-1-
Αριθμός 27/2014
ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΜΙΓΟΥΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ ΣΕ ΓΕΝΙΚΗΣ. ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΕΑΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ Ή ΓΠΣ . ΜΕΙΟΨ. ΟΧΙ ΘΕΛΕΙ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΓΠΣ.
Αριθμός 27/2014
ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ
ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 8 Ιουνίου 2012, με την εξής σύνθεση: Κ. Μενουδάκος, Πρόεδρος, Αθ. Ράντος, Αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, Χρ. Ράμμος, Δ. Μαρινάκης, Μ. Βηλαράς, Αικ. Χριστοφορίδου, Π. Ευστρατίου, Μ. Γκορτζολίδου, Γ. Τσιμέκας,
Π. Καρλή, Σ. Χρυσικοπούλου, Ηρ. Τσακόπουλος, Μ. Σταματελάτου, Μ. Παπαδοπούλου, Β. Αραβαντινός, Δ. Κυριλλόπουλος, Ά. Καλογεροπούλου, Ε. Κουσιουρής, Β. Ραφτοπούλου, Κ. Κουσούλης, Κ. Φιλοπούλου,
Θ. Αραβάνης, Κ. Πισπιρίγκος, Α. Χλαμπέα, Δ. Μακρής, Μ. Πικραμένος,
Β. Αναγνωστοπούλου – Σαρρή, Σύμβουλοι, Ηλ. Μάζος, Μ.- Αλ. Τσακάλη,
Ι. Μιχαλακόπουλος, Πάρεδροι. Από τους ανωτέρω οι Σύμβουλοι
Μ. Παπαδοπούλου και Δ. Μακρής καθώς και η Πάρεδρος Μ.- Αλ. Τσακάλη μετέχουν ως αναπληρωματικά μέλη, σύμφωνα με το άρθρο 26 παρ. 2 του ν. 3719/2008. Γραμματέας η Μ. Παπασαράντη.
Για να δικάσει την από 12 Ιανουαρίου 2004 αίτηση:
των: 1) Γεωργίου Νικολάου Μπρότη, κατοίκου εν ζωή Ροδοπόλεως Αττικής (Κολοκοτρώνη 4), ο οποίος απεβίωσε και τη δίκη συνεχίζει η κληρονόμος του και δεύτερη εκ των αιτούντων και 2) Βαρβάρας συζ. Γεωργίου Μπρότη, κατοίκου Ροδοπόλεως Αττικής (Κολοκοτρώνη 4), η οποία παρέστη με τον δικηγόρο Στ. Μουζουράκη (Α.Μ. 14955), που τον διόρισε με πληρεξούσιο,
κατά των: 1) Νομαρχιακής Αυτοδιοικήσεως Ανατολικής Αττικής και ήδη Περιφέρειας Αττικής, η οποία παρέστη με τον δικηγόρο Φώτη Χατζηφώτη (Α.Μ. 12571), που τον διόρισε με πληρεξούσιο και 2) Υπουργού Ανάπτυξης, ο οποίος δεν παρέστη
και κατά των παρεμβαινουσών: 1) ομορρύθμου εταιρείας με την επωνυμία «ΑΦΟΙ ΤΣΟΥΚΑ Ο.Ε.», που εδρεύει στη Ροδόπολη Αττικής (Κολοκοτρώνη 6), η οποία δεν παρέστη και 2) Κοινότητας Ροδοπόλεως και ήδη Δήμου Διονύσου Αττικής, ο οποίος παρέστη με τον δικηγόρο Βασίλειο Παπαδημητρίου (Α.Μ. 16908), που τον διόρισε με απόφαση της Οικονομικής του Επιτροπής.
Με την αίτηση αυτή επιδιώκεται να αναιρεθεί η υπ’ αριθμ. 3821/25.11.2003 απόφαση του Νομάρχου Ανατολικής Αττικής και κάθε άλλη σχετική πράξη ή παράλειψη της Διοικήσεως.
Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως της εισηγήτριας, Συμβούλου Μ. Γκορτζολίδου.
Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον πληρεξούσιο της αιτούσας, ο οποίος ανέπτυξε και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους ακυρώσεως και ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση και τους πληρεξούσιους της καθ’ ης Περιφέρειας και του παρεμβαίνοντος Δήμου, οι οποίοι ζήτησαν την απόρριψή της.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου κ α ι
Α φ ο ύ μ ε λ έ τ η σ ε τ α σ χ ε τ ι κ ά έ γ γ ρ α φ α
Σ κ έ φ θ η κ ε κ α τ ά τ ο ν Ν ό μ ο
1. Επειδή για την άσκηση της κρινόμενης αίτησης έχει κατατεθεί το νόμιμο παράβολο (1172454 και 1505394/04 έντυπα γραμμάτια παραβόλου, σειράς Α΄).
2. Επειδή, με την υπό κρίση αίτηση ζητείται η ακύρωση της
υπ’ αριθμ. 3821/25.11.2003 αποφάσεως του Νομάρχου Ανατολικής Αττικής, με την οποία: α) ανακλήθηκε η υπ’ αριθμ. 2768/17.7.2003 απόφαση του ίδιου οργάνου, με την οποία διατάχθηκε η διακοπή λειτουργίας του εργαστηρίου ραφής γυναικείων ενδυμάτων της εταιρείας «Αφοί ΤΣΟΥΚΑ Ο.Ε.» που βρίσκεται στην οδό Κολοκοτρώνη, αριθμ. 6, στην Ροδόπολη Αττικής και β) χορηγήθηκε στην ίδια εταιρεία άδεια λειτουργίας εργαστηρίου ραφής γυναικείων ενδυμάτων.
3. Επειδή, η κρινόμενη αίτηση παραπέμφθηκε στην Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας με την 1561/2011 απόφαση του E´ Τμήματος, σύμφωνα με το άρθρο 100 παρ. 5 του Συντάγματος δεδομένου ότι με την απόφαση αυτή το Τμήμα ήχθη σε κρίση περί αντισυνταγματικότητας της διατάξεως του άρθρου 9 παρ. 4 του ν. 3044/2002 (Α΄ 197), κατά το μέρος που επιτρέπει τη χρήση γενικής κατοικίας σε περιοχή της κοινότητας Ροδόπολης Αττικής, στην οποία προηγουμένως ίσχυε η χρήση αμιγούς κατοικίας.
4. Επειδή, οι αιτούντες, φερόμενοι ως κάτοικοι ακινήτου επί της οδού Κολοκοτρώνη αριθμ. 4, γειτονικού προς εκείνο το οποίο αφορά η προσβαλλόμενη απόφαση, με έννομο συμφέρον ασκούν την κρινόμενη αίτηση, παραδεκτώς δε ομοδικούν, επικαλούμενοι κοινούς λόγους ακυρώσεως στηριζόμενους στην αυτή πραγματική και νομική βάση. Εξ άλλου η κρινόμενη αίτηση ασκείται εμπροθέσμως την πεντηκοστή πέμπτη ημέρα (20.1.2004) από την έκδοση της προσβαλλόμενης αποφάσεως.
5. Επειδή, στη δίκη παρεμβαίνει με προφανές έννομο συμφέρον, με το από 23.3.06 δικόγραφο παρεμβάσεως η δικαιούχος της άδειας λειτουργίας εταιρεία «Αφοί ΤΣΟΥΚΑ Ο.Ε.». Παραδεκτώς, επίσης, παρεμβαίνει με το από 11.11.09 δικόγραφο παρεμβάσεως η Κοινότητα Ροδοπόλεως και ήδη Δήμος Διονύσου (ν. 3852/2010).
6. Επειδή, όπως προκύπτει από το αντίγραφο της υπ’ αριθμ. 6/4.4.2007 ληξιαρχικής πράξης του Ληξιάρχου Ροδοπόλεως που βρίσκεται στον φάκελο της υπόθεσης, ο πρώτος των αιτούντων απεβίωσε την 3.4.2007, μετά, δηλαδή, την άσκηση της κρινόμενης αίτησης. Νομίμως δε, κατ’ άρθρο 31 παρ. 1 π.δ/τος 18/1989 (A΄ 8), συνεχίζεται η δίκη από την δεύτερη των αιτούντων, σύζυγό του και φερόμενη ως κληρονόμο του, σύμφωνα με τα κατατεθέντα σχετικά έγγραφα (ληξιαρχική πράξη θανάτου, πιστοποιητικό εγγυτέρων συγγενών, πιστοποιητικό μη δημοσιεύσεως διαθήκης).
7. Επειδή, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, με την υπ’ αριθμ. 799/23.2.1988 απόφασή της η Νομαρχία Ανατολικής Αττικής χορήγησε άδεια εγκατάστασης και λειτουργίας, αορίστου χρονικής διαρκείας, στο επαγγελματικό εργαστήριο της Αναστασίας Τσούκα, το οποίο είχε ως αντικείμενο την ραπτική γυναικείων ενδυμάτων και βρίσκεται στην οδό Κολοκοτρώνη 6, στην Ροδόπολη Αττικής. Εν συνεχεία, με την υπ’ αριθ. 1935/30.7.1997 απόφασή της η αυτή Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση ενέκρινε την ισχύ της ανωτέρω άδειας στο όνομα της εταιρείας «Αφοί ΤΣΟΥΚΑ Ο.Ε.». Ακολούθως, με την απόφαση 2147/22.7.2002 του Νομάρχη Ανατολικής Αττικής ανακλήθηκε η προαναφερόμενη υπ’ αριθ. 799/23.2.1988 άδεια εγκατάστασης και λειτουργίας της ως άνω επιχείρησης, διότι το εν λόγω εργαστήριο λειτουργούσε σε περιοχή, η οποία ήταν, σύμφωνα με το άρ. 4 π.δ. 81/80, (ΦΕΚ 27 Α΄/29.1.1980) αμιγούς κατοικίας. Προσφυγή της εταιρείας «Αφοί ΤΣΟΥΚΑ Ο.Ε.» κατά της ανωτέρω αποφάσεως απορρίφθηκε με την υπ’ αριθμ. 45438/8.11.2002 απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας Αττικής, με το σκεπτικό ότι η περιοχή λειτουργίας του εργαστηρίου ήταν, σύμφωνα με το π.δ. 84/1984 (ΦΕΚ 33 Α΄/21.3.1984), αμιγούς κατοικίας και ότι δεν προέκυπτε η ύπαρξη του εργαστηρίου πριν την έκδοση του τελευταίου αυτού π.δ/τος. Με την υπ’ αριθμ. Οικ. 2768/17.7.2003 απόφαση του Νομάρχη Ανατολικής Αττικής διεκόπη η λειτουργία του εργαστηρίου ραπτικής γυναικείων ενδυμάτων, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρ. 16 ν. 2516/1997 (ΦΕΚ 27 Α΄) και του άρ. 13 ν. 2965/2001 (ΦΕΚ 270 Α΄/23.11.2001), με την αιτιολογία ότι το εργαστήριο λειτουργούσε σε κτίριο που διαπιστώθηκαν πολεοδομικές παραβάσεις της άδειας οικοδομής. Προσφυγή της εταιρείας «Αφοί ΤΣΟΥΚΑ Ο.Ε.» απορρίφθηκε με την υπ’ αριθμ. 43570/7.11.2003 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας, με την αιτιολογία ότι, ναι μεν η περιοχή, στην οποία είναι εγκατεστημένο και λειτουργεί το επίδικο εργαστήριο, έχει χαρακτηρισθεί, με τη διάταξη του άρθρου 9 παρ. 4 του
ν. 3044/2002 (Α΄ 197/27.8.2002), ως περιοχή γενικής κατοικίας, πλην η προσκομισθείσα υπ’ αριθμ. 6519/1980 άδεια οικοδομής του εργαστηρίου αναφέρεται σε διώροφη οικοδομή, με το ισόγειο αδιαμόρφωτο, το δε επίμαχο εργαστήριο λειτουργεί στο ισόγειο κτίσμα και δεν προσκομίσθηκε αναθεωρημένη οικοδομική άδεια του κτιρίου, με αποτέλεσμα να υπάρχει παράβαση του άρθρου 6 παρ. 2 εδ. γ´ του ν. 2965/2001. Ακολούθησε η έκδοση της προσβαλλόμενης με την κρινόμενη αίτηση υπ’ αριθμ. 3821/25.11.2003 αποφάσεως του Νομάρχη Ανατολικής Αττικής, με την οποία ανακλήθηκε η 2768/17.7.2003 απόφαση του ιδίου Νομάρχη περί διακοπής λειτουργίας του εργαστηρίου και χορηγήθηκε άδεια λειτουργίας αόριστης χρονικής διάρκειας στο εργαστήριο ραφής γυναικείων ενδυμάτων που ανήκει στην εταιρεία «Αφοί ΤΣΟΥΚΑ Ο.Ε.» κατ’ επίκληση, πλην άλλων της 1060/03 άδειας οικοδομής του Πολεοδομικού Γραφείου Καπανδριτίου «αλλαγή χρήσης ισογείου ως χώρο κύριας χρήσης – νομιμοποίηση» (στοιχ. 2 του προοιμίου της), καθώς και το 284/24.4.2003 έγγραφο της Νομικής Υπηρεσίας της Νομαρχιακής Αυτοδιοικήσεως, σύμφωνα με το οποίο η περιοχή χαρακτηρίζεται ως γενική κατοικία. (στοιχ. 3 του προοιμίου της).
8. Επειδή, στο άρθρο 24 του Συντάγματος (όπως αναθεωρήθηκε με το Ψήφισμα της 6ης Απριλίου 2001 της Ζ΄ Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων), ορίζεται ότι: «1. H προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους και δικαίωμα του καθενός. Για τη διαφύλαξή του το Κράτος έχει υποχρέωση να παίρνει ιδιαίτερα προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα στο πλαίσιο της αρχής της αειφορίας. Νόμος ορίζει τα σχετικά με την προστασία των δασών και των δασικών εκτάσεων … 2. Η χωροταξική αναδιάρθρωση της Χώρας, η διαμόρφωση, η ανάπτυξη, η πολεοδόμηση και η επέκταση των πόλεων και των οικιστικών γενικά περιοχών υπάγεται στη ρυθμιστική αρμοδιότητα και τον έλεγχο του Κράτους, με σκοπό να εξυπηρετείται η λειτουργικότητα και η ανάπτυξη των οικισμών και να εξασφαλίζονται οι καλύτεροι δυνατοί όροι διαβίωσης. Οι σχετικές τεχνικές επιλογές και σταθμίσεις γίνονται κατά τους κανόνες της επιστήμης». Με τις διατάξεις αυτές έχει αναχθεί σε συνταγματικά προστατευόμενη αξία το οικιστικό, φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον, από το οποίο εξαρτάται η ποιότητα ζωής και η υγεία των κατοίκων των πόλεων και των οικισμών. Οι συνταγματικές αυτές διατάξεις απευθύνουν επιταγές στο νομοθέτη (κοινό ή κανονιστικό) να ρυθμίσει τη χωροταξική ανάπτυξη και πολεοδομική διαμόρφωση της χώρας με βάση ορθολογικό σχεδιασμό, υπαγορευόμενο από πολεοδομικά κριτήρια, σύμφωνα με τη φυσιογνωμία, τις ιδιαιτερότητες και τις ανάγκες κάθε περιοχής. Κριτήρια για τη χωροταξική αναδιάρθρωση και την πολεοδομική ανάπτυξη των πόλεων και των οικιστικών εν γένει περιοχών είναι η εξυπηρέτηση της λειτουργικότητας των οικισμών και η εξασφάλιση των καλυτέρων δυνατών όρων διαβιώσεως των κατοίκων (ΣτΕ Ολομ. 1528/2003). Κατ’ ακολουθίαν τούτων, απαγορεύεται, καταρχήν, η λήψη μέτρων που επιφέρουν επιδείνωση των όρων διαβιώσεως και υποβάθμιση του υπάρχοντος φυσικού ή του διαγραφομένου από την ισχύουσα πολεοδομική νομοθεσία οικιστικού περιβάλλοντος. Επομένως, ο κοινός νομοθέτης μπορεί να τροποποιεί τις ισχύουσες πολεοδομικές ρυθμίσεις εφόσον η εισαγόμενη νέα ρύθμιση αποσκοπεί στη βελτίωση των συνθηκών διαβιώσεως των κατοίκων. Η τήρηση της συνταγματικής αυτής επιταγής υπόκειται στον οριακό έλεγχο του ακυρωτικού δικαστή, ο οποίος οφείλει, βάσει των διδαγμάτων της κοινής πείρας, να σταθμίσει σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση κατά πόσο υποβαθμίζεται το περιβάλλον (ΣτΕ Ολομ. 1528/2003 κ.ά.). Ειδικότερα, κατά τον καθορισμό ή την τροποποίηση χρήσεων γης, οι οποίες αποτελούν ουσιώδες στοιχείο της κατά το άρθρο 24 παρ. 2 του Συντάγματος επιβαλλόμενης, κατά τα ανωτέρω, ορθολογικής χωροταξίας και πολεοδομίας και καθορίζουν την πολεοδομική φυσιογνωμία κάθε οικισμού, από την οποία, ενόψει και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του, εξαρτάται η λειτουργικότητά του, πρέπει να αναζητείται ο πλέον πρόσφορος τρόπος θεραπείας των πολεοδομικών αναγκών, δυνάμει γενικών και αντικειμενικών κριτηρίων, συναπτομένων προς το σεβασμό του περιβάλλοντος, την ασφάλεια, υγιεινή και αισθητική, αλλά και τη λειτουργικότητα των πόλεων και οικισμών, την ικανότητά τους, δηλαδή, να επιτελούν την κύρια λειτουργία τους, χωρίς να επιρρίπτουν σε άλλους οικισμούς τα βάρη που αυτή η λειτουργία συνεπάγεται. Τέλος, λόγοι αναγόμενοι στην υφιστάμενη πραγματική κατάσταση και στην εξυπηρέτηση ιδιωτικών συμφερόντων λαμβάνονται υπόψη μόνον επιβοηθητικώς (ΣτΕ Ολομ. 123/2007).
9. Επειδή, εξάλλου, όπως προκύπτει από τη διατύπωση της παρ. 2 του άρθρου 24 του Συντάγματος, η οποία συμπληρώνει τη βασική ρύθμιση περί χωροταξικής και πολεοδομικής οργανώσεως της Χώρας και ορίζει, μεταξύ άλλων, ότι «οι σχετικές τεχνικές επιλογές και σταθμίσεις γίνονται κατά τους κανόνες της επιστήμης», δεσμεύει όλα τα κρατικά όργανα, συμπεριλαμβανομένου του τυπικού νομοθέτη. Σύμφωνα δε με τη διάταξη αυτή, ειδικά κατά τη θέσπιση χωροταξικών και πολεοδομικών ρυθμίσεων, τόσο η Διοίκηση, όσο και ο τυπικός νομοθέτης οφείλουν,
προς επίτευξη του τασσομένου σκοπού της εξυπηρετήσεως της λειτουργικότητας και αναπτύξεως των οικισμών και της εξασφαλίσεως των καλυτέρων όρων διαβιώσεως, να λαμβάνουν υπόψη τα πορίσματα και τις εφαρμογές των επιστημών της χωροταξίας και της πολεοδομίας, αλλά και κάθε άλλης επιστήμης που αφορά στη συγκεκριμένη ρύθμιση. Επομένως, νομοθετική ρύθμιση με τέτοιο περιεχόμενο είναι συνταγματικώς επιτρεπτή, μόνον εφόσον έχει ψηφισθεί μετά από εκτίμηση ειδικής για την προτεινόμενη ρύθμιση επιστημονικής μελέτης (ΣτΕ 123/2007 Ολ.).
10. Επειδή, το από 23.2.1987 π.δ/γμα περί κατηγοριών και περιεχομένου χρήσεων γης (Δ΄ 166), καθορίζει στο άρθρο 1 τις κατηγορίες χρήσεων γης στις περιοχές των γενικών πολεοδομικών σχεδίων, αφενός σύμφωνα με τη γενική πολεοδομική τους λειτουργία (παρ. Α), στις οποίες περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η αμιγής κατοικία και η γενική κατοικία, αφ’ ετέρου σύμφωνα με την ειδική πολεοδομική τους λειτουργία (παρ. Β), στις κατηγορίες δε αυτές περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η κατοικία, οι ξενώνες, τα εμπορικά καταστήματα και τα γραφεία. Στα επόμενα άρθρα καθορίζεται το περιεχόμενο των γενικών κατηγοριών χρήσεων, με την περιοριστική απαρίθμηση των χρήσεων γης κατά την ειδική πολεοδομική τους λειτουργία, που επιτρέπεται να αποτελέσουν περιεχόμενο των γενικών κατηγοριών.
11. Επειδή, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, το αγρόκτημα «Σταμάτα», στο οποίο περιλαμβάνονται και οι εκτάσεις των θέσεων «Μπάλα» (Ροδόπολη) και «Φέγκιζα», είχε κηρυχθεί απαλλοτριωτέο με την υπ’ αριθμ. 43201/1925 απόφαση του Υπουργού Γεωργίας, προς αποκατάσταση ακτημόνων καλλιεργητών και κτηνοτρόφων, σύμφωνα με τις διατάξεις του τότε ισχύοντος Αγροτικού Νόμου. Δυνάμει της υπ’ αριθμ. 14/1927 αποφάσεως της Επιτροπής Απαλλοτριώσεως Αθηνών, οι εκτάσεις είχαν διατεθεί στους δικαιούχους, η δε οριστική διανομή είχε εγκριθεί με την υπ’ αριθμ. 127357/15.11.1934 απόφαση του Υπουργού Γεωργίας (Β΄ 164). Από τον πίνακα και τα διαγράμματα της διανομής προκύπτει ότι η θέση «Μπάλα» χρησιμοποιήθηκε ως χώρος αστικής εγκαταστάσεως των αποκατασταθέντων, διαμορφώθηκε δε σταδιακά στη θέση αυτή οικισμός, στον οποίο έτυχαν εφαρμογής οι διατάξεις του Β.Δ. της 25.8/1.9.1969 «Περί καθορισμού των όρων και περιορισμών δομήσεως των οικοπέδων, των κειμένων εντός των ορίων οικισμών εχόντων εγκεκριμένον ρυμοτομικόν σχέδιον» (Δ΄ 164). Στη συνέχεια με το άρθρο 1 π.δ. 84/1984 «Ίδρυση, επέκταση, εκσυγχρονισμός, συγχώνευση και μετεγκατάσταση βιομηχανιών, βιοτεχνιών και αποθηκών μέσα τα όρια του ηπειρωτικού τμήματος του Νομού Αττικής και των νησιών Σαλαμίνας και Αίγινας» ορίσθηκε ότι: «Η περιοχή Αμιγούς Κατοικίας (ΚΑ) κατά την έννοια του άρθρου 4 του π.δ. 81/1980 (Α΄ 27) «περί ειδικών χρήσεων γης και ανωτάτων μεγεθών επιτρεπομένης εκμεταλλεύσεως οικοδομησίμων χώρων», περιλαμβάνει, για την εφαρμογή αυτού του Δ/τος, τους δήμους και κοινότητες Παλ. Ψυχικού, Φιλοθέης, Λυκόβρυσης, Κηφισιάς,
Ν. Ερυθραίας, Εκάλης, Δροσιάς, Μπάλας, Διονύσου και την περιοχή Ευρυάλης του δήμου Γλυφάδας …». Στο άρθρο 2 του ιδίου π.δ/τος ορίζονται τα εξής: «1. Απαγορεύεται η ίδρυση και εγκατάσταση οποιασδήποτε βιομηχανίας βιοτεχνίας και αποθήκης μέσα στα όρια του ηπειρωτικού τμήματος του Νομού Αττικής … εκτός από τις περιπτώσεις που αναφέρονται στις επόμενες παραγράφους του άρθρου αυτού. 2 … 3 …». Σύμφωνα δε με το άρθρο 4 του π.δ. 81/1980: «Αι περιοχαί αμιγούς κατοικίας επιτρέπεται να περιλαμβάνουν μόνον: α) Κατοικίας … β) Ξενώνας δυναμικού μικροτέρου των 20 κλινών … γ) Παιδικάς χαράς … 2. Κατ’ εξαίρεσιν δύνανται να επιτρέπωνται: Εμπορικά καταστήματα (2) εξυπηρετούντα τας καθημερινάς ανάγκας της αμέσου περιοχής (ειδών διατροφής, φαρμακεία χαρτοπωλεία κ.λπ.)». Το ως άνω π.δ. 84/1984 καταργήθηκε με το άρθρο 16 του ν. 2965/2001 «Βιώσιμη ανάπτυξη Αττικής και άλλες διατάξεις» με τις διατάξεις του οποίου ρυθμίσθηκαν επί νέας βάσεως τα θέματα ιδρύσεως και λειτουργίας βιομηχανιών και βιοτεχνιών στην περιοχή Αττικής.
12. Επειδή, η διαδικασία εκπονήσεως του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου (Γ.Π.Σ.) της Κοινότητας Ροδόπολης [Μπάλας], στην οποία ευρίσκεται και το επίδικο εργαστήριο, κινήθηκε με την έκδοση της
υπ’ αριθμ. 19658/841/14.4.1983 αποφάσεως του Υπουργού Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος (Δ΄ 154). Το έτος 1985, μετά την ψήφιση του Ρυθμιστικού Σχεδίου (Ν. 1515/1985) και στο πλαίσιο της «Επιχείρησης Πολεοδομικής Ανασυγκρότησης» [Ε.Π.Α.], εκπονήθηκε μελέτη για το Γ.Π.Σ. της περιοχής, στην οποία αναφέρονται, μεταξύ άλλων, τα εξής: «Η Ροδόπολη βρίσκεται στις υπώρειες της Πεντέλης, ανήκει στη χωροταξική υποενότητα της Βόρειας Αττικής και έχει άμεση λειτουργική σχέση και εξάρτηση με τις περιοχές Αγίου Στεφάνου, Άνοιξης, Σταμάτας, Δροσιάς και Διονύσου. Το μεγαλύτερο μέρος της επιφανείας της καλύπτεται από πευκόφυτες εκτάσεις. Ο κυρίως οικισμός, εκτάσεως 235 στρ. περίπου, διαμορφώθηκε από αποκαταστατικές διανομές του Υπουργείου Γεωργίας. Η οικιστική του ανάπτυξη συνδέεται αρχικά με την εγκατάσταση προσφύγων και γεωργοκτηνοτρόφων, ακολούθως με τη δημιουργία παραθεριστικών κατοικιών σταδιακά, με την μετατροπή των παραθεριστικών κατοικιών σε μόνιμες και την εγκατάσταση νέου μόνιμου πληθυσμού, η Ροδόπολη απέκτησε τον χαρακτήρα προαστιακού οικισμού. Στην περιοχή της διανομής και περιμετρικά γύρω από αυτήν κυρίαρχη χρήση είναι η ‘αμιγής κατοικία’. Τα ελάχιστα εμπορικά καταστήματα και το κοινοτικό κτήριο αποτελούν το κέντρο του οικισμού, που έχει γραμμική διάταξη, με πόλο έλξης την πλατεία … Τέλος για την πρώτη πολεοδομική ενότητα, (περιοχή της διανομής, των εκτάσεων περιμετρικά της διανομής και της συνοικίας «Γαλήνη»), προτείνεται να εξακολουθήσει η κατοικία να αποτελεί την κυρίαρχη χρήση και να διευρυνθεί «το κέντρο» στα δύο οικοδομικά τετράγωνα εκατέρωθεν της οδού 25ης Μαρτίου. Εκδόθηκε
η υπ’ αριθμ. 17816/3576/8.4.1997 κοινή απόφαση των Υπουργών ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. και Γεωργίας (Δ΄ 620) με την οποία εγκρίθηκε το Γ.Π.Σ. της Κοινότητας Ροδόπολης και τμήματος της Κοινότητας Σταμάτας. Το σχέδιο αυτό καθόριζε χρήση γενικής κατοικίας, με ορισμένες εξαιρέσεις, «στην περιοχή διανομής του Υπουργείου Γεωργίας καθώς και στα οικόπεδα που έχουν πρόσωπο επί της λεωφόρου Δροσιάς – Σταμάτας». Στην υπόλοιπη περιοχή προέβλεπε χρήση αμιγούς κατοικίας. Η ανωτέρω κοινή υπουργική απόφαση ακυρώθηκε με την 1589/1999 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για το λόγο ότι το Γ.Π.Σ. κατ’ εφαρμογή της ανίσχυρης, ως αντίθετης προς το άρθρο 24 του Συντάγματος, διατάξεων της παρ. 2 του άρθρου 49 του Ν. 998/1979, είχε περιλάβει εντός των ορίων του εκτεταμένες δασικές εκτάσεις. Μετά την έκδοση της ακυρωτικής αυτής απόφασης, με την υπ’ αριθ. 10354/2060/7.4.2000 απόφαση του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., (ΦΕΚ 262 Δ΄/8.5.200) εγκρίθηκε εκ νέου το Γ.Π.Σ. της Κοινότητας Ροδόπολης και τμήματος της Κοινότητας Σταμάτας. Το νέο Γ.Π.Σ. περιελάμβανε την περιοχή της διανομής του Υπουργείου Γεωργίας, περιοχές περιμετρικά της διανομής, περιοχή βόρεια της διανομής μέχρι τη Λεωφόρο Δροσιάς – Σταμάτας και την περιοχή «Γαλήνη», οι οποίες αποτελούν μια πολεοδομική ενότητα. Όριζε δε, μέσο Σ.Δ. 0,7, χρήση γενικής κατοικίας στην περιοχή που περικλείεται από τις οδούς Ροδοπόλεως, Καραϊσκάκη, Κολοκοτρώνη και Αγίου Ιωάννου, καθώς και στις ιδιοκτησίες που έχουν πρόσωπο στις παραπάνω οδούς και χρήση αμιγούς κατοικίας στην υπόλοιπη έκταση. Η απόφαση αυτή, κατά το μέρος που καθόριζε χρήση γενικής κατοικίας στην περιοχή που περικλείεται από τις οδούς Ροδοπόλεως, Καραϊσκάκη, Κολοκοτρώνη και Αγίου Ιωάννου, καθώς και στις ιδιοκτησίες που έχουν πρόσωπο στις παραπάνω οδούς, ακυρώθηκε με τις 4577 και 4578/2001 αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, με τη σκέψη ότι με το ανωτέρω Γ.Π.Σ. είχε επεκταθεί η χρήση γενικής κατοικίας σε ευρύτατη έκταση, χωρίς να προκύπτουν οι πολεοδομικοί λόγοι που δικαιολογούν σε μικρό προαστιακό οικισμό, στις υπώρειες του Πεντελικού όρους και σε περιοχή με δασικό χαρακτήρα, την καθιέρωση σε ευρεία έκταση της χρήσεως αυτής, ότι για την αυτάρκεια του οικισμού, την εξυπηρέτηση δηλαδή των καθημερινών αναγκών των κατοίκων του, που είχε προβληθεί από τη Διοίκηση ως δικαιολογητικός λόγος της σχετικής ρυθμίσεως, θα αρκούσε να χωροθετηθεί θύλακας γενικής κατοικίας σε περιορισμένη έκταση, ότι, δεν είναι κατ’ αρχήν επιτρεπτή, και δη χωρίς ειδική συνολική μελέτη, η επιβάρυνση του συγκεκριμένου οικισμού προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι ανάγκες άλλων γειτονικών περιοχών, και, τέλος, ότι ο περιορισμός που τέθηκε με το προσβληθέν Γ.Π.Σ., ως προς το ανώτατο ποσοστό των λοιπών, πλην της κατοικίας, χρήσεων δε αποτελεί στοιχείο που καθιστά νόμιμη την θεσμοθέτηση της συγκεκριμένης χρήσεως, αλλά στοιχείο αναγκαίο για τη σύννομη πολεοδομική λειτουργία της, όταν επιτρεπτώς θεσπίζεται.
13. Επειδή, στη συνέχεια εκδόθηκε ο ν. 3044/2002 (Α΄ 197), στο άρθρο 9 παρ. 4 του οποίου ορίζονται τα εξής: «Η οριστική διανομή κληροτεμαχίων στη θέση «Μπάλα» του κτήματος «Σταμάτα», που εγκρίθηκε με την αριθμ. 127357/15.11.1934 απόφαση του Υπουργού Γεωργίας (ΦΕΚ Β΄ 164/11.12.1934) στο τμήμα αυτής που βρίσκεται ο οικισμός Ροδόπολη της κοινότητας Ροδόπολης Αττικής, όπως φαίνεται στο συνδημοσιευόμενο διάγραμμα κλίμακας 1:2000, που θεωρήθηκε από τον Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Τοπογραφικών Εφαρμογών του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, θεωρείται εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο αγροτικού οικισμού … Στους οικοδομήσιμους χώρους επιτρέπεται η χρήση αμιγούς κατοικίας, με εξαίρεση τα οικοδομικά τετράγωνα εκατέρωθεν της οδού 25ης Μαρτίου, όπως αυτά εμφανίζονται στο διάγραμμα που συνοδεύει την παρούσα διάταξη, στα οποία επιτρέπεται η χρήση γενικής κατοικίας, όπως προσδιορίζεται από το άρθρο 3 του από 23.2.1987 π.δ/τος (ΦΕΚ Δ΄ 166), εκτός από τα πρατήρια βενζίνης και συνεργεία επισκευής αυτοκινήτων και μοτοσικλετών». Σύμφωνα δε με την εισηγητική έκθεση του νόμου αυτού: «Με τις ρυθμίσεις του άρθρου 9 τροποποιείται ο ν. 2508/1997 (Α΄ 124) και εισάγονται ειδικότερες πολεοδομικές ρυθμίσεις και ρυθμίσεις για τις χρήσεις γης … Με τις προτεινόμενες διατάξεις αίρονται οι αμφισβητήσεις ως προς το σχέδιο οριστικής διανομής του Υπουργείου Γεωργίας, στην περιοχή του οικισμού Ροδόπολης Αττικής. Συγχρόνως τίθενται αυστηρότεροι από τους ισχύοντες όροι και περιορισμοί δόμησης και χρήσεις γης, προκειμένου να διαφυλαχθεί η περιοχή μέχρι να εγκριθεί η μελέτη αναθεώρησης του ρυμοτομικού αυτού σχεδίου, με την ολοκλήρωση των απαιτούμενων διαδικασιών που ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη. Τούτο βέβαια δεν δημιουργεί δέσμευση για τη θέσπιση, με την έγκριση της αναθεώρησης, ευνοϊκότερων ή δυσμενέστερων από τους καθοριζόμενους με την προτεινόμενη διάταξη όρους και περιορισμούς δόμησης και χρήσεων γης». Εξάλλου, από τα στοιχεία του φακέλου της υποθέσεως δεν προκύπτει ότι έχει καταρτιστεί μελέτη, με βάση την οποία να τεκμηριώνεται η ανωτέρω νομοθετική ρύθμιση, ήτοι ο καθορισμός χρήσης γενικής κατοικίας στα οικοδομικά τετράγωνα εκατέρωθεν της οδού 25ης Μαρτίου, σε σχέση με την, πολεοδομικής φύσεως, ανάγκη που δικαιολογεί τη ρύθμιση αυτή και να αξιολογούνται τα πραγματικά δεδομένα, σε σχέση με τη λειτουργικότητα του συγκεκριμένου οικισμού (Βλ. και ΣτΕ 4577/2001).
14. Επειδή, υπό τα ανωτέρω δεδομένα, η διάταξη της παραγράφου 4 του άρθρου 9 του ν. 3044/2002, κατά το μέρος ειδικώς που με αυτήν επιτρέπεται η χρήση γενικής κατοικίας στα οικοδομικά τετράγωνα εκατέρωθεν της οδού 25ης Μαρτίου, δηλαδή στην περιοχή στην οποία, όπως προκύπτει από το διάγραμμα που συνοδεύει την προσβαλλόμενη πράξη, ευρίσκεται και το επίδικο εργαστήριο, είναι αντίθετη προς το άρθρο 24 παρ. 1 και 2 του Συντάγματος, σύμφωνα με όσα εκτίθενται στις σκέψεις 8 και 9, διότι μεταβάλλει το καθεστώς χρήσεων της περιοχής, χωρίς να στηρίζεται στην, κατά τα ανωτέρω, αναγκαία ειδική μελέτη. Ειδικότερα, με την ανωτέρω ρύθμιση του ν. 3044/2002 ορίστηκε χρήση γενικής κατοικίας σε μεγάλο τμήμα του οικισμού Ροδοπόλεως της κοινότητας Ροδοπόλεως, χωρίς οι σχετικές τεχνικές επιλογές και σταθμίσεις να έχουν γίνει κατά τους κανόνες της επιστήμης, αφού δεν προκύπτει από το κείμενο της εν λόγω διατάξεως νόμου, ούτε από την εισηγητική έκθεση και τις συζητήσεις της Βουλής ότι της νομοθετικής ρυθμίσεως είχε προηγηθεί οποιαδήποτε τεχνική μελέτη. Η πλημμέλεια δε αυτή της επίμαχης νομοθετικής ρυθμίσεως δεν αναπληρώνεται από τη μελέτη και τις γνωμοδοτήσεις του Οργανισμού Ρυθμιστικού Αθήνας που προηγήθηκαν του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου (Γ.Π.Σ.) του έτους 2000, αφού, πάντως, το Γ.Π.Σ, ειδικώς κατά το μέρος αυτό που αφορά στη χρήση γενικής κατοικίας στην επίμαχη περιοχή, ακυρώθηκε κατά τα ανωτέρω, από το Συμβούλιο της Επικρατείας. Κατά τη γνώμη δε των Συμβούλων Α. Χριστοφορίδου και Β. Αραβαντινού, η επίμαχη νομοθετική ρύθμιση είναι αντίθετη προς τις ως άνω συνταγματικές διατάξεις και διότι θα έπρεπε να προηγηθεί της θεσπίσεώς της, εκτός από την ως άνω μελέτη, και η εκπόνηση Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου, ρυθμίζοντος τις χρήσεις στην ως άνω περιοχή. Τέλος, κατά τη γνώμη του Παρέδρου Ι. Μιχαλακόπουλου. δεν αντίκειται στο Σύνταγμα η ρύθμιση του άρθρου 9 παρ. 4 ν. 3044/2002, κατά το μέτρο που ορίζει την γενική κατοικία ως χρήση γης για τα οικοδομικά τετράγωνα εκατέρωθεν της οδού 25ης Μαρτίου της Ροδόπολης, παρέχει δε απ’ αυτήν την άποψη νόμιμο έρεισμα για την έκδοση των προσβαλλομένων πράξεων. Τούτο δε, διότι στον οικισμό που δημιουργήθηκε ως άνω στην θέση «Μπάλα» και εξομοιωνόταν κατά την κειμένη νομοθεσία [άρ. 12 παρ. 1 του ν.δ/τος 2535/1953 (Α΄ 225) σε συνδυασμό με τ’ άρ. 61, 62 και 191 του Αγροτικού Κώδικα, βλ. Ολ. ΣτΕ 2477/1966] προς περιοχή έχουσα σχέδιο πόλεως, εφαρμόσθηκε το από 25.8 – 1.9.1969 β.δ. (Δ΄ 164), το οποίο δεν περιείχε οποιονδήποτε ορισμό σχετικά με την χρήση των γηπέδων. Τούτου παρέπεται ότι ίσχυε στην επίμαχη περιοχή ο συναγόμενος από το άρ. 11 παρ. 1 περ. (α), (β) του από 17.7 – 16.8.1923 ν.δ/τος (Α΄ 228) κανόνας της ελευθέρας χρήσεως των ακινήτων (βλ. ΣτΕ 4047/1999, 510/2003) και επιτρεπόταν οποιαδήποτε χρήση, οσονδήποτε επιβαρυντική. Για πρώτη φορά θεσπίσθηκαν κανόνες χρήσεως γης για το σύνολο της εκτάσεως της τότε Κοινότητος Μπάλας, άρα και για την επίμαχη περιοχή, με το π.δ. 84/1984 (Α΄ 33), που επέβαλε στην περιοχή αυτή τον κανόνα της αμιγούς κατοικίας υπό το κατά το π.δ. 81/1980 περιεχόμενο. Νομικώς δεσμευτικό – και
γι’ αυτό ληπτέο υπ’ όψιν – Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο, που θα ήταν ενδεχομένως δυνατόν να ορίσει άλλως τις χρήσεις γης (βλ. ΣτΕ 510/2003), δεν εξεδόθη για την Ροδόπολη κατά τα προεκτεθέντα. Η ρύθμιση του π.δ/τος 84/1984 καταργήθηκε ακολούθως στο σύνολό της από το άρ. 16 του ν. 2965/2001 (Α΄ 270), ρύθμιση, της οποίας η συνταγματικότητα δεν άγεται προς κρίση από την Ολομέλεια. Με βάση την τελευταία αυτή νομοθετική ρύθμιση -και ελλείψει κάποιας ρυθμίσεως στο Ρυθμιστικό Σχέδιο της Αθήνας με άμεση (τοπικώς) εφαρμογή- επανήλθε για το σύνολο του οικισμού σε ισχύ ο κανόνας της ελευθέρας χρήσεως της γης. Έτσι, η υπό κρίσιν ρύθμιση του τυπικού νόμου (εδάφιο ιβ΄ του άρ. 9 παρ. 4 του
ν. 3044), επιβάλλουσα ήδη σε μέρος του οικισμού την γενική και σε μέρος την αμιγή κατοικία αντί της ελευθέρας χρήσεως της γης, ενέχει κατά το περιεχόμενό της την συνταγματικώς απαιτουμένη (άρ. 24 παρ. 2 εδ. α΄. του Συντάγματος) πρόβλεψη για βελτίωση των όρων διαβιώσεως στον οικισμό, ακόμα και ως προς μόνο το ζήτημα των χρήσεων γης, ακόμη, δηλαδή, και αν τούτο απομονωθεί από τις άλλες, άρρηκτα συνδεδεμένες ρυθμίσεις του νόμου, που θεσπίζουν ύλη πολεοδομικού κανονισμού, αυστηρότερη αυτής του 1969. Κατά δε την γνώμη αυτή, σε μια τέτοια, πάντως, περίπτωση εμφανούς βελτιώσεως δεν επιβάλλεται η ερμηνευτικώς συναχθείσα από το Σύνταγμα (Ολ. ΣτΕ 123/2007) υποχρέωση για προηγουμένη της ψηφίσεως του νόμου εκτίμηση ειδικής επιστημονικής μελέτης.
15. Επειδή, εν όψει των ανωτέρω, επιλύεται το παραπεμθέν ενώπιον της Ολομελείας του Δικαστηρίου ζήτημα, κρίνεται δε, εν συνεχεία, ότι η προσβαλλόμενη απόφαση, η οποία εκδόθηκε κατ’ εφαρμογή της ανίσχυρης, ως αντισυνταγματικής, διάταξης του άρθρου 9 παρ. 4 του
ν. 3044/2002, κατά τα εκτιθέμενα στην προηγούμενη σκέψη, είναι μη νόμιμη και ακυρωτέα κατά τον σχετικό λόγο ακυρώσεως, βασίμος προβαλλόμενο με το από 28.2.2005 δικόγραφο προσθέτων λόγων, πρέπει, επομένως, να γίνει δεκτή η κρινόμενη αίτηση και να ακυρωθεί η προσβαλλόμενη υπ’ αριθμ. 3821/25.11.2003 απόφαση του Νομάρχου Ανατολικής Αττικής, με την οποία αφενός μεν ανακλήθηκε η υπ’ αριθμ. 2768/17.7.2003 απόφαση του ιδίου οργάνου, με την οποία είχε επιβληθεί διακοπή λειτουργίας του εργαστηρίου ραφής γυναικείων ενδυμάτων της παρεμβαίνουσας εταιρείας «Αφοί ΤΣΟΥΚΑ Ο.Ε.» που βρίσκεται στην οδό Κολοκοτρώνη, αριθμ. 6, στην Ροδόπολη Αττικής, αφετέρου δε χορηγήθηκε στην ίδια εταιρεία άδεια λειτουργίας εργαστηρίου ραφής γυναικείων ενδυμάτων, να απορριφθούν δε οι ασκηθείσες παρεμβάσεις.
Δ ι ά τ α ύ τ α
Επιλύει το ζήτημα της αντίθεσης της ανωτέρω ρύθμισης του άρθρου 9 παρ.4 του ν. 3044/2002 προς το άρθρο 24 του Συντάγματος.
Κρατεί και δικάζει την κρινόμενη αίτηση ακυρώσεως.
Δέχεται την αίτηση και ακυρώνει την υπ’ αριθ. 3821/25.11.2003 απόφαση του Νομάρχου Ανατολικής Αττικής, κατά το αιτιολογικό.
Απορρίπτει τις παρεμβάσεις.
Διατάσσει την απόδοση του παραβόλου.
Επιβάλλει συμμέτρως στο Δημόσιο και στους παρεμβαίνοντες την δικαστική δαπάνη της αιτούσας που ανέρχεται σε εννιακόσια είκοσι (920) ευρώ.
Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 12 Οκτωβρίου 2012
Ο Πρόεδρος Η Γραμματέας
Κ. Μενουδάκος Μ. Παπασαράντη
και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση την 10η Ιανουαρίου 2014.
Ο Πρόεδρος Η Γραμματέας
Σωτ. Αλ. Ρίζος Μ. Παπασαράντη
ΣΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ
Εντέλλεται προς κάθε δικαστικό επιμελητή να εκτελέσει όταν του το ζητήσουν την παραπάνω απόφαση, τους Εισαγγελείς να ενεργήσουν κατά την αρμοδιότητά τους και τους Διοικητές και τα άλλα όργανα της Δημόσιας Δύναμης να βοηθήσουν όταν τους ζητηθεί.
Η εντολή πιστοποιείται με τη σύνταξη και την υπογραφή του παρόντος.
Αθήνα, ……………………………………….
Ο Πρόεδρος Η Γραμματέας
./.
./.