Αριθμός 2551/2019
ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ
ΤΜΗΜΑ Στ΄,
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 21 Ιανουαρίου 2019, με την εξής σύνθεση: Δ. Αλεξανδρής, Σύμβουλος της Επικρατείας, Προεδρεύων, σε αναπλήρωση του Προέδρου του Τμήματος, που είχε κώλυμα, Β. Πλαπούτα, Ι. Σπερελάκης, Σύμβουλοι, Δ. Τομαράς, Π. Χαλιούλιας, Πάρεδροι. Γραμματέας ο Λ. Ρίκος.
Για να δικάσει την από 4 Μαΐου 2015 αίτηση:
των: 1. Άννας Ζαφειράκου του Θεοδώρου, συζύγου Γρηγορίου Πετρίδη, κατοίκου Θεσσαλονίκης (Κανάρη 22), 2. Ιωακείμ Ζαφειράκου του Θεοδώρου, κατοίκου Θεσσαλονίκης (Σωτήρος 3) και 3. Μάρθας Ζαφειράκου του Θεοδώρου, κατοίκου Αττικής (Κωνσταντινουπόλεως 42, Χαϊδάρι), οι οποίοι παρέστησαν με τον δικηγόρο Ιωάννη Χορομίδη (Α.Μ. 2324, Δ.Σ. Θεσσαλονίκης), που τον διόρισαν με πληρεξούσια,
κατά των: 1. Υπουργού Οικονομικών, ο οποίος παρέστη με τον Ηλία Νίκα, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, 2. Υπουργού Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης και ήδη Εσωτερικών, ο οποίος παρέστη με τον Αναστάσιο Κολούτσο, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, ο οποίος κατέθεσε δήλωση, σύμφωνα με το άρθρο 26 του ν. 4509/2017, περί μη εμφανίσεώς του, 3. Υπουργού Τουρισμού, ο οποίος παρέστη με τη Δήμητρα Τσεραβίνη, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους,
και κατά των παρεμβαινόντων: 1. Ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΟΥ Α.Ε.» (ΕΤ.Α.Δ.), που εδρεύει στην Αθήνα (Βουλής 7), η οποία παρέστη με τη δικηγόρο Ιωάννα Μόραλη (Α.Μ. 6963), που τη διόρισε με πληρεξούσιο και 2. Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού (Ε.Ο.Τ.), που εδρεύει στην Αθήνα (Τσόχα 7), ο οποίος παρέστη με τον δικηγόρο Δημήτριο Παπαζήση (Α.Μ. 5666), που τον διόρισε με πληρεξούσιο.
Με την αίτηση αυτή οι αιτούντες επιδιώκουν να ακυρωθεί η σιωπηρή απόρριψη από την Διοίκηση της αιτήσεώς τους σχετικά με την ανάκληση απαλλοτρίωσης, κηρυχθείσας με την Α29962/8612/8.01.1975 κοινή απόφαση των Υπουργών Προεδρίας της Κυβερνήσεως και Οικονομικών (ΦΕΚ Δ΄ 17/17.1.1976).
Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως του εισηγητή, Συμβούλου Ι. Σπερελάκη.
Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον πληρεξούσιο των αιτούντων, ο οποίος ανέπτυξε και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους ακυρώσεως και ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση και τους πληρεξούσιους των παρεμβαινόντων και τους αντιπροσώπους των Υπουργών που εμφανίστηκαν, οι οποίοι ζήτησαν την απόρριψή της.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου κ α ι
Α φ ο ύ μ ε λ έ τ η σ ε τ α σ χ ε τ ι κ ά έ γ γ ρ α φ α
Σ κ έ φ θ η κ ε κ α τ ά τ ο ν Ν ό μ ο
1. Επειδή, για την άσκηση της κρινόμενης αιτήσεως έχει καταβληθεί το νόμιμο παράβολο (ειδικά έντυπα παραβόλου 1371722, 3890612 Σειρά Α).
2. Επειδή, με την υπό κρίση αίτηση ζητείται, καθ’ ερμηνεία του δικογράφου, η ακύρωση της σιωπηρής απορρίψεως εκ μέρους της Διοικήσεως της υποβληθείσας στις 28.01.2015 αιτήσεως των αιτούντων σχετικά με την ανάκληση συντελεσμένης απαλλοτριώσεως, κηρυχθείσας με την Α29962/8612/8.01.1976 κοινή απόφαση των Υπουργών Προεδρίας της Κυβερνήσεως και Οικονομικών (ΦΕΚ Δ΄ 17) στην περιοχή Πόρτο Κουφό της Χαλκιδικής, κατά το μέρος που η απαλλοτρίωση αυτή αφορά τα ακίνητα με αριθμό κτηματολογικού πίνακα 69, 70, 71, 94, 79 και 5, επί των οποίων οι αιτούντες επικαλούνται δικαίωμα κυριότητας του δικαιοπαρόχου τους προ της κηρύξεως της απαλλοτριώσεως.
3. Επειδή, με το άρθρο 12 παρ. 1 του ν. 2636/1998 (Α΄ 198) συστήθηκε ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία «Ανώνυμη Εταιρία Αξιοποίησης Περιουσίας Ε.Ο.Τ.», μετονομασθείσα αρχικώς με το άρθρο 9 παρ. 4 του ν. 2837/2000 (Α΄ 178) σε «Ελληνικά Τουριστικά Ακίνητα Ανώνυμη Εταιρία», μεταγενεστέρως δε, με το άρθρο 2 παρ. 1 του ν. 3270/2004 (Α΄ 187), σε «Εταιρεία Τουριστικής Ανάπτυξης Α.Ε.». Η εταιρεία αυτή, σύμφωνα με το άρθρο 12 παρ. 2 του ν. 2636/1998, λειτουργεί χάριν του δημοσίου συμφέροντος κατά τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας, έχει δε ως σκοπό, μεταξύ άλλων, κατά το άρθρο 13 παρ. 1 του ν. 2636/1998, όπως αυτό αντικαταστάθηκε από το άρθρο 9 παρ. 6 του ν. 2837/2000, τη διοίκηση, διαχείριση και εκμετάλλευση της περιουσίας του Ε.Ο.Τ., ο οποίος, πάντως, διατήρησε αρχικά την κυριότητά του επ’ αυτής (βλ. και άρθρο 5 ν. 3270/2004). Η ως άνω εταιρεία μετονομάσθηκε, με την κοινή υπουργική απόφαση Δ6Α 1162069 ΕΞ 2011/28.11.2011 (ΦΕΚ Β΄ 2779/2011), σε «Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου Ανώνυμη Εταιρεία», με διακριτικό τίτλο «Ε.Τ.Α.Δ. Α.Ε.». Στη συνέχεια, με το άρθρο 196 παρ. 4 του ν. 4389/2016 (Α΄ 94), όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο δέκατο παρ. 3 του ν. 4393/2016 (Α΄ 106), ορίσθηκε ότι η κυριότητα και η νομή όλων των ακίνητων περιουσιακών στοιχείων τα οποία ανήκουν στο Ελληνικό Δημόσιο και τον Ε.Ο.Τ. και τα διαχειρίζεται η «Ε.Τ.Α.Δ. Α.Ε.», σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, μεταβιβάζονται αυτομάτως στην εταιρεία αυτή, χωρίς αντάλλαγμα, με εξαίρεση τους αιγιαλούς, τις παραλίες και τις παρόχθιες εκτάσεις, τους υδρότοπους, τις περιοχές Ramsar, τις περιοχές Natura, τους αρχαιολογικούς χώρους, τις αμιγώς δασικές εκτάσεις και τα λοιπά πράγματα εκτός συναλλαγής, σε περίπτωση δε που μέρος ακινήτου εμπίπτει σε μία από τις ανωτέρω εξαιρέσεις, η κυριότητα του μέρους του ακινήτου που δεν εμπίπτει σε μία από τις προβλεπόμενες εξαιρέσεις μεταβιβάζεται στην ανωτέρω εταιρεία, κατά τα προαναφερθέντα. Με τα δεδομένα αυτά, παραδεκτώς παρεμβαίνει στη δίκη, [με αριθ. Κατάθεσης 521/23.10.2015] υπέρ του κύρους της προσβαλλομένης σιωπηρής απορρίψεως του αιτήματος περί ανακλήσεως της επίδικης αναγκαστικής απαλλοτριώσεως, με δικόγραφο που κατέθεσε πριν από τη συζήτηση της υποθέσεως, η εταιρεία «Ε.Τ.Α.Δ. Α.Ε.» (ΣτΕ 2259/2017). Αντιθέτως, πρέπει να απορριφθεί η παρέμβαση του Ε.Ο.Τ.,[480/14.10.2016] ως ασκουμένη άνευ εννόμου συμφέροντος, δεδομένου ότι, κατά τη συζήτηση της κρινομένης αιτήσεως, ο τελευταίος είχε αποξενωθεί της επίδικης εκτάσεως (πρβλ. ΣτΕ 2893/2017).
4. Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση από τα στοιχεία του φακέλου της υποθέσεως, τα έγγραφα των απόψεων της Διοικήσεως προς το Δικαστήριο, το δικόγραφο της παρεμβάσεως και τα υπομνήματα των διαδίκων, καθώς και από τα προσκομιζόμενα με αυτά στοιχεία, προκύπτουν τα ακόλουθα: Με την υπ’ αριθμ. Α.29962/8612/8.01.1976 (Δ΄ 17) απόφαση των Υπουργών Προεδρίας της Κυβερνήσεως και Οικονομικών απαλλοτριώθηκε, υπέρ και με δαπάνες του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού (ΕΟΤ), έκταση συνολικού εμβαδού 113.585 τ.μ. στην περιοχή Πόρτο Κουφό του Ν. Χαλκιδικής, για την τουριστική αξιοποίησή της. Κατά την απόφαση αυτή, “Επί της απαλλοτριουμένης εκτάσεως προβάλλουσι δικαιώματα κυριότητος οι 1) Γκιώνης Αθανάσιος του Ιωάννου, 2) Ζαφειράκος Ιωακείμ του Δημ. κλπ.”. Η απαλλοτριωθείσα έκταση εμφαίνεται στα συνοδεύοντα την πράξη κηρύξεως με αριθ. 911/1/29534/5.3.1973 και 911/2/29535/5.3.1973 κτηματολογικά διαγράμματα με στοιχεία Α-Β-Γ-Δ-Ε-Ζ-Η-Θ-Ι-Κ-Λ-Α (το δεύτερο διάγραμμα είναι συνέχεια του πρώτου), ενώ στον από 27.10.1973 κτηματολογικό πίνακα που συνοδεύει την ως άνω απόφαση, ο φερόμενος ως δικαιοπάροχος των αιτούντων Ιωακείμ Ζαφειράκος φαίνεται κύριος, είτε εξ ολοκλήρου είτε από κοινού με το Δημόσιο, των υπ’ αριθ. 2, 5, 8, 71, 88 και 94 ιδιοκτησιών. Με την 77/1976 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Χαλκιδικής προσδιορίσθηκε προσωρινώς η αποζημίωση των δικαιούχων ως προς ορισμένες εκ των ιδιοκτησιών, η οποία και κατατέθηκε στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, όπως προκύπτει από την από υπ’ αριθ. 506278/11.2.1978 (Δ΄ 53) ανακοίνωση, ενώ με την 1112/1978 απόφαση του Εφετείου Θεσσαλονίκης, προσδιορίσθηκε η οριστική τιμή μονάδας των ιδιοκτησιών αυτών, και η διαφορά που προέκυψε κατατέθηκε στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων με το 522068/22.12.1978 γραμμάτιο συστάσεως παρακαταθήκης. Με την υπ’ αριθ. Π.4058/808/30.09.1978 (Δ΄ 544) απόφαση των Υπουργών Προεδρίας της Κυβερνήσεως και Οικονομικών, βεβαιώθηκε η αυτοδίκαιη ανάκληση, λόγω μη συντελέσεως, της απαλλοτριώσεως που κηρύχθηκε κατά τα ανωτέρω, για τα ακίνητα που απεικονίζονται με τους αριθμούς 6, 8, 9, 11, 12, 13, 14, 15, 50, 51, 52, 55, 56, 59, 60, 61, 62, 63, 64, 65, 66, 67, 88, 91, 110, 111 και 112 στα κτηματολογικά διαγράμματα με αριθ. 911/3/37031/8.3.1978 και 911/4/37032/8.3.1978 του ΕΟΤ και στον από 3.3.1978 κτηματολογικό πίνακα. Ως εκ τούτου, μετά την αυτοδίκαιη ανάκληση της απαλλοτριώσεως ως προς τις ανωτέρω ιδιοκτησίες, οι ιδιοκτησίες με αριθ. 2, 5, 71 και 94, φερόμενες κατά τον πίνακα ως ανήκουσες στον Ιωακείμ Ζαφειράκο, παρέμειναν απαλλοτριωθείσες. Για τις ιδιοκτησίες αυτές δεν ολοκληρώθηκε η διαδικασία αναγνωρίσεως δικαιούχων, και κατά συνέπεια, ο εικαζόμενος ιδιοκτήτης δεν εισέπραξε την παρακατατεθείσα αποζημίωση. Στις 10 Ιουνίου 1978 ο ΕΟΤ εγκαταστάθηκε στις απαλλοτριωθείσες εκτάσεις (βλ. την υπ’ αριθ. 963/10.6.1978 έκθεση εγκαταστάσεως του δικαστικού επιμελητή Άγγελου Σιαφλάκη). Με την από 27.02.1989 αίτηση ακυρώσεως ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, οι ήδη αιτούντες ζήτησαν την ακύρωση της σιωπηρής απορρίψεως της από 20.10.1988 αίτησεώς τους προς τη Διοίκηση περί άρσεως της επίμαχης απαλλοτιώσεως, αναφορικά με τις υπ’ αριθ. 2, 5, 71 και 94 του κτηματολογικού πίνακα ιδιοκτησίες. Η αίτηση ακυρώσεως απορρίφθηκε με την 1731/1994 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας ως ανομιμοποίητη. Εξάλλου, με την υπ’ αριθ. 243/7.11.2013 (Β΄ 2883) απόφαση της Διυπουργικής Επιτροπής Αναδιαρθρώσεων και Αποκρατικοποιήσεων, το ακίνητο “Κτήμα Πόρτο Κουφό” Χαλκιδικής, εκτάσεως 22.650 τ.μ., μεταβιβάσθηκε χωρίς αντάλλαγμα, από τον ΕΟΤ, στο Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου Α.Ε. (ΤΑΙΠΕΔ), ενώ με το αρ. 196 παρ. 7 του ν. 4389/2016, η κυριότητα του επίδικου ακινήτου μεταβιβάσθηκε χωρίς αντάλλαγμα από το ΤΑΙΠΕΔ στην ΕΤΑΔ Α.Ε. Με την από 20.01.2015 αίτησή τους προς τους Υπουργούς Οικονομικών και Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (ως διάδοχο του Υπουργού Προεδρίας της Κυβερνήσεως), οι αιτούντες ζήτησαν την ανάκληση της απαλλοτριώσεως κατά ορισμένα τμήματα ευρισκόμενα εντός των ιδιοκτησιών με αριθμούς 69, 70, 71, 94, 79 και 5 του κτηματολογικού πίνακα, τα οποία, κατά τους ισχυρισμούς τους, συναποτελούν δύο ευρύτερες ιδιοκτησίες, η μία συνολικού εμβαδού 13.095,72 τ.μ. (τμήματα των ιδιοκτησιών με αρ. 69, 70, 71, 94, 79) και η άλλη συνολικού εμβαδού 4.052,86 (τμήμα της ιδιοκτησίας με αρ. 5), και τα οποία προέκυψαν από πρόσφατη καταμέτρηση. Η εν λόγω αίτηση, η οποία κοινοποιήθηκε στους ανωτέρω Υπουργούς την 28.01.2015, τεκμαίρεται ότι απορρίφθηκε σιωπηρώς την 29.4.2015, οπότε και παρήλθε η τρίμηνη προθεσμία για την έκδοση απόφασης της Διοίκησης επ’ αυτής.
5. Επειδή, με την κρινομένη αίτηση οι αιτούντες ζητούν την άρση της απαλλοτριώσεως τμημάτων των υπ’ αριθ. 5, 69, 70, 71, 94 και 79 του κτηματολογικού πίνακα ιδιοκτησιών. Συγκεκριμένα, προσδιορίζουν τις επίδικες ιδιοκτησίες ως εξής: 1) Μία ιδιοκτησία, η οποία αποτελείται από: α) ένα τμήμα εμβαδού 1.211,02 τ.μ. της ευρύτερης ιδιοκτησίας με αρ. 69 (συνολικού εμβαδού 3.800 τ.μ.), β) ένα τμήμα εμβαδού 1.799,92 τ.μ. της ευρύτερης ιδιοκτησίας με αρ. 70 (συνολικού εμβαδού 2.180 τ.μ.), γ) δύο τμήματα εμβαδού 2.142,34 τ.μ. και 1.452,69 τ.μ. της ευρύτερης ιδιοκτησίας με αρ. 71 (συνολικού εμβαδού 5.100 τ.μ.), δ) ένα τμήμα εμβαδού 6.406,57 τ.μ. της ευρύτερης ιδιοκτησίας με αρ. 94 (συνολικού εμβαδού 7.700 τ.μ.) και ε) ένα τμήμα εμβαδού 83,18 τ.μ. της ευρύτερης ιδιοκτησίας με αρ. 79. 2) Μία ιδιοκτησία η οποία αποτελείται από τμήμα εμβαδού 4.052,86 τ.μ. της ευρύτερης ιδιοκτησίας με αρ. 5 (συνολικού εμβαδού 7.820 τ.μ.). Για τον ακριβή προσδιορισμό των επίδικων ιδιοκτησιών, οι αιτούντες προσκομίζουν τοπογραφικό διάγραμμα του αγρονόμου τοπογράφου μηχανικού Γεωργίου Εμμανουήλ, το οποίο τιτλοφορείται ως “αλληλεπίθεση των ορίων των ιδιοκτησιών βάσει του Διαγράμματος Απαλλοτρίωσης επί των ορίων του Κτηματολογίου”. Κατά τις παρατηρήσεις του διαγράμματος, τα όρια των ιδιοκτησιών Ζαφειράκου ελήφθησαν από το “κτηματολογικό απόσπασμα”, και αυτές προσδιορίζονται με αναφορά στους αριθμούς ΚΑΕΚ των κτηματολογικών εγγραφών, η μεν πρώτη με τον αρ. ΚΑΕΚ 490690902054 και η δεύτερη με τον αρ. ΚΑΕΚ 490690902062 . Κατά τον κτηματολογικό πίνακα που συνοδεύει την πράξη κηρύξεως της επίδικης απαλλοτριώσεως, η υπ’ αριθ. 69 ιδιοκτησία φέρεται να ανήκει στους αδελφούς Κλιματσίδα, η υπ’ αριθ. 70 ιδιοκτησία φέρεται να ανήκει στον Πέτρο Αυγέρο, η υπ’ αριθ. 71 ιδιοκτησία φέρεται να ανήκει στον Ιωακείμ Ζαφειράκο από κοινού με το Ελληνικό Δημόσιο, η υπ’ αριθ. 94 ιδιοκτησία φέρεται να ανήκει στον Ιωακείμ Ζαφειράκο και η υπ’ αριθ. 79 ιδιοκτησία φέρεται να ανήκει στο Ελληνικό Δημόσιο, και χαρακτηρίζεται ως ρέμα. Περαιτέρω, η υπ’ αριθ. 5 ιδιοκτησία φέρεται να ανήκει στον Ιωακείμ Ζαφειράκο από κοινού με το Ελληνικό Δημόσιο. Ειδικότερα σε ό,τι αφορά στην υπ’ αριθ. 79 ιδιοκτησία, αυτή, ενώ περιλαμβάνεται στον κτηματολογικό πίνακα, δεν έχει συνυπολογισθεί στην απαλλοτριωθείσα έκταση, ενώ και κατά τη διαδικασία προσδιορισμού οριστικής τιμής μονάδας, οι κατά τη διαδικασία αυτή αιτούντες, μεταξύ των οποίων ο Ιωακείμ Ζαφειράκος, παραιτήθηκαν από την αίτησή τους καθ’ ο μέρος αυτή αφορούσε, μεταξύ άλλων, το υπ’ αριθ. 79 ακίνητο (βλ. την 1112/1978 απόφαση του Εφετείου Θεσσαλονίκης). Στα κτηματολογικά φύλλα που προσκομίζει η παρεμβαίνουσα ΕΤΑΔ Α.Ε., ως κύριος των δύο επίδικων ακινήτων με αρ. ΚΑΕΚ 490690902054 και 490690902062 αναγράφεται ο ΕΟΤ, με τίτλο κτήσεως την υπ’ αριθ. 29962/8612/1976 πράξη απαλλοτρίωσης των Υπουργών Προεδρίας της Κυβερνήσεως και Οικονομικών.
6. Επειδή, οι αιτούντες με την κρινόμενη αίτησή τους προβάλλουν ότι η Διοίκηση οφείλει να άρει την επίδικη απαλλοτρίωση, καθώς έχουν παρέλθει 40 έτη από την κήρυξή της και 37 έτη από τη συντέλεσή της, χωρίς να έχει εκτελεστεί οποιοδήποτε τουριστικό έργο από τον ΕΟΤ, γεγονός το οποίο καταδεικνύει τη σαφή και ανενδοίαστη έλλειψη προθέσεως της Διοικήσεως να εκτελέσει το αρχικώς προγραμματισθέν έργο δημόσιας ωφέλειας, αλλά και οποιοδήποτε άλλο έργο δημόσιας ωφέλειας. Προβάλλουν, δε, ότι λόγω του μικρού εμβαδού της επίδικης εκτάσεως, δεν μπορεί να εκτελεστεί σε αυτή κανένα τουριστικό έργο. Προς επίρρωση του λόγου αυτού, οι αιτούντες ισχυρίζονται ότι, κατά το διαρρεύσαν από τη συντέλεση της απαλλοτριώσεως χρονικό διάστημα, ουδέποτε επιδιώχθηκε η αποβολή τους από την απαλλοτριωθείσα έκταση, και ότι μέχρι και σήμερα νέμονται αυτή χωρίς να ενοχληθούν από τον ΕΟΤ, ειδικότερα, δε, ότι τα ακίνητα εξυπηρετούνται από τα δίκτυα κοινής ωφέλειας (ηλεκτροδότηση, υδροδότηση), και ότι πολλοί φορείς της Διοικήσεως, μεταξύ των οποίων και ο ΕΟΤ, τους αντιμετώπιζαν κατά το χρονικό αυτό διάστημα ως κυρίους των επίδικων εκτάσεων. Προς απόδειξη των ισχυρισμών αυτών, προσκομίζουν τα εξής στοιχεία: 1) δύο λογαριασμούς της ΔΕΗ, χρονολογίας 2015, στο όνομα της πρώτης αιτούσας και Ζαφειράκου Θεοδώρου, στους οποίους φαίνεται να ηλεκτροδοτούνται δύο ακίνητα ευρισκόμενα στο Πόρτο Κουφό Χαλκιδικής, 2) το υπ’ αριθ. 1548/21.2.1991 έγγραφο του ΕΟΤ προς τη Δ/νση Περιβάλλοντος και Χωροταξίας Κ. Μακεδονίας, με την οποία ζητείται η έγκριση χωροθετήσεως για τη δημιουργία camping γ΄ τάξης σε οικόπεδο εμβαδού 15.051 τ.μ. στο Πόρτο Κουφό να γίνει επ’ ονόματι Άννας Πετρίδου, Ιωακείμ Ζαφειράκου και Μάρθας Ζαφειράκου ως ιδιοκτητών, 3) τις υπ’ αριθ. 111/1992, 112/1992 και 153/1996 οικοδομικές άδειες με τις οποίες εγκρίνονται α) αλλαγή χρήσεως από σηροτροφείο σε δωμάτια και β) οικοδομικές εργασίες επί ακινήτων ευρισκομένων στο Πόρτο Κουφό, 4) το από 25.05.1994 ιδιωτικό συμφωνητικό μισθώσεως, με το οποίο οι αιτούντες εκμισθώνουν, για πέντε έτη, στην εταιρεία Hotel Porto Koufo Α.Ε., ένα ισόγειο κτίριο με πέντε δωμάτια παλαιάς κατασκευής, ευρισκόμενο σε αγρόκτημα 14.500 τ.μ., στον οικισμό Πόρτο Κουφό Χαλκιδικής, 5) το υπ’ αριθ. 8014/1995 έγγραφο του ΕΟΤ με το οποίο χορηγείται στο ξενοδοχείο Hotel Porto Koufo ειδικό σήμα λειτουργίας, 6) οι από 23.6.1997 και 29.5.1998 αιτήσεις -δηλώσεις τιμών ενοικιαζόμενων επιπλωμένων δωματίων και διαμερισμάτων για τα έτη 1997 και 1998 αντίστοιχα, απευθυνόμενες προς τον ΕΟΤ, επ’ ονόματι του Hotel Porto Koufo, 7) η υπ’ αριθ. 4733/1990 δήλωση αποδοχής κληρονομίας του Συμβολαιογράφου Συκιάς Χαλκιδικής Τρύφωνα Κυριακίδη, με την οποία οι ήδη αιτούντες δήλωσαν ότι αποδέχονται την κληρονομία που τους κατέλιπε ο παππούς τους Ιωακείμ Ζαφειράκος, αποτελούμενη από τρία ακίνητα ευρισκόμενα στο Πόρτο Κουφό Χαλκιδικής, ήτοι έναν αγρό εκτάσεως 8.000 τ.μ., έναν αγρό εκτάσεως 3.500 τ.μ. και έναν αγρό εκτάσεως 2.500 τ.μ., τα οποία περιήλθαν στον κληρονομούμενο από τον πατέρα του Δημήτριο Ζαφειράκο, ύστερα από άτυπη διανομή της περιουσίας του που έγινε μεταξύ αυτού και των υπολοίπων κληρονόμων σαράντα χρόνια πριν από τον θάνατό του και με έκτακτη χρησικτησία, 8) τα υπ’ αριθ. 1354/1979, 1923/1980 αγοραπωλητήρια συμβόλαια του ιδίου ως άνω Συμβολαιογράφου, που αφορούν σε ακίνητα ευρισκόμενα στο Πόρτο Κουφό Χαλκιδικής, και τα οποία συνιστούν, κατά τους ισχυρισμούς των αιτούντων, την με αριθ. 3 και τμήματα των με αριθ. 69 και 70 του κτηματολογικού πίνακα ιδιοκτησιών, επί των οποίων η ιδιοκτήτρια Γεωργία Μάντζαρη έχει ανεγείρει συγκρότημα διώροφων κατοικιών με πάρκινγκ και περίφραξη, δυνάμει της 51/1992 οικοδομικής άδειας, 9) το υπ’ αριθ. 6687/1996 συμβόλαιο αγοραπωλησίας του ιδίου ως άνω συμβολαιογράφου και η συναφής με αυτό υπ’ αριθ. 7128/1999 πράξη εξοφλήσεως τιμήματος, τα οποία αφορούν, κατά τους ισχυρισμούς των αιτούντων, τμήμα της με αριθ. 5 του κτηματολογικού πίνακα ιδιοκτησίας, όπου εμφανίζεται ως πωλητής ο Πέτρος Αυγέρος, η κυριότητα του οποίου πιστοποιείται με το υπ’ αριθ. 2091/1995 (προσκομιζόμενο) πιστοποιητικό του Προέδρου της Κοινότητας Συκιάς, και στο οποίο ευρίσκεται παλαιά κατοικία η οποία ηλεκτροδοτήθηκε, μετά την υπ’ αριθ. 15/4778/26.11.2004 βεβαίωση της Δ/νσης Οικισμού και Χωροταξίας της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Χαλκιδικής (προσκομιζόμενη). Αναφορικά με το ζήτημα της κυριότητας του δικαιοπαρόχου τους επί των διεκδικούμενων ιδιοκτησιών, οι αιτούντες επικαλούνται εσφαλμένη αποτύπωση του εικαζόμενου ιδιοκτήτη στα κτηματολογικά στοιχεία, αποτέλεσμα της οποίας ήταν η αδυναμία εκδόσεως αποφάσεως για την αναγνώριση δικαιούχων.
Το Δημόσιο, με τα έγγραφα των απόψεων των Υπουργών Τουρισμού και Οικονομικών, καθώς και του ΕΟΤ, αμφισβητεί την κυριότητα του δικαιοπαρόχου των αιτούντων επί των επίδικων κτημάτων, ελλείψει τίτλων ιδιοκτησίας και προβάλλει, σχετικά με το ζήτημα αυτό, ότι οι αιτούντες στερούνται εννόμου συμφέροντος προς ανάκληση της απαλλοτριώσεως. Περαιτέρω, προβάλλει τους εξής ισχυρισμούς: α) ότι οι αιτούντες δεν προσδιόρισαν με την αίτησή τους προς τη Διοίκηση την ακριβή θέση των επίδικων τμημάτων, ως εκ τούτου η αίτησή τους πάσχει αοριστίας, β) ότι η υπό κρίση αίτηση ακυρώσεως είναι δεύτερη, σε σχέση με αυτή που είχαν καταθέσει αιτούμενοι την ακύρωση της παραλείψεως της Διοικήσεως να άρει την ίδια απαλλοτρίωση, η οποία εκδηλώθηκε με τη σιωπηρή απόρριψη της από 20.10.1988 σχετικής αίτησής τους -ως εκ τούτου, η ήδη προσβαλλόμενη σιωπηρή απόρριψη στερείται εκτελεστότητας διότι η Διοίκηση δεν προέβη σε νέα ουσιαστική εξέταση της υποθέσεως, γ) ότι οι αιτούντες στερούνται εννόμου συμφέροντος διότι, με βάση τις διατάξεις του αρ. 2 παρ. 7 και 12 του ν. 3986/2011 περί ΤΑΙΠΕΔ, κατά τις οποίες το ακίνητο που μεταβιβάσθηκε στο ΤΑΙΠΕΔ δεν δύναται να αναμεταβιβασθεί καθ’ οιονδήποτε τρόπο στον προηγούμενο κύριο, τυχόν αποδοχή της υπό κρίση αιτήσεως ακυρώσεως δεν θα είχε ως αποτέλεσμα την αναμεταβίβαση των ακινήτων στους αιτούντες, αλλά τη διάγνωση της παρανομίας της Διοικήσεως να ανακαλέσει την απαλλοτρίωση, η οποία θα μπορούσε να στηρίξει μόνο αγωγή αποζημιώσεως των αιτούντων κατά του Δημοσίου. Αναφορικά με τον λόγο ακυρώσεως, το Δημόσιο υποστηρίζει ότι η Διοίκηση εκδήλωσε σαφή βούληση να προβεί στην εκμετάλλευση της απαλλοτριωθείσας εκτάσεως. Η βούληση αυτή συνάγεται από τις εξής ενέργειες: α) Από τον καθορισμό γραμμής αιγιαλού το 1980 και τον επανακαθορισμό γραμμής παραλίας το 1981, β) από τον χαρακτηρισμό του επαρχιακού δρόμου με αρ. 7 ως πρωτεύοντος επαρχιακού δρόμου με την απόφαση ΔΜΕΟ/ε/0/266/9.03.1995 (Β΄ 293), γ) από την έγκριση του ΓΠΣ Τορώνης με την απόφαση 5419/07 (ΑΑΠ 83/2008) και δ) από τη μεταβίβαση των απαλλοτριωθέντων στο ΤΑΙΠΕΔ το 2013.
Ανάλογοι είναι και οι ισχυρισμοί της παρεμβαίνουσας ΕΤΑΔ, η οποία, επιπλέον, αναφορικά με το ζήτημα της αξιοποιήσεως της επίδικης εκτάσεως, αναφέρει ότι ο ΕΟΤ και η ΕΤΑΔ έδρασαν ως δίχτυ ασφαλείας και προστασίας της περιοχής και απέτρεψαν την άναρχη τουριστική αξιοποίηση της περιοχής, και ότι είναι αναγκαία η διατήρηση της απαλλοτριώσεως για την εξυπηρέτηση του νέου σκοπού δημοσίας ωφέλειας, αυτού της αξιοποιήσεως του ακινήτου προς εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους.
7. Επειδή, η κρίση περί της συνδρομής των προϋποθέσεων ανακλήσεως συντελεσμένης απαλλοτριώσεως διέπεται, σύμφωνα με τις γενικές αρχές περί διοικητικών πράξεων, από το ισχύον κατά τον χρόνο της εκφοράς της νομοθετικό καθεστώς, που είναι ο χρόνος αποδοχής ή απορρίψεως, ρητής ή τεκμαιρομένης, του περί ανακλήσεως αιτήματος του ενδιαφερομένου (ΣτΕ Ολ. 148/2014, 1211/2007, 1980, 1981/2005). Κατ’ ακολουθία, ενόψει του χρόνου κατά τον οποίον επήλθε η προσβαλλομένη σιωπηρή απόρριψη του υποβληθέντος στη Διοίκηση αιτήματος των και νυν αιτούντων για την ανάκληση της επίδικης απαλλοτριώσεως, το νομικό καθεστώς από το οποίο διέπεται η σιωπηρή απόρριψη του εν λόγω αιτήματος και επί τη βάσει του οποίου είναι εξεταστέα η νομιμότητά της, είναι, σύμφωνα με το άρθρο 29 αυτού, ο Κώδικας Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων (Κ.Α.Α.Α.), ο οποίος κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 2882/2001 (Α΄ 17).
8. Επειδή, ο Κώδικας Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων (ΚΑΑΑ) ορίζει στο άρθρο 12 τα εξής: «1. Συντελεσμένη αναγκαστική απαλλοτρίωση που κηρύχθηκε υπέρ: α) του Δημοσίου, β) νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, γ) Ο.Τ.Α. Α΄ και Β΄ βαθμού, δ) επιχειρήσεων που ανήκουν στο Δημόσιο και σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και ε) οργανισμών κοινής ωφέλειας δύναται να ανακληθεί ολικώς ή μερικώς εφόσον η αρμόδια υπηρεσία κρίνει ότι δεν είναι αναγκαία για την εκπλήρωση του αρχικού ή άλλου σκοπού που χαρακτηρίζεται από το νόμο ως δημόσιας ωφέλειας και αποδέχεται την ανάκληση ο καθ’ ου η απαλλοτρίωση ιδιοκτήτης… Εάν το απαλλοτριωμένο ακίνητο χρησιμοποιήθηκε πραγματικά για το σκοπό που απαλλοτριώθηκε και μεταγενεστέρως μόνον έπαψε για οποιονδήποτε λόγο να χρησιμοποιείται, τότε θεωρείται ότι εκπληρώθηκε ο σκοπός της απαλλοτρίωσης και δεν είναι δυνατή η ανάκληση αυτής. Στην περίπτωση αυτή το ακίνητο δύναται να διατεθεί ελεύθερα. 2. …».
9. Επειδή, από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι η ανάκληση συντελεσμένης απαλλοτριώσεως, που κηρύχθηκε υπέρ του Δημοσίου ή νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου ή Ο.Τ.Α. α΄ και β΄ βαθμού ή υπέρ επιχειρήσεων που ανήκουν στο Δημόσιο ή σε Ν.Π.Δ.Δ. ή οργανισμών κοινής ωφέλειας, αφίεται, από το νόμο, στη διακριτική ευχέρεια της Διοικήσεως, η οποία δεν υποχρεούται να κινήσει, αν υποβληθεί προς τούτο αίτηση του πρώην ιδιοκτήτη του απαλλοτριωθέντος ακινήτου, τη διαδικασία ανακλήσεως της συντελεσμένης αναγκαστικής απαλλοτριώσεως, ασχέτως, καταρχήν, του χρόνου που παρήλθε από τη συντέλεση της απαλλοτριώσεως, δεδομένου ότι ο νόμος δεν τάσσει, σχετικώς, χρονικό περιορισμό.
Δεν αποκλείεται, όμως, από τις ανωτέρω διατάξεις η υποχρέωση της Διοικήσεως να άρει τη συντελεσμένη απαλλοτρίωση, όταν εκδηλώθηκε σαφώς και ανενδοιάστως βούληση να μη χρησιμοποιηθεί το απαλλοτριωθέν για το σκοπό για τον οποίο απαλλοτριώθηκε ή για άλλο σκοπό δημόσιας ωφέλειας, καθώς και όταν, ενόψει του σκοπού που επιδιώχθηκε με την απαλλοτρίωση, παρήλθε μακρό, πέραν του ευλόγου, χρονικό διάστημα και η Διοίκηση ή, εν γένει, εκείνος υπέρ του οποίου κηρύχθηκε η απαλλοτρίωση αδράνησε αδικαιολόγητα για την πραγματοποίηση του αρχικού σκοπού αυτής ή άλλου σκοπού δημόσιας ωφέλειας. Εξάλλου, η μη θέσπιση συγκεκριμένης προθεσμίας πραγματοποιήσεως του σκοπού των ως άνω απαλλοτριώσεων, καθώς και η δυνατότητα μεταβολής του αρχικού τους σκοπού, συνεπάγονται και τη δυνατότητα μεταβολής του φορέα της απαλλοτριώσεως εντός του κύκλου των ως άνω προσώπων, δεδομένου, άλλωστε, ότι εντός του κύκλου αυτού δεν ασκεί κατά νόμο καμία επιρροή το νομικό πρόσωπο του φορέα της συντελεσμένης απαλλοτριώσεως, σε αντίθεση με τη μη συντελεσμένη απαλλοτρίωση, (βλ. ΣτΕ 842/2015, 3652/2011, 1211/2007 Ολομ., 1980/2005 Ολομ., 1981/2005 Ολομ. κ.ά.). Κατά την έννοια, όμως των ανωτέρω διατάξεων, ανάκληση συντελεσμένης απαλλοτριώσεως, της οποίας ο σκοπός έχει εκπληρωθεί με τη χρησιμοποίηση του απαλλοτριωθέντος ακινήτου, δεν είναι δυνατή, το δε απαλλοτριωθέν μπορεί, στην περίπτωση αυτή, να διατεθεί ελεύθερα από τα υπέρ ων η απαλλοτρίωση νομικά πρόσωπα, (βλ. ΣτΕ 842/2015, 3652/2011, 3289/2005 Ολομ. κ.ά.).
10. Επειδή, όπως έχει κριθεί (ΣτΕ 1498/2018, 890/2018) το δικαίωμα να ζητήσουν την άρση συντελεσμένης απαλλοτριώσεως επιφυλάσσει ο νομοθέτης μόνον σε πρόσωπα, τα οποία είχαν αποδεδειγμένα υπάρξει κύριοι, οι ίδιοι ή τυχόν δικαιοπάροχοί τους, των οποίων είναι καθολικοί διάδοχοι, της απαλλοτριωθείσης εκτάσεως και όχι σε οιονδήποτε τρίτο επικαλείται εμπράγματα ή άλλα δικαιώματα επί της εκτάσεως αυτής και δεν τα αποδεικνύει προσηκόντως. Ενόψει δε της συντελέσεως της απαλλοτριώσεως και της μεταστάσεως της κυριότητος στον υπέρ ου η απαλλοτρίωση και εν προκειμένω στον Ε.Ο.Τ., τυχόν προϋπάρχοντα εμπράγματα ή άλλα δικαιώματα επί της απαλλοτριωθείσης εκτάσεως είναι δυνατόν να διεκδικηθούν μόνον δια της προσφυγής ενώπιον των αρμοδίων πολιτικών δικαστηρίων (πρβλ. Α.Π. 1012/1991). Δεν είναι δε δυνατόν δια της εγέρσεως διοικητικής διαφοράς να επιδιώκεται η επίλυση αμφισβητήσεων σχετικών με την ιδιοκτησία των αιτούντων με την εκ πλαγίου αναγνώρισή της από τα διοικητικά δικαστήρια. Επομένως, οι αιτούντες οι οποίοι δεν προσκόμισαν κανένα στοιχείο για να τεκμηριώσουν την κυριότητα του δικαιοπαρόχου τους, του οποίου φέρονται καθολικοί διάδοχοι, στην απαλλοτριωθείσα έκταση πριν την συντέλεση της ένδικης απαλλοτριώσεως το έτος 1978, άνευ εννόμου συμφέροντος ασκούν την κρινόμενη αίτηση ακυρώσεως.
11. Επειδή, ενόψει των προεκτεθέντων, πρέπει να απορριφθεί η κρινόμενη αίτηση και να γίνει δεκτή η παρέμβαση της ανώνυμης εταιρείας «ΕΤ.Α.Δ. Α.Ε.».
Δ ι ά τ α ύ τ α
Αποβάλλει από τη δίκη τον παρεμβαίνοντα Ε.Ο.Τ., κατά το αιτιολογικό.
Απορρίπτει την κρινόμενη αίτηση.
Διατάσσει την κατάπτωση του παραβόλου.
Δέχεται την παρέμβαση της ανώνυμης εταιρείας «ΕΤ.Α.Δ. Α.Ε.», κατά τα αναφερόμενα στο αιτιολογικό, και
Επιβάλλει στους αιτούντες τη δικαστική δαπάνη α) του Δημοσίου, η οποία ανέρχεται σε τετρακόσια εξήντα (460) ευρώ, και β) της παρεμβαίνουσας, η οποία ανέρχεται, σε εξακόσια σαράντα (640) ευρώ.
Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 7 Φεβρουαρίου 2019
Ο Προεδρεύων ΣύμβουλοςΟ Γραμματέας
Δ. Αλεξανδρής Λ. Ρίκος
και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 16ης Δεκεμβρίου 2019.
Ο Προεδρεύων ΣύμβουλοςΗ Γραμματέας
Δ. Αλεξανδρής Αικ. Ρίπη
ΣΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ
Εντέλλεται προς κάθε δικαστικό επιμελητή να εκτελέσει όταν του το ζητήσουν την παραπάνω απόφαση, τους Εισαγγελείς να ενεργήσουν κατά την αρμοδιότητά τους και τους Διοικητές και τα άλλα όργανα της Δημόσιας Δύναμης να βοηθήσουν όταν τους ζητηθεί.
Η εντολή πιστοποιείται με την σύνταξη και την υπογραφή του παρόντος.
Αθήνα, ……………………………………….
Ο Πρόεδρος του Στ΄ ΤμήματοςΗ Γραμματέας
Ι. Β. ΓράβαρηςΑικ. Ρίπη