επιβεβαιώθηκε απο την 1420/14 7μ
Αριθμός 4577/2011
Πρώτη δημοσίευση Νομικό Σπουδαστήριο Προυσανίδη,
www.nomikospoudastirio.gr
ΠΕΡΙΛΗΨΗ :
ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ
ΤΜΗΜΑ Ε΄
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 6 Μαΐου 2009, με την εξής σύνθεση: Κ. Μενουδάκος, Αντιπρόεδρος, Πρόεδρος του Ε΄ Τμήματος, Αγγ. Θεοφιλοπούλου, Αθ. Ράντος, Αικ. Σακελλαροπούλου, Μ. Γκορτζολίδου, Σύμβουλοι, Χρ. Ντουχάνης, Χρ. Παπανικολάου, Πάρεδροι. Γραμματέας η Ε. Κουμεντέρη, Γραμματέας του Ε΄ Τμήματος.
Για να δικάσει την από 22 Νοεμβρίου 2002 αίτηση:
των: 1) Ελένης συζ. Ευαγγέλου Αλεξόπουλου, το γένος Αλέκου Κόντη, 2) Θεώνης συζ. Λεωνίδα Αρβανίτη, το γένος Παναγιώτη Γεωργίου, 3) Ανδρέα Γεωργίου Γεωργόπουλου, 4) Βασιλείου Αλέκου Παναγιωτόπουλου, 5) Ιωάννη Νικολάου Κόμπλα, 6) Χρυσούλας συζ. Γεωργίου Μουστάκη, το γένος Ιωάννη Μαντζούτσου, 7) Ελένης Αθανασίου Καννά, 8) Γεωργίου Χρήστου Ραγιά, 9) Παναγιώτη του Βασιλείου – Αρίσταρχου Ζησιμάτου και 10) Ανδριάννας συζ. Παναγιώτη Ζησιμάτου, το γένος Χαράλαμπου Βεσκούκη, κατοίκων όλων Πατρών Ν. Αχαΐας, οδός Κουμανιώτη αριθμ. 33 – 35 – 37 – 39, πλην του ογδόου που είναι κάτοικος Δημοτικού Διαμερίσματος [πρώην Κοινότητας] Λουσικών Ν. Αχαΐας, οι οποίοι παρέστησαν με τον δικηγόρο Σπήλιο Πουλακίδα (Α.Μ. 221 Πατρών), που νομιμοποιήθηκε στην πρώτη επ’ ακροατηρίου συζήτηση,
κατά της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Αχαΐας, η οποία παρέστη με τον δικηγόρο Αθανάσιο Καρέλα (Α.Μ. 16585), που νομιμοποιήθηκε στην πρώτη επ’ ακροατηρίου συζήτηση,
και κατά των παρεμβαινόντων : Α] Δήμου Πατρέων Ν. Αχαΐας, ο οποίος παρέστη με τον δικηγόρο Στ. Κόκκαλη (Α.Μ. 9492), που νομιμοποιήθηκε στην πρώτη επ’ ακροατηρίου συζήτηση και Β] 1) Αγγελικής Αθανασίου Γιαννακοπούλου – συζ. Αθανασίου Τριλίβα, 2) Θεοδώρας Αθανασίου Γιαννακοπούλου, κατοίκων Πατρών Ν. Αχαΐας, οδός Ολυμπίας, αριθμός 3, 3) Θεώνης Αριστείδη Ασημακοπούλου – συζ. Νικολάου Παναγιωτοπούλου, 4) Κωνσταντίνου Νικολάου Παναγιωτοπούλου, κατοίκων Πατρών Ν. Αχαΐας, οδός Ολυμπίας, αριθμός 7, 5) Αλεξάνδρου Χρήστου Παπαδόπουλου, κατοίκου Πατρών Ν. Αχαΐας, οδός Ολυμπίας, αριθμός 9 και 6) Ευθυμίας Αθανασίου Παπαφιλιπποπούλου, κατοίκου Πατρών Ν. Αχαΐας, οδός Ολυμπίας αριθμός 2, οι οποίοι παρέστησαν με τον δικηγόρο Κωνσταντίνο Μυλωνά (Α.Μ. 3984), που νομιμοποιήθηκε στην πρώτη επ’ ακροατηρίου συζήτηση.
Με την αίτηση αυτή οι αιτούντες επιδιώκουν να ακυρωθεί η υπ’ αριθμ. 7793/7.6.2002 απόφαση του Νομάρχη Αχαΐας (ΦΕΚ 564/8.7.2002 τ. Δ΄) «περί αναγνωρίσεως της οδού ΟΛΥΜΠΙΑΣ ως προϋπάρχουσας του έτους 1923» μέσα στο εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο του Δήμου Πατρέων.
Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως της Εισηγήτριας, Συμβούλου Μ. Γκορτζολίδου.
Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον πληρεξούσιο των αιτούντων, ο οποίος ανέπτυξε και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους ακυρώσεως και ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση, τους πληρεξουσίους των παρεμβαινόντων και τον πληρεξούσιο της καθ’ ης Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Αχαΐας, οι οποίοι ζήτησαν την απόρριψή της.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου κ α ι
Α φ ο ύ μ ε λ έ τ η σ ε τ α σ χ ε τ ι κ ά έ γ γ ρ α φ α
Σ κ έ φ θ η κ ε κ α τ ά τ ο Ν ό μ ο
1. Επειδή, για την άσκηση της υπό κρίση αιτήσεως έχει καταβληθεί το νόμιμο παράβολο (ειδικά γραμμάτια παραβόλου σειράς Α΄ υπ’ αριθμ. 267559, 267561 και 267562 του έτους 2002).
2. Επειδή, με την αίτηση αυτή ζητείται η ακύρωση της 7793/07.06. 2002 απόφασης του Νομάρχη Αχαΐας (Δ΄ 564/08.07.2002), με την οποία, μετά την από 16.04.2002 αίτηση της Αγγελικής Γιαννακοπούλου, αναγνωρίσθηκε, κατ’ άρθρο 20 παρ. 4 του Ν.Δ. της 17.7.1923 «περί σχεδίων πόλεων» (Α΄ 228), ως προϋπάρχουσα του έτους 1923 η οδός Ολυμπίας που βρίσκεται στο εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο του δήμου Πατρών.
3. Επειδή, η υπόθεση νομίμως εισάγεται ενώπιον της επταμελούς συνθέσεως του Τμήματος ύστερα από την έκδοση της 263/2008 παραπεμπτικής απόφασης του Τμήματος με πενταμελή σύνθεση, λόγω της σπουδαιότητας του ζητήματος που ανέκυψε.
4. Επειδή, με κοινό δικόγραφο παρεμβαίνουν στη δίκη, με έννομο συμφέρον, η προαναφερόμενη Α. Γιαννακοπούλου, καθώς και οι Θ. Γιαννακοπούλου, Θ. Ασημακοπούλου, Κ. Παναγιωτόπουλος, Α. Παπαδόπουλος, Ε. Παπαφιλιπποπούλου φερόμενοι ως ιδιοκτήτες οικοπέδων εχόντων πρόσωπο επί της αναγνωρισθείσης με την προσβαλλόμενη απόφαση οδού Ολυμπίας.
5. Επειδή, οι αιτούντες, φερόμενοι ως ιδιοκτήτες οριζόντιων αυτοτελών ιδιοκτησιών πολυώροφης οικοδομής, η οποία έχει ανεγερθεί επί οικοπέδου που βρίσκεται εντός του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου της πόλης των Πατρών και ειδικότερα στο οικοδομικό τετράγωνο (Ο.Τ.) 110, ασκούν με έννομο συμφέρον την κρινόμενη αίτηση, δοθέντος ότι η αναγνώριση, με την προσβαλλόμενη απόφαση, της ένδικης οδού, που ευρίσκεται στο αυτό οικοδομικό τετράγωνο, ως προϋπάρχουσας του έτους 1923, συνεπάγεται μεταβολή των προϋποθέσεων δόμησης του οικοπέδου ιδιοκτησίας της πρώτης και δεύτερης των παρεμβαινόντων, διότι, το οικόπεδο αυτό, το οποίο έχει πρόσωπο στην αναγνωρισθείσα οδό, δεν δομείται πλέον ως τυφλό, αλλά με βάση τους ισχύοντες γενικούς όρους δόμησης για τα λοιπά παρακείμενα, μη τυφλά, οικόπεδα, βάσει των οποίων καθίσταται επιτρεπτή η ανέγερση κτισμάτων με μεγαλύτερη καλυπτόμενη επιφάνεια, συντελεστή δόμησης, αριθμό ορόφων και επιτρεπόμενο ύψος, με συνέπεια την αύξηση της οικιστικής πυκνότητας στο εν λόγω οικοδομικό τετράγωνο, και, μάλιστα, έχει ήδη χορηγηθεί, μετά την έκδοση της προσβαλλόμενης πράξης, άδεια ανεγέρσεως οικοδομής επί του ως άνω οικοπέδου των δύο πρώτων παρεμβαινόντων.
6. Επειδή, στις διατάξεις του άρθρου 20 του Ν.Δ. της 17.7.1923 «περί σχεδίων πόλεων, κωμών και συνοικισμών του Κράτους και οικοδομής αυτών» (ΦΕΚ 228 Α΄), των οποίων το περιεχόμενο αποδίδεται στο άρθρο 411 του Κώδικα Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας που εγκρίθηκε με το άρθρο μόνο του από 14.7/27.7.1999 π.δ/τος (ΦΕΚ 580 Δ΄), ορίζονται τα εξής: «1. Δεν επιτρέπεται οιαδήποτε μεταβίβασις της κυριότητος μέρους ή του όλου γηπέδου, εφ’ ου ο ιδιοκτήτης εσχημάτισεν ή ανεγνώρισεν σχηματισθέντας τυχόν άνευ της θελήσεώς του κοινοχρήστους χώρους (ιδιωτικάς οδούς και πλατείας κ.λπ.) ή δεν εσχημάτισεν ουδ’ ανεγνώρισεν μεν τοιούτους, αλλ’ επιδιώκει το σχηματισμόν ή την αναγνώρισίν των διά της τοιαύτης μεταβιβάσεως. Εν τη εννοία του σχηματισμού κοινοχρήστων χώρων περιλαμβάνεται ο καθ’ οιονδήποτε τρόπον ιδιωτική πρωτοβουλία ή συμφωνία γινόμενος περιορισμός ή παραίτησις δικαιωμάτων επί των ειρημένων γηπέδων επί τω τέλει αμέσου ή εμμέσου σχηματισμού των εν λόγω χώρων. Πάσα μεταβίβασις της κυριότητος γινομένη παρά τας ανωτέρω διατάξεις, είναι αυτοδικαίως άκυρος. Η περί ακυρότητος διάταξις αύτη ισχύει και αν ακόμη δεν εγένετο εν επισήμω τινί πράξει σαφής μνεία περί του σχηματισμού των ειρημένων κοινοχρήστων χώρων αλλ’ εμμέσως προκύπτει εκ των γενομένων μεταβιβάσεων ότι αύται εγένοντο επί τω τέλει του τοιούτου σχηματισμού και εν γένει της εφαρμογής ιδιωτικού σχεδίου ρυμοτομίας. 2. Διά τα εντός των εγκεκριμένων σχεδίων των πόλεων, κωμών, κ.τ.λ. γήπεδα επιτρέπεται, εις ωρισμένας προϋποθέσεις και όρους, η παρέκκλισις από των διατάξεων της προηγουμένης παραγράφου μέχρις οιουδήποτε βαθμού. Τα της παρεκκλίσεως και των προϋποθέσεων και όρων αυτής κανονίζονται δια Β. Διαταγμάτων, εκδιδομένων μετά σύμφωνον γνώμην του Συμβουλίου των Δημοσίων Έργων εφ’ άπαξ δι’ εκάστην πόλιν, κώμην και λοιπά ή δι’ έκαστον αυτών τμήμα ή και δι’ έκαστην ειδικήν περίπτωσιν. 3. Αι διατάξεις της ανωτέρω παρ. 1 δεν ισχύουσι προκειμένου …. Επίσης δεν ισχύουσιν αι διατάξεις της αυτής παραγράφου 1: «α) Διά πάσαν περαιτέρω μεταβίβασιν της κυριότητος γηπέδων, ων μετεβιβάσθη ήδη αύτη παρά τας διατάξεις της εν λόγω παραγράφου προ της ισχύος του παρόντος άρθρου, εφ’ όσον δεν επέρχεται αύξησις της επιφανείας των προ της ισχύος του άρθρου τούτου σχηματισθέντων ιδιωτική πρωτοβουλία κοινοχρήστων χώρων και β) Ως προς τα εντός των εγκεκριμένων σχεδίων των πόλεων κ.λπ. γήπεδα, εφ’ ων εσχηματίσθησαν ιδιωτική πρωτοβουλία προ της ισχύος του παρόντος άρθρου, κοινόχρηστοι χώροι (ιδιωτικαί οδοί κ.λπ.) εφ’ όσον η κυριότης τμημάτων των εν λόγω γηπέδων μετεβιβάσθη ήδη προ της ισχύος του άρθρου τούτου, μετά δε την ισχύν αυτού, ουδεμία αύξησις των αρχικώς σχηματισθέντων κοινοχρήστων χώρων έλαβεν χώραν». 4. Αρμόδιος όπως αποφανθή διά την εφαρμογήν των διατάξεων του παρόντος άρθρου εάν η μεταβίβασις της κυριότητος επί γηπέδων εγένετο επί τω σκοπώ σχηματισμού επ’ αυτών κοινοχρήστων χώρων και εν γένει της εφαρμογής ιδιωτικού σχεδίου ρυμοτομίας …, εάν επήλθεν ή ου αύξησις της εκτάσεως των κοινοχρήστων τούτων χώρων και οποία η θέσις και έκτασις αυτών και ειδικώτερον πότε υφίσταται περίπτωσις εφαρμογής των εξαιρέσεων α’ και β’ της προηγουμένης παραγράφου, είναι ο επί της Συγκοινωνίας Υπουργός, όστις αποφαίνεται επί πάντων των ζητημάτων τούτων, μετά γνώμην του Συμβουλίου των δημοσίων έργων. Εν περιπτώσει ενστάσεων των ενδιαφερομένων κατά της αποφάσεως του υπουργού, δύναται να αναθεωρήσει ούτος την αρχικήν απόφασίν του μόνον εφ’ άπαξ. Περίληψις των ανωτέρω αποφάσεων του υπουργού και της σχετικής γνωμοδοτήσεως του συμβουλίου των δημοσίων έργων δημοσιεύεται εις την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως».
7. Επειδή, η προθεσμία προσβολής με αίτηση ακυρώσεως αποφάσεως, με την οποία οδός, καίτοι μη προβλεπόμενη στο εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο, αναγνωρίζεται ως προϋφισταμένη του 1923, δεν κινείται από τη δημοσίευση της αποφάσεως στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, αλλά, αρχίζει, σε κάθε περίπτωση, από την γνώση ή την τυχόν κοινοποίηση της αποφάσεως αυτής, ενόψει του περιεχομένου της θεσπιζόμενης πολεοδομικής ρύθμισης, που περιορίζεται στην κατά τα άνω αναγνώριση συγκεκριμένης ή συγκεκριμένων οδών, δεδομένου και ότι κατά την ειδική πολεοδομική διαδικασία, που προβλέπεται από το νόμο για την αναγνώριση δεν διασφαλίζεται η δημόσια ή ατομική γνωστοποίηση και πρόσκληση για τη συμμετοχή των ενδιαφερομένων και την υποβολή ενστάσεων, ώστε διά της σχετικής δημοσιότητος να καθίσταται γνωστή στον ευρύτερο κύκλο των εχόντων έννομο συμφέρον για την προσβολή της.
8. Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, η προσβαλλόμενη νομαρχιακή απόφαση, δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στις 08.07.2002, η δε κρινόμενη αίτηση κατατέθηκε στη γραμματεία του Διοικητικού Εφετείου Πατρών στις 25.11.2002, δηλαδή μετά την πάροδο εκατόν σαράντα, περίπου, ημερών από την δημοσίευση, σύμφωνα, όμως, με όσα έχουν εκτεθεί στην προηγούμενη σκέψη, η 60ήμερη προθεσμία για την άσκηση της αιτήσεως ακυρώσεως δεν κινήθηκε από τη δημοσίευση. Εξ άλλου, ακόμη και αν γίνει δεκτό ότι η κατεδάφιση της οικοδομής των παρεμβαινόντων, άρχισε στις 18.9.2002, όπως ισχυρίζονται με το από 5.12.2006 υπόμνημά τους οι ανωτέρω, από το γεγονός αυτό δεν μπορεί να συναχθεί γνώση από τους αιτούντες της προσβαλλόμενης νομαρχιακής αποφάσεως περί αναγνωρίσεως της επίμαχης οδού ως προϋφισταμένης του 1923, κατά την ανωτέρω ημερομηνία ή σε χρόνο που να καθιστά εκπρόθεσμη την κρινόμενη αίτηση ενόψει και του μικρού χρονικού διαστήματος που παρήλθε από την ημερομηνία αυτή έως την κατά τα ανωτέρω κατάθεση της αιτήσεως. Είναι, συνεπώς, απορριπτέος ο περί εκπροθέσμου της αιτήσεως ακυρώσεως ισχυρισμός των παρεμβαινόντων.
9. Επειδή, οι προεκτεθείσες διατάξεις του άρθρου 20 του Ν.Δ. της 17-7/16-8-1923 αποσκοπούν, κατά την έννοιά τους, στην παρεμπόδιση της δημιουργίας ιδιωτικών σχεδίων ρυμοτομίας και απαγορεύουν τον εντός των σχεδίων πόλεων σχηματισμό κοινοχρήστων χώρων από ιδιωτική βούληση. Ως εκ τούτου, ως κοινόχρηστοι χώροι αναγνωρίζονται μόνον εκείνοι που προβλέπονται από το οικείο ρυμοτομικό σχέδιο. Με τις ίδιες, όμως, διατάξεις ο νομοθέτης απέβλεψε στη διατήρηση και των κοινοχρήστων χώρων που δημιουργήθηκαν επιτρεπτώς εντός σχεδίου πόλεως με ιδιωτική βούληση πριν θεσπισθεί η ανωτέρω απαγόρευση, δηλαδή πριν από την 16.1.1924, ημερομηνία έναρξης ισχύος του παραπάνω άρθρου (β.δ. από 4-1-1924, ΦΕΚ 8 Α’). Οι κοινόχρηστοι αυτοί χώροι αναγνωρίζονται ως υφιστάμενοι, για την εφαρμογή γενικώς της πολεοδομικής νομοθεσίας, παράλληλα με τους προβλεπομένους από το ρυμοτομικό σχέδιο, έως ότου καταργηθούν με τη νόμιμη διαδικασία, με την παράγραφο 4 δε του ιδίου άρθρου θεσπίζεται διαδικασία για την έκδοση διοικητικής πράξης, με την οποία διαπιστώνεται αν εδαφική λωρίδα έχει πράγματι αφεθεί στην κοινή χρήση, πριν από την παραπάνω ημερομηνία. Εξάλλου, οι εξαιρετικές αυτές διατάξεις, ερμηνευόμενες ενόψει του ανωτέρω σκοπού τους, εφαρμόζονται σε περιοχές, οι οποίες διέθεταν εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο κατά την έναρξη ισχύος των διατάξεων αυτών, δηλαδή πριν από την 16.1.1924, αφού, σύμφωνα με την προαναφερόμενη απαγόρευση, μόνο στις περιοχές αυτές ήταν καταρχήν νοητή η θέσπιση ρύθμισης για την αναγνώριση από το νόμο ως κοινοχρήστων, για την εφαρμογή της πολεοδομικής νομοθεσίας, χώρων μη οριζομένων με το ρυμοτομικό σχέδιο παραλλήλως προς εκείνους που προβλέπονται στο σχέδιο. Οι διατάξεις, επομένως, αυτές δεν έχουν εφαρμογή σε περιοχές, οι οποίες εντάχθηκαν σε σχέδιο πόλεως υπό το καθεστώς του από 17.7.1923 Ν.Δ/τος, αφού στις περιοχές αυτές οι κοινόχρηστοι και οι οικοδομήσιμοι χώροι καθορίζονται αποκλειστικά από το οικείο ρυμοτομικό σχέδιο, σύμφωνα με τα κριτήρια και τις εν γένει προϋποθέσεις που προβλέπονται με το νομοθέτημα αυτό, και, συνεπώς, δεν είναι νοητή η αναγνώριση ως κοινοχρήστου χώρου, για την εφαρμογή της πολεοδομικής και οικοδομικής νομοθεσίας, εδαφικής λωρίδας μη προβλεπόμενης με το χαρακτηρισμό αυτό στο ρυμοτομικό σχέδιο, έστω και αν προηγουμένως είχε αφεθεί με ιδιωτική βούληση σε κοινή χρήση (ΣτΕ 2983/2009 επτ.).
10. Επειδή, εξάλλου, η αρμοδιότητα αναγνώρισης οδών ως προϋφισταμένων του 1923 κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 20 του Ν.Δ/τος της 17.7.1923, περιήλθε στο Νομάρχη, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 1 του Ν. 3200/1955 (ΦΕΚ 97 Α΄), με το οποίο ορίσθηκε ότι ο νομάρχης ασκεί αποκλειστικά τις κατά τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις αρμοδιότητες Υπουργών, μεταξύ των οποίων και του Υπουργού Δημοσίων Έργων (ήδη Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής), και του Ν.Δ. 532/1970 (ΦΕΚ 103 Α΄), με το οποίο ορίσθηκε ότι μετά την έκδοση των διαταγμάτων που το νομοθέτημα αυτό προέβλεπε για την παρακράτηση αρμοδιοτήτων από τους Υπουργούς ή τα διανομαρχιακού επιπέδου όργανα, η άσκηση των κατά τις κείμενες διατάξεις λοιπών υπουργικών αρμοδιοτήτων ανήκει αποκλειστικά στον οικείο νομάρχη (βλ. ΣτΕ 2983/2009 επτ., πρβλ. ΣτΕ 2235/1974 Ολομ., 1713/1981, 4774/1995, 5211/1997, 3535/2001, 758/ 2005 επτ., 966/2006).
11. Επειδή, κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 24 του Συντάγματος, ο πολεοδομικός σχεδιασμός έχει ευρύτερες συνέπειες που δεν περιορίζονται στα όρια συγκεκριμένου οικισμού, αλλ’ εκτείνονται σε ολόκληρη την επικράτεια, εν όψει της αλληλεπιδράσεως του τρόπου οργανώσεως κάθε οικισμού με τους υπολοίπους και των επεμβάσεων στο φυσικό και το πολιτιστικό περιβάλλον, τις οποίες συνεπάγεται η πολεοδομική οργάνωση μιας περιοχής. Ο πολεοδομικός σχεδιασμός αποτελεί, επομένως, ζήτημα γενικού ενδιαφέροντος, στο οποίο πρέπει να έχουν λόγο, κατά συνταγματική επιταγή, και κεντρικά κρατικά όργανα και, κατά συνέπεια, η έγκριση και τροποποίηση των πολεοδομικών σχεδίων οποιασδήποτε κλίμακας, καθώς και η θέσπιση με ρυθμίσεις κανονιστικού χαρακτήρα πάσης φύσεως όρων δόμησης δεν μπορεί να θεωρηθεί ειδικότερο θέμα, κατά την έννοια του άρθρου 43 παρ. 2 του Συντ., αλλά ούτε θέμα τοπικού ενδιαφέροντος ή τεχνικού ή λεπτομερειακού χαρακτήρα. Συνεπώς, οι ρυθμίσεις αυτές μπορεί να θεσπίζονται μόνον με την έκδοση προεδρικού διατάγματος. Ο κανόνας εξ άλλου αυτός αφορά τόσο τις αμιγώς κανονιστικές πράξεις, όπως είναι οι όροι δόμησης και χρήσεων, και τις πράξεις μικτού χαρακτήρα, όπως η τροποποίηση σχεδίου πόλεως με ταυτόχρονο καθορισμό όρων δόμησης, όσο και τις ατομικές πράξεις, όπως η απλή τροποποίηση σχεδίου πόλεως χωρίς ταυτόχρονο καθορισμό όρων δόμησης, διότι, κατά το Σύνταγμα, ο πολεοδομικός σχεδιασμός συνδέει, λόγω του μεγάλου βαθμού της εσωτερικής συνοχής του, αρρήκτως τις κατηγορίες αυτές πράξεων, κατά τρόπο ώστε η τροποποίηση ατομικής πολεοδομικής ρύθμισης να επιδρά αφεύκτως στο υπόλοιπο, κανονιστικό της μέρος, με αποτέλεσμα τον κίνδυνο ανατροπής της συνοχής της. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, διατάξεις, με τις οποίες ανατίθεται η ρύθμιση των ανωτέρω ζητημάτων σε άλλα, πλην του Προέδρου της Δημοκρατίας, όργανα, αντίκεινται στις ως άνω συνταγματικές διατάξεις και δεν είναι εφαρμοστέες. Αντιθέτως, οι αρμοδιότητες εφαρμογής των πολεοδομικών σχεδίων και οι συναφείς εκτελεστικές αρμοδιότητες, που δεν έχουν τον κατά τα ανωτέρω γενικότερο χαρακτήρα, επιτρεπτώς ανατίθενται σε άλλα, πλην του Προέδρου της Δημοκρατίας, όργανα. Προς την αρμοδιότητα δε εφαρμογής των πολεοδομικών σχεδίων εξομοιώνεται, από την άποψη αυτή, και η όλως εντετοπισμένη τροποποίησή τους, που μπορεί να επιχειρείται ομοίως με πράξη διάφορη του διατάγματος, δεδομένου ότι η τροποποίηση αυτή δεν εμπεριέχει γενικό πολεοδομικό σχεδιασμό, αλλά διενεργείται εντός του πλαισίου ευρυτέρου σχεδιασμού που έχει ήδη χωρήσει από τα προς τούτο αρμόδια κατά το Σύνταγμα και τον νόμο όργανα. Και οι τελευταίες, όμως, αυτές όλως εντετοπισμένες τροποποιήσεις πολεοδομικών σχεδίων παύουν να διατηρούν τον ως άνω ειδικότερο χαρακτήρα τους, όταν αφορούν προστατευόμενες περιοχές του φυσικού ή πολιτιστικού περιβάλλοντος, λόγω της ιδιαίτερης κατά το Σύνταγμα σημασίας των ως άνω περιοχών, οπότε οι σχετικές ρυθμίσεις πρέπει, στην περίπτωση αυτή, να διενεργούνται με την έκδοση προεδρικού διατάγματος (βλ. ΣτΕ 3661/2005 Ολομ.). Περαιτέρω, η κατ’ εφαρμογή των προπαρατεθεισών διατάξεων αναγνώριση οδών ως προϋφισταμένων του 1923, συνδεόμενη κατά την πολεοδομική νομοθεσία με την οικοδομησιμότητα των ακινήτων που έχουν πρόσωπο στις αναγνωριζόμενες αυτές οδούς, έχει τις συνέπειες της δημιουργίας κοινοχρήστου χώρου και εξομοιώνεται με τροποποίηση πολεοδομικού σχεδίου, επιτρεπτώς, όμως, ανατίθεται κατά τα ανωτέρω, σε άλλα, πλην του Προέδρου της Δημοκρατίας όργανα, ως εντοπισμένη ρύθμιση, εφόσον αφορά ένα ακίνητο ή μικρό αριθμό γειτονικών ακινήτων (πρβλ. ΣτΕ 963/2007 κ.ά.), εκτός αν η εν λόγω αναγνώριση αφορά οδό ευρισκομένη σε ευαίσθητη περιοχή φυσικού ή πολιτιστικού περιβάλλοντος, διότι ακόμη και οι όλως εντοπισμένες τροποποιήσεις των πολεοδομικών σχεδίων στις περιοχές αυτές υπάγονται στην αποκλειστική αρμοδιότητα του Προέδρου της Δημοκρατίας. Συνεπώς, στην τελευταία αυτή περίπτωση η αναγνώριση οδού προϋφισταμένης του 1923 πρέπει να επιχειρείται με προεδρικό διάταγμα (ΣτΕ 2983/2009 επτ.).
12. Επειδή, όπως προκύπτει από το φάκελο της υπόθεσης, η προσβαλλόμενη απόφαση του Νομάρχου Αχαΐας με θέμα «Αναγνώριση της οδού Ολυμπίας ως προϋπάρχουσας του έτους 1923 μέσα στο εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο Δήμου Πατρέων», εκδόθηκε ύστερα από την από 16.4.2002 αίτηση της πρώτης των παρεμβαινόντων Αγγελικής Γιαννακοπούλου κατ’ επίκληση και της υπ’ αριθ. 3/19.4.2002 πράξεως του Σ.Χ.Ο.Π. Νομαρχίας Αχαΐας.
13. Επειδή, ενόψει όσων εκτίθενται σε προηγούμενες σκέψεις, καθίσταται αναγκαίο να διευκρινισθεί αφενός αν συντρέχουν οι προαναφερόμενες προϋποθέσεις εφαρμογής των ως άνω διατάξεων και, ιδίως, αν η περιοχή, στην οποία ευρίσκεται η υπό αναγνώριση οδός είχε ενταχθεί σε εγκεκριμένο σχέδιο πόλεως προ του κατά τα ανωτέρω κρίσιμου χρόνου έναρξης της ισχύος των διατάξεων αυτών και αφετέρου, ενόψει του προβαλλόμενου λόγου ακυρώσεως, περί αναρμοδιότητας Νομάρχη Αχαΐας που εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη, αν η επίμαχη οδός ευρίσκεται σε περιοχή υπαγόμενη σε καθεστώς προστασίας του φυσικού ή πολιτιστικού περιβάλλοντος. Πρέπει, συνεπώς, να εκδοθεί προδικαστική απόφαση, με την οποία θα επιβάλλεται η υποχρέωση στη Νομαρχία Αχαΐας να διευκρινίσει τα παραπάνω ζητήματα και να αποτυπώσει σε σχετικό διάγραμμα την ακριβή θέση της επίμαχης οδού εντός του σχεδίου πόλεως Πατρών, μέσα σε προθεσμία τεσσάρων μηνών από την κοινοποίηση σε αυτή της παρούσας απόφασης.
Δ ι ά τ α ύ τ α
Αναβάλλει την έκδοση οριστικής απόφασης.
Επιβάλλει στη Νομαρχία Αχαΐας την αποστολή των στοιχείων που αναφέρονται στο αιτιολογικό εντός προθεσμίας τεσσάρων μηνών από την κοινοποίηση της παρούσας απόφασης.
Ορίζει νέα δικάσιμο για την εκδίκαση της κρινομένης αίτησης την 2α Μαΐου 2012.
Διατάσσει την κοινοποίηση της παρούσας απόφασης στη Νομαρχία Αχαΐας.
Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα την 1η Οκτωβρίου 2009
Ο Πρόεδρος του Ε΄ Τμήματος Η Γραμματέας του Ε΄ Τμήματος
Κ. Μενουδάκος Ε. Κουμεντέρη
και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση στις 30 Δεκεμβρίου 2011.
Η Προεδρεύουσα Αντιπρόεδρος Η Γραμματέας
Αγγ. Θεοφιλοπούλου Π. Μερτζανάκη
Πρώτη δημοσίευση Νομικό Σπουδαστήριο Προυσανίδη,
www.nomikospoudastirio.gr