Β΄ ΚΛΙΜΑΚΙΟ
Αποτελούμενο από την Πρόεδρο αυτού Ευαγγελία – Ελισάβετ Κουλουμπίνη, Σύμβουλο και τα μέλη του Ευαγγελία Σεραφή (εισηγητή της υπόθεσης) και Ελένη Νικολάου, Παρέδρους.
Συνεδρίασε στο Κατάστημά του στην Αθήνα, στις 26 Ιανουαρίου 2012, με την παρουσία της Γραμματέα του Ευδοξίας Στυλιανίδου, υπαλλήλου του Ελεγκτικού Συνεδρίου με βαθμό Γ1΄ της κατηγορίας Π.Ε., για να αποφασίσει σχετικά με τη μη υποβολή απολογιστικών στοιχείων από τη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη – Μουσείο Ληξουρίου «Τυπάλδων – Ιακωβάτων» κατά τα έτη 1994 έως 2002.
Αφού μελέτησε τα στοιχεία του φακέλου
και έλαβε υπόψη
Την από 22.11.2004 έκθεση του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό Κεφαλληνίας, Μιχαήλ Ζαφειράτου, τα από 9.11.2005 και 22.4.2007 διαβιβαστικά έγγραφα του ίδιου Επιτρόπου καθώς και το από 15.10.2010 διαβιβαστικό έγγραφο του Αναπληρωτή Επιτρόπου, Γρηγορίου Θεοφιλάτου.
Σκέφθηκε σύμφωνα με το Νόμο
Ι. Η κρινόμενη υπόθεση, νομίμως επανεισάγεται προς συζήτηση μετά την έκδοση : α) των Πρακτικών του Β΄ Κλιμακίου της 24ης Ιουνίου 2004 (Θέμα Α΄), με τα οποία διατάχθηκε, κατ’ εφαρμογή των άρθρων 25 παρ.4, 26 παρ.1 και 2 του Π.Δ/τος 774/1980 και 152 παρ. 2, 4 και 5 του Π.Δ/τος 1225/ 1981, η κλήση σε απολογία των προσώπων που διετέλεσαν υπόλογοι διαχειρίσεως της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης – Μουσείου Ληξουρίου «Τυπάλδων – Ιακωβάτων» κατά τη χρονική περίοδο των ετών 1988 έως 2002, για τα οποία δεν υποβλήθηκαν απολογισμοί και απολογιστικά στοιχεία προς έλεγχο στο Ελεγκτικό Συνέδριο, β) των Πρακτικών του Β΄ Κλιμακίου της 29ης Μαΐου 2006 (Θέμα Β΄), με τα οποία, αφού διαπιστώθηκε ότι οι υπόλογοι υπέβαλαν τους απολογισμούς των ετών 1988 έως 1993, χορηγήθηκε προθεσμία τεσσάρων μηνών από την κοινοποίησή τους για την υποβολή των απολογισμών των οικονομικών ετών 1994 έως 2002 και γ) των Πρακτικών του Ελεγκτικού Συνεδρίου της 3ης Νοεμβρίου 2008 και της 9ης Μαρτίου 2009 (Θέμα ΣΤ΄), με τα οποία διατάχθηκε, κατ’ εφαρμογή των ως άνω διατάξεων, η κλήση σε απολογία, κατ’ εντολή του Προέδρου του Β΄ Κλιμακίου, των προσώπων που διετέλεσαν υπόλογοι της ως άνω βιβλιοθήκης κατά τη χρονική περίοδο 1994 έως 2002, προκειμένου, στη συνέχεια, εάν συντρέχει περίπτωση να επιβληθεί σε αυτούς χρηματική ποινή για την μη υποβολή των οικείων απολογισμών.
ΙΙ. Στο άρθρο 25 του Π.Δ/τος 774/1980 «Οργανισμός Ελεγκτικού Συνεδρίου» (ΦΕΚ Α΄ 189), το οποίο, σύμφωνα με το άρθρο 33, εφαρμόζεται και επί των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, ορίζεται ότι : «1. … 2. Δημόσιοι υπόλογοι είναι πάντες οι δημόσιοι λειτουργοί οι εντεταλμένοι την είσπραξιν ή την πληρωμήν εξόδων του Κράτους, και καθόλου οι οπωσδήποτε έστω και άνευ νομίμου εξουσιοδοτήσεως διαχειριζόμενοι χρήματα, αξίας ή υλικόν, ανήκοντα εις το Κράτος ως και πας άλλος εκ του νόμου θεωρούμενος δημόσιος υπόλογος. 3. Η έναντι του Ελεγκτικού Συνεδρίου ευθύνη των δημοσίων υπολόγων επεκτείνεται και εις την ακριβή είσπραξιν των βεβαιωθέντων δημοσίων εσόδων, εφ’ όσον εκ του νόμου δεν λογοδοτούν ούτοι δια τούτο προς άλλην αρχήν. 4. Καθ’ έκαστον έτος ή μετά την καθ’ οιονδήποτε τρόπον λήξιν της διαχειρίσεώς των, οφείλουν οι δημόσιοι υπόλογοι εντός διμήνου το βραδύτερον ν’ αποδίδουν εις το Ελεγκτικόν Συνέδριον λόγον της διαχειρίσεως αυτών, υποβάλλοντες τους λογαριασμούς των απ’ ευθείας εις τούτο εφ’ όσον άλλως υπό του νόμου δεν ορίζεται. 5. … 6. … 7. … 8. Εν περιπτώσει θανάτου ή ανικανότητος υπολόγου τινός, οι λογαριασμοί αποδίδονται υπό των κληρονόμων ή του νομίμου αυτού αντιπροσώπου, αντιστοίχως μερίμνη της προϊσταμένης αυτού Υπηρεσίας εφαρμοζομένων των διατάξεων του «Κώδικος Δημοσίου Λογιστικού». 9. … 10. … 11. …» και στο άρθρο 26 του ίδιου Π.Δ/τος ορίζεται ότι : «1. Παρελθουσών απράκτων των εις τα προηγούμενα άρθρα προθεσμιών, το Ελεγκτικόν Συνέδριον διακιούται να επιβάλη εις τον υπόλογον χρηματικήν ποινήν μέχρι των μηνιαίων αποδοχών του, καλεί δ’ άμα αυτόν εις την υποβολήν των λογαριασμών του εντός προθεσμίας μη υπερβαινούσης τας 15 ημέρας από της κοινοποιήσεως της προσκλήσεως. 2. Εάν ο υπόλογος είναι άμισθος επιβάλλεται χρηματική ποινή μέχρι 5.000 δρχ. Το ποσόν τούτο δύναται ν’ αυξάνεται δ’ αποφάσεως του Υπουργού των Οικονομικών εκδιδομένης μετά γνώμην της Ολομελείας του Ελεγκτικού Συνεδρίου και δημοσιευομένης δια της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως. 3. Το Ελεγκτικόν Συνέδριον δικαιούται επίσης να επιβάλη την αυτήν ως άνω ποινήν κατά παντός λογοδοτούντος προς αυτό υπολόγου, δια παραβάσεις σχετιζομένας προς την υπηρεσίαν του ενεργουμένου παρ’ αυτώ ελέγχου ή δια μη συμμόρφωσιν του υπολόγου εις διαταγάς σχέσιν έχουσας με τον έλεγχον της διαχειρίσεώς του. 4. … 5. Του Υπολόγου εμμένοντος εις την μη υποβολήν των λογαριασμών, διατάσσεται δια πράξεως του Συνεδρίου η δαπάναις του υπολόγου σύνταξις των λογαριασμών παρ’ υπαλλήλου του Συνεδρίου, εφ’ όσον η διοίκησις δεν προέβη ήδη οίκοθεν εις την σύνταξιν αυτών. 6. … 7. Αι εν παραγράφω 5 δαπάναι, εκκαθαρίζονται υπό του Προέδρου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, προκαταβάλλονται υπό του Δημοσίου, βεβαιούνται δε εις βάρος του υπολόγου και εισπράττονται παρ’ αυτού κατά τας διατάξεις των νόμων περί εισπράξεως των δημοσίων εσόδων. 8. Αι ως άνω διατάξεις δεν παρακωλύουν την εκ μέρους της αρμοδίας υπηρεσίας λήψιν παντός νομίμου μέτρου δια την εξασφάλισιν των συμφερόντων του Δημοσίου». Περαιτέρω, στο άρθρο 152 του Π.Δ/τος 1225/1981 «Περί εκτελέσεως των περί Ελεγκτικού Συνεδρίου διατάξεων» (ΦΕΚ Α΄ 304) ορίζεται ότι : «1. Το Ελεγκτικόν Συνέδριον παρακολουθεί την εμπρόθεσμον υποβολήν των λογαριασμών των εις τούτο λογοδοτούντων υπολόγων, τηρείται δε προς τούτο παρά των αρμοδίων υπηρεσιών αυτού Γενικόν Μητρώον Υπολόγων. 2. Παρελθουσών απράκτων των εις τα άρθρα … 25 παρ.4, 5, 6, 7 και 8 … του Π.Δ/τος 774 του 1980 οριζομένων προθεσμιών, το Ελεγκτικόν Συνέδριον δικαιούται δια πράξεως του Κλιμακίου, να επιβάλη εις τον υπόλογον την κατά το άρθρο 26 του ανωτέρω Π.Δ/τος χρηματικήν ποινήν. 3. Την αυτήν ποινήν δικαιούται το Ελεγκτικόν Συνέδριον να επιβάλη δια του Κλιμακίου, κατά παντός λογοδοτούντος εις αυτό υπολόγου, δια παραβάσεις σχετιζομένας προς την υπηρεσίαν του ελέγχου ή δια μη συμμόρφωσιν του υπολόγου εις διαταγάς του Ελεγκτικού Συνεδρίου, σχέσιν εχούσας με τον έλεγχο των διαχειρίσεων. 4. Αι ως άνω ποιναί επιβάλλονται αφού προηγουμένως απευθυνθή προς τον υπόλογον πρόσκλησις εις απολογίαν κατ’ εντολήν του Ελεγκτικού Συνεδρίου υπό του αρμοδίου Προέδρου του Κλιμακίου, τασσομένης δια την υποβολήν της απολογίας προθεσμίας ουχί ανωτέρας των δέκα πέντε ημερών από της κοινοποιήσεως της προσκλήσεως. Αι ποιναί αύται επιβάλλονται και άνευ της υποβολής της απολογίας, όταν παρέλθη η ταχθείσα προς τούτο δια της προκλήσεως προθεσμία, εφαρμοζομένων περαιτέρω των διατάξεων του άρθρου 30 του Π.Δ/τος 774/1980. 5. Εν περιπτώσεις εμμονής του υπολόγου εις την μη υποβολήν των δικαιολογητικών της διαχειρίσεώς του το Ελεγκτικόν Συνέδριον δύναται να καταλογίση τούτον με το συνολικόν ύψος της διαχειρίσεως δια την οποίαν δεν απεδόθη λογαριασμός». Με την ΦΓ10/13827/17.7.1992 απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης «Αύξηση του ποσού της ποινής που προβλέπεται από τη διάταξη του άρθρου 26 παρ.2 του Π.Δ. 774/80» (ΦΕΚ Β΄ 509), η ως άνω προβλεπόμενη χρηματική ποινή αυξήθηκε στις 300.000 δραχμές και ήδη 880,41 ευρώ.
Από τις ως άνω διατάξεις προκύπτει ότι την ιδιότητα του υπολόγου, φέρει, μεταξύ άλλων, κάθε πρόσωπο που διαχειρίζεται χρήματα, αξίες, ένσημα ή υλικό που ανήκουν στο δημόσιο ή σε νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου καθώς και όποιος άλλος εξομοιώνεται με υπόλογο, βάσει ειδικής διατάξεως νόμου. Η άσκηση διαχειριστικών πράξεων (είσπραξη εσόδων, καταβολή δαπανών, διάθεση υλικών και αξιών), οι οποίες προσδίδουν στο πρόσωπο που τις ενεργεί την ιδιότητα του υπολόγου, συνεπάγεται την υποχρέωση λογοδοσίας, δηλαδή την ειδική ευθύνη σε δίμηνο από την λήξη του οικονομικού έτους ή την, για οποιονδήποτε λόγο, περαίωση της διαχειρίσεώς του, να καταρτίζει και υποβάλει τους λογαριασμούς της διαχειριστικής περιόδου, οι οποίοι πρέπει να συνοδεύονται από τα δικαιολογητικά που αποδεικνύουν την ακρίβεια και την ορθότητα των πραγματοποιηθεισών δαπανών και των εισπραχθέντων εσόδων. Ως εκ τούτου, συστατικό στοιχείο της έννοιας της λογοδοσίας είναι αφενός, η κατάστρωση των λογιστικών εγγραφών (λογαριασμών εν στενή εννοία) που καταδεικνύουν τα έσοδα και τα έξοδα της διαχειρίσεως καθώς και το μεταφερόμενο κατ’ έτος χρηματικό υπόλοιπο στην επόμενη οικονομική χρήση, αφετέρου δε η φύλαξη και υποβολή των αναγκαίων παραστατικών (εγγράφων) που πιστοποιούν και αποδεικνύουν τη νομιμότητα της λογιστικής απεικονίσεως. Η υποχρέωση του υπολόγου στην υποβολή των λογαριασμών βαρύνει αυτόν και μετά την με οποιονδήποτε τρόπο λήξη της διαχειρίσεως του (π.χ. συνεπεία παραιτήσεως, συνταξιοδο-τήσεως ή λήξεως της θητείας αυτού ή του συλλογικού οργάνου που ασκεί τη διαχείριση). Τούτο ειδικότερα συνεπάγεται τόσο την ευθύνη του ίδιου όσο και των κληρονόμων του να αποδώσουν λογαριασμό, υπό την έννοια τόσο της συντάξεως των οικείων λογιστικών εγγραφών που απεικονίζουν τη χρηματική διαχείριση της χρονικής περιόδου που ήταν υπόλογος, όσο και της υποβολής των απαραίτητων δικαιολογητικών, που υποστηρίζουν τις ως άνω λογιστικές εγγραφές. Σε περίπτωση όμως, που μετά τη λήξη της διαχειρίσεως του υπολόγου, αυτός δεν έχει πρόσβαση στα οικεία παραστατικά έγγραφα, καθόσον έχει απομακρυνθεί από την υπηρεσία του και αυτά δεν έχουν, κατά τρόπο βέβαιο, εξαχθεί από αυτήν (π.χ. με κλοπή, αφαίρεση, καταστροφή κ.λπ.), ευθύνη υπολόγου για την υποβολή αυτών (χωρίς σύνταξη των λογιστικών εγγραφών) έχει και όποιος, μετά τον απομακρυνθέντα από τα καθήκοντά του, ασκεί τη διαχείριση της υπηρεσίας ή του νομικού προσώπου. Τούτο προκύπτει όχι μόνον από τη ρητή διάταξη του άρθρου 26 παρ.8, του π.δ.774/1980 με την οποία θεσπίζεται υποχρέωση της αρμόδιας υπηρεσίας ή αρχής να λαμβάνει κάθε νόμιμο μέτρο για τη διασφάλιση των συμφερόντων του δημοσίου ή του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, στα οποία συγκαταλέγεται και η υποχρέωση φύλαξης, διατήρησης και υποβολής των παραστατικών στοιχείων προηγούμενων διαχειρίσεων, τα οποία συνέχονται ούτως ή άλλως με τις επόμενες διαχειριστικές περιόδους, αλλά και από τη γενική αρχή της συνέχειας των δημοσίων υπηρεσιών, η οποία συνίσταται στη συνεχή και απρόσκοπτη λειτουργία τους (πρβλ. Ολομ. Στ.Ε.957/1978, ΤοΣ 1978, 516, Πρακτικό Επεξεργασίας Συμβουλίου της Επικρατείας 158/1992, ΤοΣ 1992, 157), επίσης η ανάγκη προστασίας του δημοσίου συμφέροντος (υπό την ειδικότερη μορφή της διατηρήσεως των εγγράφων που πιστοποιούν τη δοσοληψία μίας διαχειρίσεως) η οποία βρίσκει ρητή έκφανση στο άρθρο 26 παρ.5 του ιδίου ως άνω π.δ/τος, όπου προβλέπεται ως δυνατότητα η ιεραρχική υποκατάσταση του υπολόγου στη σύνταξη των απολογισμών της διαχειρίσεώς του (επί τη βάσει των υπαρχόντων παραστατικών) από τη διοίκηση της υπηρεσίας ή του νομικού προσώπου. Περαιτέρω, μετά την άπρακτη πάροδο των προθεσμιών υποβολής τόσο των λογαριασμών όσο και των στοιχείων που τα συνοδεύουν, το Ελεγκτικό Συνέδριο δύναται να επιβάλει στους υπολόγους χρηματική ποινή, επιμερισμένη κατά το λόγο της ευθύνης τους, η οποία αφορά τόσο αυτούς που βαρύνονται πρωτογενώς με την υποβολή των απολογισμών και των οικείων παραστατικών (άρθρο 26 παρ.2) όσο και αυτούς που, καίτοι δεν ευθύνονται για την σύνταξη των οικείων λογαριασμών (καθόσον δεν διετέλεσαν υπόλογοι της διαχειρίσεως), είναι υπόλογοι των επομένων διαχειριστικών περιόδων και υποχρεούνται στη διατήρηση και υποβολή των αναγκαίων παραστατικών προηγούμενων διαχειρίσεων που υπάρχουν στην υπηρεσία, διότι η μη υποβολή τους όταν μάλιστα έχουν εκδοθεί Πράξεις ή Πρακτικά δικαστικών σχηματισμών που επιτάσσουν τούτο, συνιστά παράβαση, η οποία σχετίζεται με τον έλεγχο που διενεργεί το Ελεγκτικό Συνέδριο σε κάθε χρηματική διαχείριση που υπόκειται σε αυτό (άρθρο 26 παρ.3). Η επιβολή της ως άνω χρηματικής ποινής είναι δυνητική και ανεξάρτητη της δυνατότητας του Δικαστηρίου να επέμβει το ίδιο προκειμένου να αρθεί η παράνομη κατάσταση που δημιουργείται από την μη υποβολή των απολογισμών. Προς τούτο, το Ελεγκτικό Συνέδριο δύναται να προβεί δια των αρμοδίων υπαλλήλων του, στη σύνταξη των λογαριασμών συγκεκριμένης διαχειριστικής περιόδου εφόσον η διοίκηση της υπηρεσίας ή του νομικού προσώπου, σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν προηγουμένως, δεν προέβη στην ιεραρχική υποκατάσταση του υπολόγου και στην με ίδια μέσα, σύνταξη της λογιστικής απεικόνισης της οικείας διαχείρισης. Στην περίπτωση αυτή οι λογαριασμοί συντάσσονται από τον εντελλόμενο προς τούτο υπάλληλο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με βάση τα στοιχεία που υπάρχουν στην υπηρεσία, η δαπάνη δε που προκύπτει προκαταβάλλεται από το Δημόσιο και στη συνέχεια εκκαθαρίζεται από τον Πρόεδρο του Δικαστηρίου, βεβαιώνεται σε βάρος του υπολόγου που έφερε την υποχρέωση σύνταξής τους και εισπράττεται κατά τις διατάξεις περί εισπράξεως δημοσίων εσόδων. Κατά συνέπεια η μη υποβολή των λογαριασμών έχει ως συνέπεια ,αφενός την αυτούσια επέμβαση για την άρση της παρανομίας (οπότε τα έξοδα βαρύνουν τον υπόλογο που είχε την υποχρέωση λογοδοσίας) αφετέρου δε την επιβολή κυρώσεων, με την ειδική μορφή της χρηματικής ποινής, επιμερισμένης κατά το μέτρο ευθύνης κάθε υπολόγου, τόσο σε αυτόν που πρωτογενώς ευθυνόταν με τη σύνταξη των απολογισμών και την υποβολή των στοιχείων της διαχειρίσεως, όσο και σε αυτόν ή αυτούς που τον διαδέχθηκαν στη θέση του και φέρουν την ευθύνη της διατηρήσεως και υποβολής των αναγκαίων δικαιολογητικών προηγούμενων διαχειρίσεων, προκειμένου να καθίσταται απρόσκοπτος ο έλεγχος που διενεργεί στην οικεία διαχείριση το Ελεγκτικό Συνέδριο, υπό την ειδικότερη προϋπόθεση ότι τα στοιχεία αυτά υπάρχουν και διατηρούνται στην υπηρεσία.
ΙΙΙ. Στο άρθρο 5 του Α.Ν. 1362/1949 «Περί της ιδρύσεως, ανασυγκροτήσεως και ενιαίας οργανώσεως των ανά το Κράτος Βιβλιοθηκών» (ΦΕΚ Α΄ 337), ο οποίος κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του Ν. 2113/1952, ορίζεται ότι : «1. Εκάστη Βιβλιοθήκη αποτελεί Νομικόν Πρόσωπον Δημοσίου Δικαίου και διοικείται υπό Εφορείας απαρτιζομένης εκ τριών μέχρι πέντε μελών. Ο αριθμός τούτων δι’ εκάστην Βιβλιοθήκην ορίζεται δια πράξεως του υπουργού Εθνικής Παιδείας. 2. Δι’ ομοίας πράξεως διορίζονται ο Πρόεδρος και τα μέλη της Εφορείας επί τριετεί θητεία κατά προτίμησιν μεταξύ προσώπων εχόντων μίαν των ακολούθων ιδιοτήτων, αναλόγως του τόπου ένθα ιδρύεται εκάστη Βιβλιοθήκη : α) Μητροπολίτης, β) Δήμαρχος ή Πρόεδρος Κοινότητος, γ) πρόσωπα διακρινόμενα δια την τοπικήν εκπολιτιστικήν συμβολήν και δράσιν των, δ) ο ανώτερος κατά βαθμόν εκπαιδευτικός της έδρας της Βιβλιοθήκης, ε) ο Έφορος αρχαιοτήτων, στ) εις επιστήμων κατά προτίμησιν δικαστικός. … 4. Εκάστην Βιβλιοθήκην εκπροσωπεί ενώπιον πάσης αρχής και των Δικαστηρίων ο Πρόεδρος αυτής. …» και στο άρθρο 7 του ίδιου Αναγκαστικού Νόμου ορίζεται ότι : «1. Εις εκάστην Εφορείαν ανήκει η διοίκησις της οικείας Βιβλιοθήκης, ως και η εποπτεία της λειτουργίας αυτής κατά τρόπον διασφαλίζοντα την αρτιωτέραν επίτευξιν των σκοπών της, συμφώνως προς τας διατάξεις του παρόντος νόμου και τας κατ’ εφαρμογήν αυτού εκδιδομένας πράξεις της Διοικήσεως, ως και πάσα άλλη υπό του παρόντος Νόμου παρεχομένη εις τας Εφορείας ειδική αρμοδιότης. 2. Ο Διευθυντής εκάστης Βιβλιοθήκης μεριμνά δια τον τακτικόν δια βιβλίων και περιοδικών πλουτισμόν της, … και λαμβάνει γενικώς παν μέτρον ικανόν να προαγάγη τας εκπολιτιστικάς και τας ειδικωτέρας επαγγελματικάς ανάγκας της οικείας περιοχής».
Από τις ως άνω διατάξεις συνάγεται ότι οι δημόσιες βιβλιοθήκες αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και διοικούνται από συλλογικό όργανο (Εφορεία ή Εφορευτικό Συμβούλιο – βλ. και διατάξεις του Ν. 3149/ 2003), τα μέλη του οποίου διορίζονται σε αυτό, λόγω της θέσεως που κατέχουν και της εκτιμήσεως που απολαύνουν στην τοπική κοινωνία. Η Εφορεία ή το Εφορευτικό Συμβούλιο είναι αρμόδια για την οικονομική διοίκηση της Βιβλιοθήκης και για την άσκηση του διοικητικού της έργου και τα μέλη της, τα οποία ορίζονται επί θητεία (για τρία χρόνια) έχουν, αναφορικά με τις οικονομικές υποχρεώσεις της Βιβλιοθήκης την ευθύνη υπολόγου. Την αρμοδιότητα της εσωτερικής συγκροτήσεως της Βιβλιοθήκης, τον εμπλουτισμό αυτής με βιβλία, περιοδικά, συλλογές, χειρόγραφα, ιστορικά έγγραφα κ.λπ., έτσι ώστε να καθίσταται λειτουργική και ικανή να εξυπηρετήσει το αναγνωστικό κοινό, φέρει ο Διευθυντής αυτής, ο οποίος είναι μονοπρόσωπο όργανο, διακριτό του οργάνου διοικήσεως και επιφορτισμένο με τη λήψη κάθε αναγκαίου μέτρου για την προαγωγή του μορφωτικού, πολιτιστικού και επαγγελματικού επιπέδου της περιοχής ένθα ιδρύεται η Βιβλιοθήκη.
ΙV. Στην προκειμένη περίπτωση, από όλα τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα ακόλουθα : Η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη – Μουσείο Ληξουρίου Κεφαλληνίας «ΤΥΠΑΛΔΩΝ – ΙΑΚΩΒΑΤΩΝ», η οποία αποτελεί νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, παρά τις οχλήσεις του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό Κεφαλληνίας, ήδη από το έτος 1991 (βλ. τα Φ15/282/25.9.1991, Φ15/207/4.9.1992, Φ15/329/24.9.1993, 208/26.4.2002, 255/24.9.2003 και 236/21.10.2004 σχετικά έγγραφα) δεν υπέβαλε για έλεγχο προς το Ελεγκτικό Συνέδριο τα απολογιστικά στοιχεία των οικονομικών ετών 1988 έως 2002. Επιπλέον δεν είχε γνωστοποιήσει αρχικά, τα πλήρη στοιχεία των προσώπων που κατά την ως άνω χρονική περίοδο διετέλεσαν υπόλογοι, δηλαδή Πρόεδροι και μέλη των Εφορευτικών Συμβουλίων της Δημόσιας Βιβλιοθήκης. Με το 409/9.11.2004 έγγραφο του Προέδρου του Εφορευτικού Συμβουλίου, μετά την κοινοποίηση του 236/21.102004 εγγράφου του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό Κεφαλληνίας, γνωστο-ποιήθηκαν τα πλήρη στοιχεία (ονοματεπώνυμα και αριθμοί φορολογικών μητρώων) των υπολόγων και με τα Πρακτικά του Β΄ Κλιμακίου της 24ης Ιουνίου 2005 (Θέμα Α΄) κλήθηκαν, με επιμέλεια του Επιτρόπου, εντολή του Προέδρου του Β΄ Κλιμακίου, σε απολογία, προκειμένου να δώσουν εξηγήσεις «για την τύχη των απολογιστικών στοιχείων των διαχειρίσεων, των οποίων διετέλεσαν υπόλογοι». Μετά την έκδοση των Πρακτικών αυτών, υποβλήθηκαν από το Διευθυντή της Βιβλιοθήκης, Βασίλειο Λουκέρη του Ιωσήφ, προς έλεγχο οι απολογισμοί των ετών 1988 έως 1993, οι περισσότεροι δε από τους υπολόγους που υπέβαλαν έγγραφες εξηγήσεις, δήλωσαν ότι η λειτουργία του Εφορευτικού Συμβουλίου ήταν τυπική καθόσον ουδέποτε συνεδρίασε ή έλαβε αποφάσεις και η ουσιαστική διαχείριση της Βιβλιοθήκης ασκούνταν από τον ως άνω Διευθυντή αυτής και κατά το έτος 2002 Πρόεδρο του Εφορευτικού της Συμβουλίου. Δεδομένου δε του ότι αυτός στην από 26.10.2005 έγγραφη απολογία του αναγνώρισε την ευθύνη του ισχυριζόμενος ότι «..δια την παράληψη υποβολής Απολογισμών κατά τα έτη 1988 έως και 2001 που ήμουν Διευθυντής της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Ληξουρίου υπαίτιος είμαι μόνον εγώ και όχι τα κατά τα έτη αυτά μέλη της Εφορείας. … Για το λόγο αυτόν αναλαμβάνω πλήρως την ευθύνη, τόσο για την παράλειψη υποβολής, όσο και για τις τυχόν διαφορές που θα προκύψουν από τον έλεγχο των Απολογισμών. … Για τη μη αποστολή στοιχείων για το έτος 2002 που ήμουν Πρόεδρος του Διοικ. Συμβουλίου, σας γνωρίζω ότι επειδή δεν συντάχθηκε Προϋπολογισμός, δεν εγένετο ουδεμία δαπάνη και γιαυτόν τον λόγο δεν υπεβλήθησαν στοιχεία. Τελειώνοντας επαναλαμβάνω ότι τα κατά καιρούς διατελέσαντα μέλη της Εφορείας της Βιβλιοθήκης, τα οποία πολλές φορές τοποθετούνται παρά τη θέλησή τους, λόγω θέσεως και των οποίων οι υπηρεσιακές ασχολίες (καθηγητές, δάσκαλοι κ.λπ.) δεν τους επέτρεπαν να παρακολουθούν τη λειτουργία της Βιβλιοθήκης, ουδεμία ευθύνη φέρουν για τα παραπάνω και αποκλειστικά, υπεύθυνος είμαι εγώ» και του γεγονότος ότι δήλωσε ότι προτίθεται να υποβάλει τα απολογιστικά στοιχεία των ετών 1994 έως 2002, ζητώντας να του δοθεί εύλογο χρονικό διάστημα προς τούτο, το Κλιμάκιο με τα Πρακτικά της 29ης Μαΐου 2006 (Θέμα Β΄), ανέβαλε την οριστική του κρίση και χορήγησε προθεσμία τεσσάρων μηνών από την κοινοποίησή τους προκειμένου να υποβληθούν οι λογαριασμοί της διαχειριστικής περιόδου. Με το από 24.4.2007 διαβιβαστικό έγγραφο του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ο φάκελος της υποθέσεως εισήχθη εκ νέου στο Κλιμάκιο, καθόσον παρά την πάροδο χρονικού διαστήματος σημαντικά μεγαλύτερου των τεσσάρων μηνών, δεν υπεβλήθησαν τα απολογιστικά στοιχεία των ετών 1994 έως 2002 και το Κλιμάκιο, θεωρώντας ότι δεν είχε τηρηθεί ο ουσιώδης τύπος της αποστολής έγγραφης κλήσεως του Προέδρου του προς τους υπολόγους, κάλεσε πάλι αυτούς, με τα Πρακτικά της 3ης Νοεμβρίου 2008 και της 9ης Μαρτίου 2009 (Θέμα ΣΤ΄) να παράσχουν εξηγήσεις σχετικά με την μη υποβολή των ως άνω απολογισμών. Ήδη ο φάκελος με τις απολογίες των υπολόγων επανεισάγεται, με το από 15.10.2010 διαβιβαστικό έγγραφο του Αναπληρωτή Επιτρόπου, καθόσον μετά την πάροδο έξι και πλέον ετών από την έκδοση των πρώτων Πρακτικών του Κλιμακίου και πλέον των είκοσι ετών από την πρώτη όχληση του Επιτρόπου παραμένει ακόμη σε εκκρεμότητα η υποβολή των απολογιστικών στοιχείων των ετών 1994 έως 2002. Εν τω μεταξύ έχουν αποβιώσει τόσο ο Διευθυντής της Βιβλιοθήκης, Βασίλειος Λουκέρης, ο οποίος αποδέχθηκε πλήρως την ευθύνη του ως προς τη μη υποβολή των απολογισμών όσο και η Ελένη Τυπάλδου – Κωνσταντακάτου, η οποία διετέλεσε μέλος του Εφορευτικού Συμβουλίου κατά το έτος 1994. Ήδη, οι υπόλογοι, Γεώργιος Μοσχόπουλος του Νικολάου (συνταξιούχος καθηγητής Πανεπιστημίου), Πρόεδρος του Εφορευτικού Συμβουλίου κατά την περίοδο από το έτος 1994 έως 18.2.2002 και Αντιπρόεδρος αυτού από 19.2.2002 έως 31.12.2002, Κωνσταντίνος Μανταβινάτος του Διονυσίου, Αντιπρόεδρος του Εφορευτικού Συμβουλίου από 27.1.1998 έως 18.2.2002 και μέλος αυτού από 19.2.2002 έως 31.12.2002, Χριστίνα Τσαγγαράτου του Νικολάου (Διευθύντρια Γενικού Λυκείου Ληξουρίου), μέλος του Εφορευτικού Συμβουλίου από 27.1.1998 έως 31.12.2002, Γεράσιμος Γαλανός του Σωτηρίου (δάσκαλος), μέλος του Εφορευτικού Συμβουλίου από 1.9.1994 έως 26.1.19989, Ροζαλία Λιάτου – Χρυσάφη (συνταξιούχος δασκάλα), Αντιπρόεδρος του Εφορευτικού Συμβουλίου από 1.1.1994 έως 30.8.1994, Ευάγγελος Φαρακλός του Χαραλάμπους, μέλος του Εφορευτικού Συμβουλίου από το 1994 έως 26.1.1998, Ανδρέας Τσιβράς του Νέστορα (δάσκαλος), μέλος του Εφορευτικού Συμβουλίου από 27.1.1998 έως 18.2.2002, Γερασιμούλα Θεοτοκάτου του Νικολάου (δασκάλα) Αντιπρόεδρος του Εφορευτικού Συμβουλίου από 1.9.1994 έως 26.1.1998 και μέλος αυτού από 19.2.2002 έως 31.12.2002 και Χαράλαμπος Μαρκέτος του Σπυρίδωνα (ιερέας), μέλος του Εφορευτικού Συμβουλίου καθ’ όλη τη χρονική περίοδο των ετών 1994 έως 2002, ισχυρίζονται τα ακόλουθα : α) η λειτουργία του Εφορευτικού Συμβουλίου ήταν τυπική διότι δεν συγκλήθηκε ποτέ σε σώμα, δεν γίνονταν συνεδριάσεις, δεν υπήρχαν προσκλήσεις για συμμετοχή σε αυτές, ενώ σε πολλές περιπτώσεις τα μέλη διορίζονταν λόγω της θέσεως που κατείχαν και της εκτιμήσεως που απολάμβανε αυτή από την τοπική κοινωνία, μετά από πρόταση του Διευθυντή της Βιβλιοθήκης, ο οποίος ασκούσε την οικονομική διοίκηση, αλλά και το σύνολο του διοικητικού έργου της Βιβλιοθήκης, χωρίς να έχουν κανένα ουσιαστικό ρόλο στη διοίκηση και στην οικονομική διαχείριση και χωρίς να γνωρίζουν τις υποχρεώσεις που συνεπάγεται η συμμετοχή τους στο ως άνω συλλογικό όργανο, β) κατά το χρόνο της θητείας τους στο Εφορευτικό Συμβούλιο δεν άσκησαν καμία διαχειριστική πράξη, δεν ήλθαν σε επαφή με οικονομικά στοιχεία, δεν είχαν υπογράψει κανένα εξ αυτών και δεν συμμετείχαν στη λήψη οιασδήποτε αποφάσεως σχετικής με οικονομικά θέματα, ως εκ τούτου δεν δύνανται να γνωρίζουν, ούτε τις πραγματοποιηθείσες δαπάνες και τα εισπραχθέντα έσοδα, ούτε την ύπαρξη των συνοδευόντων αυτά δικαιολογητικών, γ) σε ορισμένες περιπτώσεις δεν υπήρχε γνώση των συμμετεχόντων στο Εφορευτικό Συμβούλιο ότι κατείχαν τη συγκεκριμένη θέση, καθόσον, δεν τους είχε κοινοποιηθεί η οικεία πράξη διορισμού τους, ενώ κάποιοι ισχυρίζονται ότι δεν γνώριζαν τα λοιπά μέλη του συλλογικού οργάνου, ακόμη και τον Πρόεδρο αυτού δ) κατά το χρόνο που γνωστοποιήθηκε σε αυτούς η υποχρέωση υποβολής των απολογιστικών στοιχείων (το πρώτον με τα Πρακτικά του Κλιμακίου του έτους 2005, διότι οι έγγραφες οχλήσεις του Επιτρόπου, οι οποίες χρονολογούνται από το έτος 1991, απευθύνονταν αορίστως προς «τη Δημόσια Βιβλιοθήκη Ληξουρίου» και τα μέλη του Εφορευτικού Συμβουλίου δεν είχαν λάβει ποτέ γνώση αυτών) δεν ήταν σε θέση να υποβάλουν οποιοδήποτε στοιχείο, διότι δεν ήταν πλέον μέλη του συλλογικού οργάνου διοικήσεως και δεν είχαν τη δυνατότητα προσβάσεως στα οικονομικά στοιχεία. Χαρακτηριστικά, ο Πρόεδρος του Εφορευτικού Συμβουλίου προσκομίζει και επικαλείται το από 22.10.2005 έγγραφό του προς την τότε Διευθύντρια της Βιβλιοθήκης, το οποίο απέστειλε μετά την επίδοση σε αυτόν των Πρακτικών του Β΄ Κλιμακίου της 24ης Ιουνίου 2005, με την οποία ζητά να του γνωστοποιηθεί επειγόντως «αν υπάρχουν στα αρχεία της Βιβλιοθήκης παραστατικά οικονομικού χαρακτήρα σχετικά με τους αναζητούμενους απολογισμούς περιόδου 1989-2002, ώστε, γενομένων των ενδεδειγμένων ενεργειών, καλυφθεί το κενό, που ο Επίτροπος Κεφαλληνίας και το Ελεγκτικό Συνέδριο επισημαίνουν» και την 390/27.10.2005 απάντηση της Προϊσταμένης της Βιβλιοθήκης, σύμφωνα με την οποία «ήδη έχει αρχίσει η διερεύνηση του γενικού αρχείου της Βιβλιοθήκης και ό,τι προκύψει θα σας το γνωστοποιήσουμε όσο το δυνατό συντομότερο. Σημειωτέον ότι τα αρχεία της Βιβλιοθήκης συνιστούν αρκετά μεγάλο όγκο εγγραφών» και ε) κανείς από τα μέλη του Εφορευτικού Συμβουλίου, λόγω της τυπικής και κατ’ όνομα μόνον λειτουργίας του, είχε επίγνωση της υποχρεώσεως συγκεντρώσεως των δικαιολογητικών και συντάξεως των οικείων λογαριασμών, μετά δε το πέρας τη θητείας τους δεν ήταν σε θέση να γνωρίζουν την ύπαρξη και το χώρο φυλάξεως αυτών των στοιχείων, ούτε άλλωστε είχαν ή έχουν πλέον τη δυνατότητα προσβάσεως σε αυτά. Επιπλέον, μετά την κοινοποίηση των τελευταίων Πρακτικών της 3ης Νοεμβρίου 2008 και 9ης Μαρτίου 2009, ο νυν Πρόεδρος του Εφορευτικού Συμβουλίου της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης – Μουσείου Ληξουρίου «ΤΥΠΑΛΔΩΝ – ΙΑΚΩΒΑΤΩΝ», Βασίλειος Ρουχωτάς, απέστειλε στον Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό Κεφαλληνίας το 381/18.9.2010 έγγραφό του, στο οποίο αναφέρεται ότι «με αφορμή την πρόσφατη πρόσκληση των μελών προηγουμένων Εφορευτικών Συμβουλίων της Βιβλιοθήκης σε απολογία για τη μη υποβολή απολογισμών της περιόδου 1994 – 2002, σας πληροφορούμε ότι στο πλαίσιο γενικότερης συστηματικής ταξινόμησης του αρχειακού υλικού της Γραμματείας της Ιακωβατείου Βιβλιοθήκης (με τη βοήθεια μάλιστα ειδικού Αρχειονόμου …) εντοπίσθηκαν αρκετά παραστατικά στοιχεία οικονομικού περιεχομένου. Τα εν λόγω παραστατικά είχαν παρεισφρήσει και ήταν διάσπαρτα στα γενικότερα έγγραφα ή είχαν τοποθετηθεί σε άσχετους με τη Γραμματεία χώρους της Βιβλιοθήκης … Την υποβολή των εν λόγω απολογισμών είχε αναλάβει ο υπόχρεος πρώην Διευθυντής της Βιβλιοθήκης, Βασίλειος Λουκέρης, ως πραγματικός διαχειριστής κατά τα παραπάνω έτη. Δυστυχώς όμως ασθένησε με ανίατο νόσημα και τελικά απεβίωσε στις 23.6.2008, με αποτέλεσμα να μην ολοκληρωθεί η απόδοση των απολογιστικών στοιχείων. Όσα παραστατικά έχουν εντοπισθεί έως τώρα (διότι η ταξινόμιση συνεχίζεται) συντομότατα θα υποβληθούν στην Υπηρεσία σας». Με τα δεδομένα αυτά και ενόψει του ότι : α) συνομολογείται ότι τα οικονομικά στοιχεία της διαχειριστικής περιόδου 1994 – 2002 υπάρχουν στην υπηρεσία, πλην όμως δεν κατέστη δυνατόν να συγκεντρωθούν επί πέντε έτη (από τις 27.10.2005 που κοινοποιήθηκε στον πρώην Πρόεδρο του Εφορευτικού Συμβουλίου, Γεώργιο Μοσχόπουλο, η απάντηση της Προϊσταμένης της Βιβλιοθήκης έως τις 15.10.2010 που διαβιβάσθηκε η υπόθεση εκ νέου στο Ελεγκτικό Συνέδριο από τον Αναπληρωτή Επίτροπο στο Νομό Κεφαλληνίας, χωρίς την υποβολή των απολογισμών) και β) συντρέχει, ως προς τις πρώτες χρήσεις των ετών 1994 – 1996, κατεπείγουσα περίπτωση συντάξεως των απολογισμών, καθόσον εάν μετά την κατάστρωση των λογαριασμών διαπιστωθούν ελλείμματα, θα έχει πλέον παρέλθει εικοσαετία και δεν θα είναι δυνατός ο καταλογισμός των υπολόγων, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι πρέπει εν προκειμένω, να τύχει εφαρμογής η διάταξη του άρθρου 26 παρ.5 του Π.Δ/τος 774/1980 και να διαταχθεί η σύνταξη των οικείων απολογισμών, από υπάλληλο της Υπηρεσίας Επιτρόπου στο Νομό Κεφαλληνίας, στον οποίο οι ήδη ασκούντες τη διοίκηση και την οικονομική διαχείριση της Βιβλιοθήκης υποχρεούνται να παραδώσουν το σύνολο των οικονομικών στοιχείων των προηγούμενων διαχειρίσεων που φυλάσσονται στην υπηρεσία του αρχείου ή της γραμματείας.
V. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει, με δαπάνη των υπολόγων κάθε οικονομικού έτους, να συνταχθούν οι απολογισμοί των ετών 1994 έως 2002, από υπάλληλο της Υπηρεσίας Επιτρόπου στο Νομό Κεφαλληνίας και να υποβληθούν στο αρμόδιο όργανο του Ελεγκτικού Συνεδρίου προς έλεγχο.
Για τους λόγους αυτούς
Διαπιστώνει την μετά παρέλευση έξι και πλέον ετών από την έκδοση των Πρακτικών του Β΄ Κλιμακίου της 24ης Ιουνίου 2005, μη υποβολή των λογαριασμών των διαχειρίσεων των ετών 1994 έως 2002 από τη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη – Μουσείο «ΤΥΠΑΛΔΩΝ – ΙΑΚΩΒΑΤΩΝ» προς το Ελεγκτικό Συνέδριο.
Ορίζει τον Μιχαήλ Νιφοράτο του Φωτίου υπάλληλο, κατηγορίας ΠΕ, που υπηρετεί στην Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό Κεφαλληνίας, αρμόδιο για την σύνταξη των απολογισμών των ετών 1994 έως 2002, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο σκεπτικό της παρούσας.
Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ ΠΑΡΕΔΡΟΣ
ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ – ΕΛΙΣΑΒΕΤ ΚΟΥΛΟΥΜΠΙΝΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΣΕΡΑΦΗ
Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΕΥΔΟΞΙΑ ΣΤΥΛΙΑΝΙΔΟΥ