρεσείοντος Ιδρύματος κατά της 835/2004 απόφασης του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών. Με την τελευταία αυτή απόφαση έγινε δεκτή προσφυγή της αναιρεσίβλητης, ακυρώθηκαν οι 268 και 269/31/2002 αποφάσεις της Τ.Δ.Ε. του Περιφερειακού Υποκαταστήματος Ι.Κ.Α. Θεσσαλονίκης και αναγνωρίσθηκε ότι αυτή εδικαιούτο σύνταξη λόγω θανάτου του συνταξιούχου του Ιδρύματος συζύγου της.
3. Επειδή, από το συνδυασμό των διατάξεων των παραγρ. 6 περίπτ. α΄ και 7 του άρθρου 28 του α.ν. 1846/1951 (179 Α΄), όπως το πρώτο εδάφιο και η περίπτ. α΄ της παραγρ. 6 αντικαταστάθηκαν με την παράγρ. 1 του άρθρου 27 του ν. 1902/1990 (138 Α΄), προκύπτει ότι η απαραίτητη, καταρχήν, προϋπόθεση για να αναγνωρισθεί συνταξιοδοτικό δικαίωμα στη χήρα, ο θάνατος δηλαδή του συνταξιούχου συζύγου της μετά την πάροδο 24 μηνών από την τέλεση του γάμου, έχει θεσπισθεί για να διασφαλισθούν τα συμφέροντα του Ι.Κ.Α. και, συνεπώς, του συνόλου των ασφαλισμένων και συνταξιούχων του εν λόγω Iδρύματος από την τέλεση γάμων που αποβλέπουν στην καταστρατήγηση του νόμου. Κίνδυνος όμως καταστρατήγησης δεν συντρέχει, αν έχει προηγηθεί μακροχρόνια συμβίωση των συζύγων, χωρίς να έχει τελεσθεί ο γάμος εξαιτίας νομικού, αποκλειστικώς, κωλύματος που εμπόδιζε την τέλεσή του και ο γάμος τελέσθηκε μόλις εξέλιπε το κώλυμα αυτό. Συνεπώς, στην περίπτωση αυτή, μπορεί να θεμελιωθεί το συνταξιοδοτικό δικαίωμα της χήρας του συνταξιούχου ασφαλισμένου, χωρίς να έχουν συμπληρωθεί κατά το χρόνο του θανάτου 24 μήνες από την τέλεση του γάμου. Εξάλλου, η συμβίωση πριν από το γάμο δεν μπορεί, σε κάθε περίπτωση, να θεωρηθεί, κατά την έννοια του νόμου, μακροχρόνια, αν δεν έχει διαρκέσει δύο τουλάχιστον έτη (ΣτΕ 739/2006 7μ., 1317/2007).
4. Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, με την αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση έγιναν δεκτά τα εξής: Η αναιρεσίβλητη, η οποία γεννήθηκε το έτος 1941, παντρεύτηκε στις 14.6.1998 με τον Γεώργιο Ζέγα, ο οποίος ήταν συνταξιούχος του ΙΚΑ από 1.8.1986 και απεβίωσε στις 27.2.2000 από εκτεταμένο αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο –καρδιακή ανακοπή. Η αναιρεσίβλητη υπέβαλε τις από 20.4.2000 αιτήσεις στο Περιφερειακό Υποκατάστημα ΙΚΑ Θεσσαλονίκης και ζήτησε να της απονεμηθεί κύρια και επικουρική σύνταξη λόγω του θανάτου του συζύγου της. Με τις 22660/2000 και 2456/2001 αποφάσεις του Διευθυντή του πιο πάνω Υποκαταστήματος απορρίφθηκαν οι ανωτέρω αιτήσεις. Κατά των αποφάσεων αυτών η αναιρεσίβλητη άσκησε ενστάσεις στην οικεία Τ.Δ.Ε., η οποία με την 268/31/2002 απόφασή της απέρριψε την πρώτη, διότι ο θάνατος του συζύγου της επήλθε προ της παρόδου 24 μηνών από την τέλεση του γάμου τους, ενώ με την 269/31/2002 απόφασή της απέρριψε τη δεύτερη, διότι η αναιρεσίβλητη δεν είχε συνταξιοδοτηθεί από τον κύριο ασφαλιστικό φορέα. Κατά των αποφάσεων αυτών της Τ.Δ.Ε., η αναιρεσίβλητη άσκησε προσφυγή, με την οποία προέβαλε ότι ο σύζυγός της πριν από τη σχέση τους ήταν νυμφευμένος με την Αναστασία Ζέγα, η οποία απεβίωσε στις 12.11.1996, ότι η γνωριμία της με τον θανόντα έγινε το καλοκαίρι του έτους 1997 και λίγο αργότερα συγκατοίκησαν στο επί της οδού Δελφών 55 στη Θεσσαλονίκη διαμέρισμα του συζύγου της, γιατί είχαν και οι δύο ανάγκη από αμοιβαία συμπαράσταση λόγω της προχωρημένης ηλικίας τους. Η αναιρεσίβλητη, η οποία έλυσε τη μίσθωση της οικίας που διατηρούσε στην οδό Παπαναστασίου στη Θεσσαλονίκη, δεν παντρεύτηκε αμέσως τον Γεώργιο Ζέγα, γιατί ο τελευταίος δεν θεωρούσε σωστή τη τέλεση γάμου έξη μήνες μετά το θάνατο της συζύγου του, απόφαση που η ίδια σεβάστηκε, ενώ, στη συνέχεια, περιέπεσε και η ίδια σε άσχημη ψυχολογική κατάσταση λόγω του θανάτου της ανεψιάς της Ευαγγελίας Πρόντη σε ατύχημα που συνέβη το Σεπτέμβριο του έτους 1997 και έτσι αναβλήθηκε ο γάμος για το θέρος του έτους 1998. Για την απόδειξη των ισχυρισμών της η αναιρεσίβλητη προσκόμισε πρωτοδίκως: α) την 101/Γ1998 ληξιαρχική πράξη του Δήμου Θεσσαλονίκης για το γάμο της με το Γεώργιο Ζέγα, που ήταν ο πρώτος γι’ αυτήν, β) την 8/1997 ληξιαρχική πράξη του Δήμου Αξιούπολης Κιλκίς για το θάνατο της Ευαγγελίας Πρόντη και γ) μαρτυρικές καταθέσεις της Δήμητρας Ποργιώτη και της Σοφίας Βέλλιου που είχαν ληφθεί νομότυπα στις 27.3.2003 ενώπιον της Ειρηνοδίκη Θεσσαλονίκης, σύμφωνα με την ειδική διαδικασία του άρθρου 185 Κ.Δ.Δ. Οι μάρτυρες αυτοί κατέθεσαν ότι η αναιρεσίβλητη συζούσε με τον αποβιώσαντα από το τέλος του καλοκαιριού του έτους 1997, παντρεύτηκε δε με αυτόν περίπου ένα χρόνο μετά για λόγους κοινωνικούς και ψυχολογικούς, επειδή εκείνος είχε χάσει πρόσφατα τη γυναίκα του και εκείνη την ανεψιά της. Με τα δεδομένα αυτά, το Διοικητικό Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης με την 835/2004 απόφασή του δέχθηκε την προσφυγή της αναιρεσίβλητης, διότι αυτή συζούσε με τον αποβιώσαντα σύζυγό της για αρκετό χρόνο πριν από το γάμο τους, ο οποίος τελέσθηκε μόλις εξέλιπαν τα ανωτέρω αντικειμενικά κωλύματα. Εξάλλου, το πρωτοβάθμιο δικαστήριο συνεκτίμησε και το γεγονός ότι ο σύζυγος της αναιρεσίβλητης απεβίωσε σε λιγότερο από τέσσερις μήνες πριν από τη συμπλήρωση 24 μηνών από την τέλεση του γάμου τους και ότι η αναιρεσίβλητη, η οποία πλησίαζε την ηλικία των 60 ετών, δεν είχε τελέσει άλλο γάμο προηγουμένως, γεγονότα από τα οποία συνήγαγε ότι δεν ίσχυε, στην προκειμένη περίπτωση, ο χρονικός περιορισμός της συμπλήρωσης κατά το χρόνο του θανάτου του Γεωργίου Ζέγα δύο ετών από τη τέλεση του μεταξύ τους γάμου. Κατά της πρωτόδικης απόφασης το αναιρεσείον Ίδρυμα άσκησε έφεση. Το διοικητικό εφετείο με την ήδη αναιρεσιβαλλόμενη απόφασή του, λαμβάνοντας υπόψη ότι: α) σκοπός της διάταξης της παραγρ. 7 του άρθρου 28 του α.ν.1846/1951 είναι η διασφάλιση των συμφερόντων του ΙΚΑ από τη σύναψη μη σπουδαίων (εικονικών) γάμων, β) η συμβίωση της αναιρεσίβλητης με το σύζυγό της άρχισε το θέρος του έτους 1997, γ) παρά τη διαφορετική επιθυμία τους εξαιτίας αντικειμενικών κωλυμάτων δεν ήταν εφικτή η τέλεση του γάμου τους πριν από το θέρος του έτους 1998, ο οποίος έγινε τελικώς στις 14.6.1998, εφόσον ο θάνατος της πρώτης συζύγου του Γεωργίου Ζέγα, ο οποίος επήλθε στις 12.11.1996, απείχε χρονικά από την γνωριμία της αναιρεσίβλητης με αυτόν μόλις έξη μήνες από το πιο πάνω συμβάν και, στη συνέχεια, ο αιφνίδιος θάνατος νεαρού συγγενικού προσώπου (ανεψιάς) της αναιρεσίβλητης στις 21.9.1997, δ) η τελευταία, αν και πλησίαζε το 60ο έτος της ηλικίας της, δεν είχε τελέσει προηγουμένως άλλο γάμο και ε) ο γάμος της με το Γεώργιο Ζέγα διήρκησε για χρονικό διάστημα λίγο μεγαλύτερο από είκοσι μήνες λόγω του θανάτου του στις 27.2.2000 έκρινε ότι, στην προκειμένη περίπτωση, δεν συναγόταν εικονικότητα του γάμου μεταξύ της αναιρεσίβλητης και του Γεωργίου Ζέγα και ότι, ως εκ τούτου, δεν έπρεπε να εφαρμοσθεί ο χρονικός περιορισμός της συμπλήρωσης κατά το θάνατο του συζύγου της του χρονικού ορίου των 24 μηνών.
5. Επειδή, η κατά τ΄ ανωτέρω κρίση του δικάσαντος διοικητικού εφετείου δεν είναι νόμιμη. Και τούτο γιατί, εφόσον κατά τα ανελέγκτως γενόμενα από αυτό δεκτά, η συμβίωση της αναιρεσίβλητης με τον συνταξιούχο Γεώργιο Ζέγα άρχισε το θέρος του 1997 και ο γάμος τους έγινε στις 14.6.1998, ενώ ο θάνατος του τελευταίου συνέβη στις 27.2.2000, ανεξαρτήτως αν υπό τις ειδικότερες συνθήκες που δέχεται η αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση δύναται να συναχθεί κρίση περί μη εικονικότητας του μεταξύ τους γάμου, πάντως δεν συνέτρεχε η κατά τα εκτεθέντα στην 3η σκέψη προϋπόθεση της επί διετία τουλάχιστον πριν από το γάμο συμβίωσης για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος της χήρας του θανόντος συνταξιούχου του Ι.Κ.Α. Κρίνοντας, συνεπώς, ως ανωτέρω το δικάσαν εφετείο, εσφαλμένα ερμήνευσε και εφήρμοσε το νόμο και για το λόγο αυτό, που βάσιμα προβάλλεται, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη αίτηση, να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση και η υπόθεση, που χρειάζεται διευκρίνιση κατά το πραγματικό, να παραπεμφθεί στο ίδιο δικαστήριο για νέα κρίση.
Δια ταύτα
Δέχεται την κρινόμενη αίτηση.
Αναιρεί την 215/2007 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Θεσσαλονίκης, στο οποίο και παραπέμπει την υπόθεση, σύμφωνα με το σκεπτικό, και
Επιβάλλει στην αναιρεσίβλητη τη δικαστική δαπάνη του αναιρεσείοντος Ιδρύματος, η οποία ανέρχεται στο ποσό των εννιακοσίων είκοσι (920) ευρώ.
Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 10 Δεκεμβρίου 2009
Ο Προεδρεύων Σύμβουλος Η Γραμματέας
Γ. Παπαμεντζελόπουλος Α. Κολιοπούλου
και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 18ης Ιανουαρίου 2010.
Ο Προεδρεύων Σύμβουλος Η Γραμματέας
Γ. Παπαμεντζελόπουλος Μ. Ιωαννίδου
ΣΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ
Εντέλλεται προς κάθε δικαστικό επιμελητή να εκτελέσει όταν του το ζητήσουν την παραπάνω απόφαση, τους Εισαγγελείς να ενεργήσουν κατά την αρμοδιότητά τους και τους Διοικητές και τα άλλα όργανα της Δημόσιας Δύναμης να βοηθήσουν όταν τους ζητηθεί.
Η εντολή πιστοποιείται με την σύνταξη και την υπογραφή του παρόντος.
Αθήνα, ……………………………………….
Ο Πρόεδρος του Α΄ Τμήματος Η Γραμματέας του Α΄ Τμήματος
./.
./.