Αριθμός 1401/2019
ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ
ΤΜΗΜΑ Ε΄
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 2 Νοεμβρίου 2016, με την εξής σύνθεση: Αθ. Ράντος, Αντιπρόεδρος, Πρόεδρος του Ε΄ Τμήματος, Π. Ευστρατίου, Αγγ. Μίντζια, Σύμβουλοι, Ελ. Μουργιά,
Δ. Πυργάκης, Πάρεδροι. Γραμματέας η Μ. Βλασερού.
Για να δικάσει την από 30 Δεκεμβρίου 2008 αίτηση:
των: 1. Ιωάννας Βαρδινογιάννη του Νικολάου, κατοίκου Πειραιά (Ακτή Μιαούλη 53-55), η οποία παρέστη με τον δικηγόρο Αθανάσιο Θανόπουλο (Α.Μ. 3225) που τον διόρισε με πληρεξούσιο, 2. Παύλου Βαρδινογιάννη του Νικολάου, κατοίκου Πειραιά (Ακτή Μιαούλη 53-55), ο οποίος δεν παρέστη, 3. Δημοσθένη Βαρδινογιάννη του Νικολάου, κατοίκου Πειραιά (Ακτή Μιαούλη 53-55), ο οποίος παρέστη με τον ίδιο ως άνω δικηγόρο Αθανάσιο Θανόπουλο, που τον διόρισε με πληρεξούσιο και 4. Πύρρου Βαρδινογιάννη του Νικολάου, κατοίκου Πειραιά (Ακτή Μιαούλη 53-55), ο οποίος δεν παρέστη,
κατά του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων και ήδη Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ο οποίος παρέστη με την Σωτηρία Κοσμά, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους,
και κατά του παρεμβαίνοντος Παντελή Τζωρτζάκη του Μιχαήλ, κατοίκου Αλίμου Αττικής (Αγίου Νικολάου 20β), ο οποίος παρέστη με τον δικηγόρο Μιχαήλ Τσαγκατάκη (Α.Μ. 7039), που τον διόρισε με πληρεξούσιο.
Με την αίτηση αυτή οι αιτούντες επιδιώκουν να ακυρωθούν: α) η υπ’ αριθμ. 3563/18.6.2008 πράξη της Διεύθυνσης ΠΕ.ΧΩ. (Τμήμα Πολεοδομικού Σχεδιασμού και Εφαρμογών) της Περιφέρειας Κρήτης, β) η υπ’ αριθμ. 7240/3.11.2008 πράξη της ίδιας ως άνω Διεύθυνσης της Περιφέρειας Κρήτης και κάθε άλλη σχετική πράξη ή παράλειψη της Διοικήσεως.
Οι πληρεξούσιοι των διαδίκων που παρέστησαν δήλωσαν, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 21 του Κανονισμού Λειτουργίας του Δικαστηρίου, ότι δεν θα αγορεύσουν.
Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως του εισηγητή, Συμβούλου Π. Ευστρατίου.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου κ α ι
Α φ ο ύ μ ε λ έ τ η σ ε τ α σ χ ε τ ι κ ά έ γ γ ρ α φ α
Σ κ έ φ θ η κ ε κ α τ ά τ ο ν Ν ό μ ο
1. Επειδή, για την κρινόμενη αίτηση έχει καταβληθεί το νόμιμο παράβολο (υπ’ αριθ. 857807/2009 ειδικό γραμμάτιο παραβόλου).
2. Επειδή, με την αίτηση αυτή ζητείται η ακύρωση: α) της, εκδοθείσης με εντολή του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας Κρήτης, υπ’ αριθ. 3563/18.6.2008 πράξεως του Διευθυντή Περιβάλλοντος και Χωροταξίας της εν λόγω Περιφέρειας, με την οποία καθορίσθηκε γραμμή δόμησης στην παραλιακή ζώνη του οικισμού των Καλών Λιμένων του Δήμου Μοιρών του νομού Ηρακλείου, όπως η γραμμή αυτή αποτυπώνεται στο συνημμένο τοπογραφικό διάγραμμα, και β) της υπ’ αριθ. πρωτ. οικ.7240/3.11.2008 πράξεως του ίδιου ως άνω Διευθυντή της Περιφέρειας Κρήτης, με την οποία διορθώθηκε η ανωτέρω γραμμή δόμησης, σύμφωνα με το τοπογραφικό διάγραμμα που τη συνοδεύει.
3. Επειδή, το δικόγραφο της κρινομένης αιτήσεως υπογράφεται από δικηγόρο ως πληρεξούσιο των αιτούντων. Κατά την συζήτηση, όμως, στο ακροατήριο οι δεύτερος και τέταρτος από τους αιτούντες δεν παρέστησαν με πληρεξούσιο δικηγόρο ούτε εμφανίσθηκαν οι ίδιοι για να δηλώσουν ότι εγκρίνουν την άσκηση της αιτήσεως, ενώ, εξάλλου, δεν προσκομίσθηκε ειδικό συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο προς το δικηγόρο που υπογράφει το δικόγραφο για την άσκηση της κρινομένης αιτήσεως. Συνεπώς, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη, ως προς τους ανωτέρω αιτούντες, σύμφωνα με το άρθρο 27 παρ. 1 και 2 του π.δ/τος 18/1989 (Α΄ 8), όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 4 παρ. 2 περ. α΄ του ν. 2479/1997 (Α΄ 67), να εξετασθεί δε περαιτέρω ως προς τους λοιπούς δύο αιτούντες (πρώτη και τρίτο).
4. Επειδή, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα εξής: Κατ’ αποδοχήν της υπ’ αριθ. πρωτ. 2837/28.11.2007 αιτήσεως του παρεμβαίνοντος (βλ. σκ. 5), το Τμήμα Πολεοδομίας Μοιρών της Νομαρχιακής Αυτοδιοικήσεως Ηρακλείου εξέδωσε την υπ’ αριθ. 316/2007 άδεια κατεδαφίσεως νομίμως υφιστάμενου ισόγειου κτίσματος και ανεγέρσεως νέας διώροφης οικοδομής με χρήση κατοικίας σε ακίνητο, εμβαδού 128,18 τ.μ., στον οικισμό των Καλών Λιμένων του Δήμου Μοιρών, και ήδη δημοτικής ενότητας Μοιρών του Δήμου Φαιστού. Τα όρια αιγιαλού και παραλίας στην περιοχή του όρμου «Καλοί Λιμένες» έχουν καθορισθεί με την υπ’ αριθ. 10827/28.5.1970 απόφαση του Νομάρχη Ηρακλείου (Δ΄ 142), ενώ με την υπ’ αριθ. οικ. 4112/29.4.1986 απόφαση του ίδιου οργάνου (Δ΄ 1031) ο ως άνω οικισμός των Καλών Λιμένων, που δεν διαθέτει ρυμοτομικό σχέδιο (βλ. το υπ’ αριθ. πρωτ. οικ.1244/6.4.2015 έγγραφο του Διευθυντή της Διευθύνσεως Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης προς το Δικαστήριο), χαρακτηρίσθηκε ως παραλιακός και καθορίσθηκαν τα όριά του, καθώς και όροι και περιορισμοί δομήσεως. Κατά της ανωτέρω οικοδομικής άδειας οι αιτούντες άσκησαν αίτηση ακυρώσεως, ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου Χανίων, καθώς και αίτηση αναστολής εκτελέσεως με αίτημα εκδόσεως προσωρινής διαταγής, το οποίο έγινε δεκτό με την από 19.3.2008 πράξη της Προέδρου του ως άνω Διοικητικού Εφετείου. Με την αίτηση ακυρώσεως οι αιτούντες προέβαλαν, μεταξύ άλλων, ότι διεκδικούν την κυριότητα του ακινήτου, στο οποίο αφορά η ανωτέρω οικοδομική άδεια και το οποίο, κατ’ αυτούς, αποτελεί τμήμα μείζονος εκτάσεως, που τους ανήκει, και ότι η έκδοση της εν λόγω άδειας στηρίχθηκε σε τοπογραφικό διάγραμμα, στο οποίο δεν αποτυπώνονταν οι γραμμές αιγιαλού και παραλίας, με αποτέλεσμα να μην ελεγχθεί από το εκδόσαν την εν λόγω οικοδομική άδεια Τμήμα Πολεοδομίας το ζήτημα αν τηρήθηκε η προβλεπόμενη απόσταση από τη γραμμή αιγιαλού και να μην καθορισθεί η οικοδομική γραμμή του επίμαχου οικοπέδου, η οποία προσδιορίζεται σε συνάρτηση με τις γραμμές αιγιαλού και παραλίας. Κατόπιν τούτου, με την υπ’ αριθ. πρωτ. 707/20.3.2008 πράξη του Προϊσταμένου του Τμήματος Πολεοδομίας Μοιρών διετάχθη η διακοπή των οικοδομικών εργασιών, μέχρι: α) να διορθωθεί το διάγραμμα κάλυψης της άδειας, όσον αφορά στα βόρεια σύνορα του οικοπέδου, και β) να ελεγχθεί, με βάση τα αναφερόμενα στην ανωτέρω αίτηση αναστολής, η εφαρμογή αφενός μεν της διαμορφωμένης οικοδομικής γραμμής από την αρμόδια Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωροταξίας της Περιφέρειας Κρήτης και αφετέρου η τοποθέτηση της γραμμής αιγιαλού-παραλίας σε σχέση με τον δημοτικό δρόμο, όπως αποτυπώνεται στη σχετική βεβαίωση του Δήμου Μοιρών, από την Κτηματική Υπηρεσία του Δημοσίου. Ενόψει δε της εκδόσεως της ανωτέρω πράξεως περί διακοπής των εκτελουμένων βάσει της προαναφερθείσης οικοδομικής άδειας οικοδομικών εργασιών, η αίτηση αναστολής εκτελέσεως, που είχαν ασκήσει κατά της οικοδομικής άδειας, κατά τα προεκτεθέντα, οι αιτούντες, απερρίφθη με την υπ’ αριθ. 33/2008 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Χανίων σε συμβούλιο. Στη συνέχεια, ο δικαιούχος της άδειας υπέβαλε την υπ’ αριθ. πρωτ. 2236/15.4.2008 αίτηση προς την Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωροταξίας της Γενικής Διευθύνσεως Περιφέρειας της Περιφέρειας Κρήτης για την, κατ’ εφαρμογήν του ν. 2971/2001, έγκριση, ως γραμμής δομήσεως στην περιοχή, της γραμμής που αποτυπωνόταν στα συνημμένα στην αίτησή του τοπογραφικά διαγράμματα. Με το υπ’ αριθ. πρωτ. 2236/17.4.2008 έγγραφο του Διευθυντή της Διευθύνσεως Περιβάλλοντος και Χωροταξίας της Περιφέρειας Κρήτης απεστάλησαν στο Τμήμα Πολεοδομίας Μοιρών δύο εκ των συνημμένων στην ως άνω αίτηση τοπογραφικών διαγραμμάτων και ζητήθηκε ενημέρωση σχετικά με τη νομιμότητα των κτισμάτων που αποτυπώνονται σε αυτά, προκειμένου να λάβει χώρα έγκριση γραμμής δόμησης, σύμφωνα με τον ν. 2971/2001. Σε απάντηση του εγγράφου αυτού, με το υπ’ αριθ. πρωτ. 1023/69/5.5.2008 έγγραφο του Προϊσταμένου του Τμήματος Πολεοδομίας Μοιρών, βεβαιώθηκε ότι τα αποτυπούμενα στα εν λόγω τοπογραφικά διαγράμματα ακίνητα, βάσει των στοιχείων που διέθετε η υπηρεσία, προϋφίστανται του 1955. Ακολούθως, με το υπ’ αριθ. πρωτ. 2992/28.5.2008 έγγραφο του Διευθυντή της ανωτέρω Διευθύνσεως της Περιφέρειας Κρήτης επεστράφησαν στο Τμήμα Πολεοδομίας Μοιρών τα προαναφερθέντα τοπογραφικά διαγράμματα και ζητήθηκε να σημειωθούν τα στοιχεία (αριθμοί άδειας, αεροφωτογραφίες), που αποδεικνύουν τη νομιμότητα των αποτυπούμενων σ’ αυτά κτισμάτων, προκειμένου να χωρήσει έγκριση γραμμής δόμησης σύμφωνα με τον ν. 2971/2001. Με το υπ’ αριθ. πρωτ. 1386/5.6.2008 έγγραφο του Προϊσταμένου του ως άνω Τμήματος Πολεοδομίας διαβιβάσθηκαν στη Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωροταξίας της Περιφέρειας Κρήτης τα ως άνω τοπογραφικά διαγράμματα, στα οποία είχαν σημειωθεί τα ακίνητα, για τα οποία είχαν εκδοθεί οικοδομικές άδειες, βάσει του αρχείου της υπηρεσίας, βεβαιώθηκε δε ότι, όπως προέκυψε από τον έλεγχο των φακέλων, όλα τα κτίσματα, βάσει των φωτογραφιών τους και της βεβαιώσεως του προέδρου της κοινότητας, υφίστανται νομίμως και είναι προγενέστερα του έτους 1923 ή, τουλάχιστον, του έτους 1955, έχουν δε εμφανώς διαμορφώσει εν τοις πράγμασι γραμμή δόμησης, την οποία ακολουθεί από την ίδρυσή του το Τμήμα Πολεοδομίας Μοιρών, σύμφωνα με τον ν. 2971/2001. Στη συνέχεια εκδόθηκε, με εντολή του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας Κρήτης, η πρώτη προσβαλλόμενη απόφαση (υπ’ αριθ. 3563/18.6.2008 απόφαση του Διευθυντή της προαναφερθείσας Διευθύνσεως της εν λόγω Περιφέρειας), με την οποία καθορίσθηκε, βάσει των νομίμως υφισταμένων κτισμάτων, όπως αυτά προσδιορίζονται στο ανωτέρω υπ’ αριθ. πρωτ. 1386/5.6.2008 έγγραφο του Προϊσταμένου του ως άνω Τμήματος Πολεοδομίας, γραμμή δόμησης στην παραλιακή ζώνη του οικισμού των Καλών Λιμένων. Κατόπιν αυτού, με την υπ’ αριθ. 1635/24.6.2008 αίτησή του, ο παρεμβαίνων υπέβαλε, μεταξύ άλλων, στο Πολεοδομικό Γραφείο Μοιρών την ανωτέρω υπ’ αριθ. 3563/18.6.2008 απόφαση του Διευθυντή της Διευθύνσεως Περιβάλλοντος και Χωροταξίας της Περιφέρειας Κρήτης και ζήτησε την έκδοση αποφάσεως περί συνεχίσεως των οικοδομικών εργασιών, η αίτηση δε αυτή έγινε δεκτή με την υπ’ αριθ. οικ. 2132/18.8.2008 πράξη του Προϊσταμένου του Τμήματος Πολεοδομίας Μοιρών, κατ’ επίκληση και της πρώτης προσβαλλομένης αποφάσεως. Με την υπ’ αριθ. πρωτ. 6698/13.10.2008 αίτηση του πληρεξουσίου δικηγόρου των αιτούντων ζητήθηκε η ανάκληση της πρώτης προσβαλλομένης αποφάσεως, για τον λόγο ότι στην παραλιακή ζώνη του εν λόγω οικισμού δεν υφίσταντο κτίσματα, τα οποία διαμόρφωναν οικοδομική γραμμή, που να δικαιολογεί τη συρρίκνωση της μη οικοδομήσιμης ζώνης των 15 μέτρων από τη γραμμή του αιγιαλού. Στην αίτηση αυτή αναφερόταν ακόμα, μεταξύ άλλων, κατ’ επίκληση συνημμένης φωτογραφίας, ότι ειδικώς στη ζώνη του παραλιακού δρομίσκου μπροστά από το κτίσμα του παρεμβαίνοντος για τον καθορισμό της γραμμής δόμησης έχει ληφθεί υπόψη η αυλή της διπλανής κατασκευής (με πρόχειρο σκέπαστρο από ελλενίτ). Κατόπιν αυτού, μετά τη διενέργεια αυτοψίας στον ως άνω οικισμό, που διενεργήθηκε από τη Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωροταξίας της Περιφέρειας Κρήτης από κοινού με υπάλληλο του Τμήματος Πολεοδομίας Μοιρών, με την, εκδοθείσα με εντολή του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας Κρήτης, δεύτερη προσβαλλόμενη απόφαση (υπ’ αριθ. πρωτ. οικ.7240/3.11.2008 απόφαση του Διευθυντή της Διευθύνσεως Περιβάλλοντος και Χωροταξίας της εν λόγω Περιφέρειας) διορθώθηκε η καθορισθείσα γραμμή δόμησης, αναφορικά με την ως άνω αυλή της κατασκευής δίπλα στην υπό ανέγερση οικοδομή και αποτυπώθηκε εκ νέου, στο σύνολό της, στο συνοδεύον την απόφαση αυτή τοπογραφικό διάγραμμα, η γραμμή δόμησης στον οικισμό «Καλοί Λιμένες» του Δήμου Μοιρών. Τέλος, με την υπ’ αριθ. 64/2015 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Χανίων η αίτηση ακυρώσεως, που είχαν ασκήσει οι αιτούντες κατά της προαναφερθείσης οικοδομικής άδειας απερρίφθη ως ανομιμοποίητη, μεταξύ άλλων, ως προς την πρώτη από αυτούς, ως προς τον τρίτο δε, ο οποίος και μόνον νομιμοποίησε τον υπογράφοντα το δικόγραφο της αιτήσεως δικηγόρο, αναβλήθηκε η έκδοση οριστικής αποφάσεως έως την έκδοση τελεσίδικης αποφάσεως του αρμοδίου πολιτικού δικαστηρίου επί διεκδικητικών αγωγών που έχει ασκήσει μαζί με τους άλλους τρεις αιτούντες, με την αιτιολογία ότι η βασιμότητα του ισχυρισμού του ότι είναι συγκύριος του ακινήτου, στο οποίο αφορά η οικοδομική άδεια, (ισχυρισμού που εξαρτάται από την έκβαση των ως άνω αγωγών) αφενός μεν θεμελιώνει το έννομο συμφέρον του προς άσκηση της αιτήσεως ακυρώσεως κατά της οικοδομικής άδειας και αφετέρου ασκεί ουσιώδη επίδραση ως προς την νομιμότητα ή μη της εν λόγω άδειας.
5. Επειδή, με έννομο συμφέρον και εν γένει παραδεκτώς παρεμβαίνει στη δίκη ο δικαιούχος της οικοδομικής αδείας, κατόπιν αιτήσεως του οποίου εκδόθηκε η πρώτη προσβαλλόμενη πράξη, η οποία διορθώθηκε με τη δεύτερη προσβαλλόμενη.
6. Επειδή, όπως προκύπτει από τα εκτεθέντα στην τέταρτη σκέψη, η δεύτερη προσβαλλόμενη με την κρινόμενη αίτηση πράξη εκδόθηκε κατόπιν αιτήσεως του πληρεξουσίου δικηγόρου των αιτούντων. Εξάλλου, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, οι αιτούντες – εκτός του ότι με αγωγή ενώπιον των πολιτικών δικαστηρίων διεκδικούν την κυριότητα του ακινήτου, για το οποίο εκδόθηκε η προαναφερθείσα υπ’ αριθ. 316/2007 οικοδομική άδεια στο όνομα του παρεμβαίνοντος, ο οποίος ισχυρίζεται μεν ότι η αγωγή αυτή έχει εγκαταλειφθεί, αλλά δεν προσκομίζει κανένα στοιχείο από το οποίο να προκύπτει ότι οι αιτούντες έχουν παραιτηθεί από αυτή – εν πάση περιπτώσει φέρονται ως κύριοι ακινήτων κειμένων στον οικισμό «Καλοί Λιμένες». Ειδικώς μάλιστα στην υπ’ αριθ. 117/2015 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Ανατολικής Κρήτης Χανίων, την οποία επικαλείται και προσκομίζει ο παρεμβαίνων προς απόδειξη του ισχυρισμού του ότι οι αιτούντες δεν είναι κύριοι ακινήτων στην περιοχή, αναφέρεται αντιθέτως ότι οι αιτούντες είναι κύριοι τέτοιου ακινήτου και αναγνωρίζεται ο Δήμος Φαιστού ως κύριος εκτάσεως, που συνορεύει ανατολικά, δυτικά και βόρεια με ιδιοκτησία των αιτούντων. Με τα δεδομένα αυτά, οι αιτούντες, φερόμενοι ως συγκύριοι ακινήτου στον οικισμό «Καλοί Λιμένες» και έχοντες, πάντως, μετάσχει στη διοικητική διαδικασία που απέληξε στην έκδοση των προσβαλλομένων πράξεων, με έννομο συμφέρον ασκούν την κρινόμενη αίτηση, η οποία στρέφεται κατά πράξεων περί καθορισμού της γραμμής δόμησης στην παραλιακή ζώνη του εν λόγω οικισμού και όχι, εν πάση περιπτώσει, κατά της χορηγηθείσης στον παρεμβαίνοντα άδειας για την ανέγερση οικοδομής σε συγκεκριμένο ακίνητο στον οικισμό αυτό. Συνεπώς, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος ο ισχυρισμός του παρεμβαίνοντος ότι οι αιτούντες ασκούν την κρινόμενη αίτηση χωρίς έννομο συμφέρον.
7. Επειδή, όπως εκτίθεται κατωτέρω στη σκέψη 10, οι προσβαλλόμενες πράξεις έχουν κανονιστικό χαρακτήρα και, ως εκ τούτου, ήταν σε κάθε περίπτωση δημοσιευτέες. Εφόσον δε δεν έχουν δημοσιευθεί, είναι ανυπόστατες και, επομένως, δεν κινήθηκε η προθεσμία για την άσκηση αιτήσεως ακυρώσεως κατ’ αυτών. Συνεπώς, προεχόντως για το λόγο αυτό, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος ο ισχυρισμός του παρεμβαίνοντος ότι η κρινόμενη αίτηση ασκήθηκε εκπροθέσμως, διότι οι προσβαλλόμενες πράξεις, οι οποίες, κατ’ αυτόν, είναι ατομικές γενικού περιεχομένου, αποτελούν μέρος της διοικητικής διαδικασίας χορηγήσεως της οικοδομικής άδειας, ότι οι αιτούντες είχαν λάβει γνώση της χορηγηθείσης σ’ αυτόν άδειας, κατά της οποίας άσκησαν αίτηση ακυρώσεως στο Διοικητικό Εφετείο Χανίων, ότι είχαν την ευχέρεια να προβάλουν προσθέτους λόγους στη δίκη εκείνη, πράγμα το οποίο δεν έπραξαν, και ότι, ενόψει τούτων, δεν υπήρχε πλέον προθεσμία για την προσβολή των πράξεων αυτών, με συνέπεια η κρινόμενη αίτηση να είναι εκπρόθεσμη.
8. Επειδή, όπως έχει κριθεί, κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 24 του Συντάγματος, ο πολεοδομικός σχεδιασμός, δηλαδή η πολεοδομική οργάνωση των πόλεων και των οικισμών της χώρας οποιουδήποτε μεγέθους κατά τρόπο που να εξυπηρετεί τη λειτουργικότητα και την ανάπτυξή τους και να επιτυγχάνει την εξασφάλιση των καλύτερων δυνατών όρων διαβιώσεως σ’ αυτούς, έχει ευρύτερες συνέπειες, που δεν περιορίζονται στα όρια του συγκεκριμένου οικισμού, αλλά εκτείνονται σε ολόκληρη την επικράτεια, ενόψει της αλληλεπιδράσεως του τρόπου οργανώσεως κάθε οικισμού με τους υπολοίπους και των επεμβάσεων στο φυσικό και το πολιτιστικό περιβάλλον, τις οποίες αφεύκτως συνεπάγεται η πολεοδομική οργάνωση μιας περιοχής. Τούτο διότι η μορφή κάθε οικισμού της χώρας, ο τρόπος δομήσεως των κτιρίων του, η σχέση μεταξύ των κοινοχρήστων και των οικοδομησίμων χώρων και τα λοιπά ουσιώδη πολεοδομικά του χαρακτηριστικά είναι πρόδηλο ότι δεν αφορούν μόνον τους κατοίκους του και τις τοπικές αρχές, και μάλιστα σε ένα συγκεκριμένο χρονικό σημείο, που ενδέχεται, εν τούτοις, να καθορίσει κατά τρόπο μη αντιστρεπτό όλη την περαιτέρω εξέλιξή του, αλλά αποτελεί ζήτημα γενικού ενδιαφέροντος, στο οποίο πρέπει να έχουν λόγο, κατά συνταγματική επιταγή, και κεντρικά κρατικά όργανα. Όπως δε είναι αδιανόητο να εισάγονται πολεοδομικές ρυθμίσεις ερήμην των ενδιαφερομένων κατοίκων και αρχών, είναι εξ ίσου αδιανόητο να ρυθμίζονται τα σχετικά ζητήματα αποκλειστικώς σε τοπικό επίπεδο, χωρίς την σύμπραξη κεντρικών κρατικών οργάνων. Η αντίθετη άποψη, κατά την οποία τα ανωτέρω δεδομένα αποτελούν ζητήματα προεχόντως τοπικού ενδιαφέροντος, δυνάμενα, επομένως, να ρυθμίζονται αποκλειστικώς από όργανα αποκεντρωμένων και αυτοδιοικουμένων αρχών, εμφανίζει τη χώρα, από απόψεως οικιστικής πολιτικής, ως αποτελούσα ένα απλό μηχανικό άθροισμα αυτόνομων οικισμών, οι οποίοι μπορεί να δομούνται κατά το δοκούν, χωρίς να υπάρχουν οι προς τούτο αρχές και κανόνες, καταλείπει δε η ερμηνεία αυτή χωρίς ρυθμιστικό περιεχόμενο τον, ρητό εν τούτοις, θεμελιώδη ορισμό του άρθρου 24 παρ. 2 του Συντάγματος, κατά τον οποίο η διαμόρφωση, η ανάπτυξη και η πολεοδόμηση των οικισμών υπάγονται στην ρυθμιστική αρμοδιότητα και τον έλεγχο του Κράτους. Επομένως, η θέσπιση πάσης φύσεως πολεοδομικών ρυθμίσεων κανονιστικού χαρακτήρα δεν μπορεί να θεωρηθεί ούτε ειδικότερο θέμα, κατά την έννοια του άρθρου 43 παρ. 2 του Συντάγματος, αλλά ούτε και θέμα τοπικού ενδιαφέροντος ή τεχνικού ή λεπτομερειακού χαρακτήρα. Συνεπώς, οι ρυθμίσεις αυτές μπορεί να γίνονται μόνον με την έκδοση προεδρικού διατάγματος (βλ. ΣτΕ 3661/2005 Ολομ.).
9. Επειδή, στο άρθρο 7 παρ. 5 και 6 του ν. 2971/2001 «Αιγιαλός, παραλία και άλλες διατάξεις» (Α΄ 285) ορίζονται τα εξής: «5. ΄Οπου υφίσταται σχέδιο πόλεως, η οριογραμμή της παραλίας δεν μπορεί να υπερβεί την εγκεκριμένη γραμμή δόμησης. Σε παραδοσιακούς οικισμούς η οριογραμμή της παραλίας δεν μπορεί να υπερβεί τη γραμμή δόμησης, όπως αυτή νομίμως έχει διαμορφωθεί. Σε πόλεις και οικισμούς που δημιουργήθηκαν πριν από το έτος 1923 ή έχουν πληθυσμό κάτω από 2.000 κατοίκους και στους οποίους δεν υπάρχει εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο, η οριογραμμή της παραλίας δεν μπορεί να υπερβεί τη διαμορφωμένη γραμμή δόμησης, όπως αυτή νομίμως έχει διαμορφωθεί. Στα δύο προηγούμενα εδάφια η γραμμή δόμησης προσδιορίζεται από τη Διεύθυνση Περιβάλλοντος – Χωροταξίας (ΔΙ.ΠΕ.ΧΩ.) της Γενικής Γραμματείας Περιφέρειας. Κατά την έγκριση ή επέκταση σχεδίων πόλεως η γραμμή δόμησης σε κάθε περίπτωση δεν μπορεί να υπερβαίνει την οριογραμμή της παραλίας, με την επιφύλαξη των περιπτώσεων που αφορούν παραδοσιακούς οικισμούς ή διατηρητέα κτίσματα και κατασκευές. Σε περιοχές εκτός σχεδίου εξαιρούνται από τη ζώνη παραλίας τα χαρακτηρισμένα ως διατηρητέα κτίσματα ή κατασκευές. 6. ΄Οπου έχει καθορισθεί ζώνη παραλίας με το καθεστώς του Α.Ν. 2344/ 1940 (ΦΕΚ 154 Α΄) αντίθετα από τα οριζόμενα στην προηγούμενη παράγραφο, μπορούν να επανακαθορισθούν τα όριά της κατά την παράγραφο αυτή, με την προϋπόθεση ότι η απαλλοτρίωση για την παραλία δεν έχει συντελεσθεί. Οι διαδικασίες και οι λοιπές λεπτομέρειες για την εφαρμογή του άρθρου αυτού καθορίζονται με απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων ΄Εργων και Οικονομικών».
10. Επειδή, ο προβλεπόμενος στο εδάφιο δ΄ της παρ. 5 του άρθρου 7 του ν. 2971/2001 καθορισμός γραμμής δόμησης που έχει νομίμως διαμορφωθεί σε παραλιακούς παραδοσιακούς οικισμούς και παραλιακούς οικισμούς, οι οποίοι έχουν δημιουργηθεί πριν από το έτος 1923 ή έχουν πληθυσμό κάτω από 2.000 κατοίκους, αποτελεί πολεοδομική ρύθμιση, η οποία, ως θεσπίζουσα όρο δομήσεως, έχει κανονιστικό χαρακτήρα και, ως εκ τούτου, πρέπει, σύμφωνα με τα εκτεθέντα στην σκέψη 8, να εγκρίνεται με προεδρικό διάταγμα, ακόμη και αν είναι εντοπισμένη, δεδομένου, προσθέτως, ότι αφορά εξ ορισμού παραλιακούς οικισμούς. Συνεπώς, η ανάθεση της αρμοδιότητας καθορισμού της ανωτέρω γραμμής στη Διεύθυνση Περιβάλλοντος – Χωροταξίας της οικείας Γενικής Γραμματείας Περιφέρειας, δηλαδή σε όργανο άλλο από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, αντίκειται στα άρθρα 43 παρ. 2 και 24 παρ. 2 του Συντάγματος και η προβλέπουσα αυτήν διάταξη του εδ. δ΄ της παρ. 5 του άρθρου 7 του ν. 2971/2001, ως αντισυνταγματική, δεν μπορεί να εφαρμοσθεί (πρβλ. ΣτΕ 454/2008, 1757/ 1998). Κατά την έννοια δε της διατάξεως της παρ. 5 του άρθρου 100 του Συντάγματος, δεν συντρέχει ανάγκη παραπομπής στην Ολομέλεια του ζητήματος της συνταγματικότητας της ανωτέρω διατάξεως, καθό μέρος με αυτήν ανατίθεται η αρμοδιότητα καθορισμού γραμμής δόμησης σε όργανο άλλο πλην του Προέδρου της Δημοκρατίας, διότι πρόκειται για το ίδιο κατ’ ουσίαν νομικό ζήτημα με το ήδη επιλυθέν με την απόφαση 3661/2005 της Ολομέλειας του Δικαστηρίου (πρβλ. ΣτΕ 3036-7, 3337/2015, κ.ά.). Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, οι προσβαλλόμενες πράξεις, έχει ήδη αποπερατωθεί. Ο ισχυρισμός δε του παρεμβαίνοντος ότι η καθορισθείσα με τις οι οποίες έχουν εκδοθεί κατ’ εφαρμογή της εν λόγω διατάξεως, πρέπει να ακυρωθούν, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την κρινόμενη αίτηση, χωρίς να ασκεί προσβαλλόμενες επιρροή το γεγονός, και αληθές υποτιθέμενο, ότι η οικοδομή του παρεμβαίνοντος πράξεις γραμμή δομήσεως έχει διαμορφωθεί από δεκαετίες και ότι με βάση αυτήν έχουν ανεγερθεί οικοδομές τα τελευταία χρόνια σε όλο το μήκος της παραλιακής ζώνης του οικισμού δεν ασκεί επιρροή, διότι δεν είναι ζήτημα που μπορεί να εξετασθεί στο πλαίσιο της παρούσης δίκης, επ’ ευκαιρία δηλαδή αιτήσεως ακυρώσεως κατά πράξεως με την οποία καθορίσθηκε η γραμμή δομήσεως από όργανο που δεν είχε τη σχετική αρμοδιότητα. Κατόπιν τούτου, είναι αλυσιτελής η εξέταση των λοιπών προβαλλομένων λόγων ακυρώσεως, πρέπει δε να απορριφθεί η ασκηθείσα παρέμβαση.
Δ ι ά τ α ύ τ α
Απορρίπτει την κρινόμενη αίτηση ως προς τους δεύτερο και τέταρτο από τους αιτούντες.
Δέχεται την κρινόμενη αίτηση ως προς τους λοιπούς δύο αιτούντες (πρώτη και τρίτο).
Ακυρώνει, κατά τα εκτιθέμενα στο αιτιολογικό, τις, εκδοθείσες με εντολή του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας Κρήτης, υπ’ αριθ. πρωτ. 3563/18.6.2008 και υπ’ αριθ. πρωτ. οικ. 7240/3.11.2008 πράξεις του Διευθυντή της Διευθύνσεως Περιβάλλοντος και Χωροταξίας της εν λόγω Περιφέρειας.
Απορρίπτει την ασκηθείσα παρέμβαση.
Διατάσσει την απόδοση του κατατεθέντος παραβόλου.
Συμψηφίζει τη δικαστική δαπάνη μεταξύ των διαδίκων.
Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 10 Νοεμβρίου 2016
Ο Πρόεδρος του Ε΄ ΤμήματοςΗ Γραμματέας
Αθ. ΡάντοςΜ. Βλασερού
και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση την 1η Αυγούστου 2019.