Διαγωνισμός Εισαγγελέων 2012
Δυνάμει της από 15.1.2010 σύμβασης πιστώσεως με ανοικτό αλληλόχρεο λογαριασμό που καταρτίστηκε στην Αθήνα μεταξύ της ανώνυμης τραπεζικής εταιρείας με την επωνυμία Α και της Ο. Ε με την επωνυμία Β, που εδρεύει στην Αθήνα, η πρώτη χορήγησε στην δεύτερη πίστωση με ανοικτό αλληλόχρεο λογαριασμό μέχρι του ποσού των 200.000 €. Την ευθύνη δε υπέρ της πιστούχου Ο. Ε έναντι της δανείστριας τραπεζικής εταιρείας ότι θα καταβληθεί η οφειλή ανέλαβε η Γ, κάτοικος Αθηνών, με ταυτόχρονη σύμβαση. Η τελευταία ειδικότερα δήλωσε ότι παραιτείται των ενστάσεων κατά της τραπεζικής εταιρείας οι οποίες απορρέουν από τα άρθρα 855,862,866 έως 868 του Α.Κ. Στις 20.1.2012 η πιο πάνω τραπεζική εταιρεία κατήγγειλε νομίμως την σύμβαση και έκλεισε το λογαριασμό της συμβάσεως πιστώσεως με κατάλοιπο 180.000 €. Το κλείσιμο του ως άνω λογαριασμού κοινοποίησε η τράπεζα Α στην οφειλέτρια Ο. Ε και στην ως οφειλέτη ευθυνόμενη εγγυήτρια Γ στις 25.1.2012 με δικαστικο Επιμελητή, που συνέταξε την οικεία έκθεση επιδόσεως. Ένα μήνα πριν η εγγυήτρια Γ, αφότου δηλαδή η τραπεζική εταιρεία Α κοινοποίησε σε αυτήν ως εις ολόκληρον ευθυνόμενη οφειλέτη το κλείσιμο του ως άνω λογαριασμού έχουσά την αποκλειστική κυριότητα και κατά ποσοστό ¼ εξ΄ αδιαίρετου ενός οικοπέδου εμβαδού 516,42 τ.μ και του επ’αυτού καταστήματος, μεταβίβασε την ψιλή κυριότητα του, δυνάμει νομίμως μεταγραφέντος συμβολαίου γονικής παροχής στην θυγατέρα της Δ. Η αξία του ακινήτου αυτού, κατά το σύστημα του αντικειμενικού προσδιορισμού, που είχε αναγραφεί στο συμβόλαιο γονικής παροχής, ανερχότανε σε 100.000 €, ενώ παρακράτησε εφ΄όρου ζωής το δικαίωμα επικαρπίας του επίδικου, η οποία κατά το χρόνο άσκησης της αγωγής ανήρχετο, λόγω της ηλικίας της στα 2/5 αυτής.
Μετά από αυτά η ανώνυμη τραπεζική εταιρεία :
1) Κατέθεσε αγωγή ενώπιον του καθύλη και κατά τόπον αρμόδιου δικαστηρίου την 15.9.2012, με την οποία ζήτησε, με βάση τα όσα προαναφέρονται, την διάρρηξη της δικαιοπραξίας ως απαλλοτριωτικής, ισχυριζόμενη περαιτέρω ότι η ως άνω εγγυήτρια Γ, με σκοπό βλάβης αυτής ( της Α), μεταβίβασε συμβολαιογραφικώς, κατά ψιλή κυριότητα, με γονική παροχή το αναφερόμενο πιο πάνω ακίνητο, στην θυγατέρα της Δ, η οποία και γνώριζε το σκοπό αυτό βλάβης και ότι η υπόλοιπη περιουσία της Εγγυήτριας Γ δεν αρκεί για την ικανοποίηση της απαίτησης της τραπεζικής εταιρείας Α.
Προς απόκρουση της αγωγής οι εναγόμενες πλέον (Γ και Δ) ισχυρίστηκαν με τις προτάσεις τους που υπέβαλαν παραδεκτώς ενώπιον του δικάζοντος δικαστηρίου : 1) Ότι αγωγή είναι απορριπτέα ως μη νόμιμη, διότι κατά το χρόνο της απαλλοτριώσεως δεν είχε κλειστεί ο ως άνω λογαριασμός και συνεπώς η απαίτηση της τράπεζας Α δεν ήταν ληξιπρόθεσμη κατά το χρόνο της απαλλοτρίωσης, σε κάθε περίπτωση το δικόγραφο της αγωγής είναι αόριστο, διότι δεν αναφέρονται σε αυτό τα κατ’ ιδίαν κονδύλια του αλληλόχρεου λογαριασμού, 2) ότι αγωγή είναι απορριπτέα ως μη νόμιμη διότι η διάθεση του ως άνω περιουσιακού στοιχείου έγινε σε εκπλήρωση ηθικού καθήκοντος της οφειλέτριας Γ προς την θυγατέρα της, 3) ότι μετά την άσκηση της αγωγής στην οφειλέτρια Γ περιήλθε στην κυριότητα της εκ κληρονομιάς ένα οικόπεδο και δύο καταστήματα, συνολικής αξίας 150.000 €, και συνεπώς η περιουσία αυτή επαρκεί για να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις της ενάγουσας, και 4) Ότι η αγωγή της τράπεζας ασκείται κατά κατάχρηση δικαιώματος, διότι η πρωτοφειλέτρια εταιρεία Β ,που στο μεταξύ κηρύχθηκε σε κατάσταση πτώχευσης, είναι κυρία ακινητού, επιφάνειας 50.000 m², σημαντικής αξίας που υπερκαλύπτει την απαίτηση της ενάγουσας, η οποία παρέλειψε να επιδιώξει την ικανοποίηση της απαιτήσεως της κατ’ αυτής (Β )
2) Κατέθεσε ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών την από 18.2.2012 αίτηση έκδοσης διαταγής πληρωμής. Στην αίτηση αυτή αναφερόταν, εκτός των άλλων, οτι πρόκειται για πόσο κλεισίματος του ως άνω αλληλόχρεου ανοιχτού λογαριασμού μεταξύ της αιτούσας τράπεζας Α και καθής η αίτηση πιστούχου ομόρρυθμης εταιρείας Β, ότι μεταξύ αυτών (διαδίκων) συμφωνήθηκε ότι το ποσό αυτό θα αποδεικνύεται από το απόσπασμα των εμπορικών βιβλίων της αιτούσας. Στην αίτηση αυτή ανάμεσα στα προσκομιζόμενα και επισυναπτόμενα έγγραφα αναφέρεται και επικυρωμένο αντίγραφο της κίνησης του πιο πάνω λογαριασμού της σύμβασης πίστωσης από την έναρξη του και τη λήξη του από το οποίο αποδεικνύεται, κατά τους ισχυρισμούς της αιτούσας Α το κατά τη λήξη της υπόλοιπο. Στην διαταγή πληρωμής μεταξύ των εγγράφων που λήφθηκαν υπόψη για την έκδοση της μνημονεύεται και το επικυρωμένο αντίγραφο της κίνησης του επίμαχου λογαριασμού της σύμβασης πίστωσης από την έναρξη του και μέχρι τη λήξη του, στο οποίο αναφέρεται το υπόλοιπο αυτού. Κατά της διαταγής πληρωμής που εκδόθηκε, η ως ανω Ομόρρυθμη Εταιρεία Β, ως και τα ομόρρυθμα αυτής μέλη Ε και ΣΤ, κατά των οποίων δεν είχε στραφεί η αίτηση για την έκδοση της διαταγής πληρωμής, άσκησαν εμπροθέσμως ανακοπή, ισχυριζόμενοι ότι η διαταγή πληρωμής εκδόθηκε ακύρως, διότι από την προσκομιζόμενη απ’ αυτούς επικυρωμένη φωτοτυπία εκτύπωσης του αποσπάσματος των βιβλίων της αιτούσας τραπεζικής εταιρείας Α, που περιέχονται σε ηλεκτρονική μορφή εντός του υπολογιστή, η οποία αποτελεί πιστό αντίγραφο εξαχθέν εκ του φωτοαντιγράφου που βρίσκεται στην δικογραφία του Μονομελούς Πρωτοδικείου επί της οποίας εκδόθηκε η ανακοπτομένη διαταγή πληρωμής, αποδεικνύεται ότι η ανακοπτομένη διαταγή πληρωμής εκδόθηκε με βάση φωτοτυπία φωτοτυπημένο εγγράφου που έχει εξαχθεί με εκτύπωση από τον ηλεκτρονικό υπολογιστή, στην οποία υπάρχει βεβαίωση του δικηγόρου της αιτούσας ότι αυτή είναι ακριβής χωρίς να υπάρχει στο φωτοτυπηθέν ως άνω έγγραφο (απόσπασμα) που έχει εξαχθεί με εκτύπωση από τον ηλεκτρονικό υπολογιστή βεβαίωση του υπαλλήλου της τράπεζας που έκανε την εκτύπωση για την γνησιότητα της εκτύπωσης και η βεβαίωση αυτή να έχει αποτυπωθεί στην φωτοτυπία. Ζήτησαν δε με την ανακοπή την ακύρωση της διαταγής πληρωμής.
Ερωτάται
1.Σε σχέση με την από 15.9.2012 αγωγή :
1. Αν η αγωγή με βάση τα πιο πάνω ιστορικά αιτία, είναι νόμιμη και επαρκώς ορισμένη. Να αναφερθούν επακριβώς τα στοιχεία που πρέπει να διαλαμβάνονται στο δικόγραφο της αγωγής, με την οποία ζητείται η ακυρότητα μια δικαιοπραξίας, ως καταδολιευτικής, για το ορισμένο αυτής.
2. Είναι νόμιμος ο ισχυρισμός των εναγομένων για το μή ληξιπρόθεσμο της απαιτήσεως της τράπεζας Α, για το λόγο ότι κατά τον χρόνο της απαλλοτριώσεως δεν είχε κλειστεί ο ως άνω λογαριασμός;
3. Ασκεί έννομη επιρροή στη συγκεκριμένη περίπτωση ο ισχυρισμός των εναγομένων : Α ) ότι αγωγή είναι απορριπτέα ως μη νόμιμη, διότι η διάθεση του ως άνω περιουσιακού στοιχείου έγινε προς εκπλήρωση ηθικού καθήκοντος της οφειλέτριας Γ προς την θυγατέρα της; Β ) ότι μετά την άσκηση της αγωγής στην οφειλέτρια Γ περιήλθε στην κυριότητα αυτής εκ κληρονομιάς το πιο πάνω ακίνητο και συνεπώς η περιουσία αυτή επαρκεί για την ικανοποίηση της ενάγουσας;
4.. Είναι νόμιμος ο περί καταχρηστικής άσκησης της αγωγής ισχυρισμός των εναγομένων;
5. Ποιες είναι οι δικονομικές συνέπειες της προβολής ή μη ενώπιον των δικαστηρίων της ουσίας του περί αοριστίας ισχυρισμού του εναγομένου;
Σε σχέση με την από 18.2.2012 αίτηση διαταγής πληρωμής.
1.Εάν νομιμοποιούνται ενεργητικώς τα ομόρρυθμα μέλη Ε και ΣΤ της ομορρύθμου εταιρείας Β στην άσκηση της ανακοπής, μολονότι δεν έχει εκδοθεί κατ’ αυτών η ανακοπτομένη διαταγή πληρωμής;
2. Είναι νόμιμος ο λόγος της ανακοπής ότι διαταγή πληρωμής εκδόθηκε ακύρως, διότι η ανακοπτομένη διαταγή πληρωμής εκδόθηκε με βάση φωτοτυπία φωτοτυπημένο εγγράφου που έχει εξαχθεί με εκτύπωση από τον ηλεκτρονικό υπολογιστή, στην οποίαν υπάρχει βεβαίωση της δικηγόρου της αιτούσας ότι αυτή είναι ακριβής, χωρίς να υπάρχει στο φωτοτυπωθέν ως άνω έγγραφο (απόσπασμα) που έχει εξαχθεί με εκτύπωση από τον ηλεκτρονικό υπολογιστή βεβαίωση του υπαλλήλου της τράπεζας που έκανε την εκτύπωση για την γνησιότητα της εκτύπωσης και αυτή να έχει αποτυπωθεί στην φωτοτυπία;
3). Ποιες είναι οι προϋποθέσεις εκδόσεως διαταγής πληρωμής για το κατάλοιπο κλεισθέντος αλληλόχρεου λογαριασμού ;
Οι απαντήσεις πρέπει να είναι αιτιολογημένες με αναφορά στις εφαρμοστέες διατάξεις.
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
1.Σε σχέση με την από 15.9.2012 αγωγή :
1. Αν η αγωγή με βάση τα πιο πάνω ιστορικά αίτια, είναι νόμιμη και επαρκώς ορισμένη. Να αναφερθούν επακριβώς τα στοιχεία που πρέπει να διαλαμβάνονται στο δικόγραφο της αγωγής, με την οποία ζητείται η ακυρότητα μια δικαιοπραξίας, ως καταδολιευτικής, για το ορισμένο αυτής;
Απάντηση :
α) Την απαλλοτριωτική πράξη του οφειλέτη προς βλάβη των δανειστών και το δόλο τους (αρκεί ενδεχόμενος).
β) την αφερεγγυότητα του οφειλέτη (ΑΠ 637/01),
γ) την γνώση του αγοραστή ή του ειδικού διαδόχου του ότι ο οφειλέτης ενήργησε προς βλάβη των δανειστών του (ΕφΘεσκης 1126/77),
δ) τον ακριβή προσδιορισμό της απαίτησης του ενάγοντα και μνεία του ληξιπρόθεσμου αυτής (ΕΑ3021/78),
ε) την αξία του περιουσιακού στοιχείου που απαλλοτριώθηκε κατά την άσκηση της αγωγής (ΑΠ 1200/82).
Αίτημα η απαγγελία της διάρρηξης υπέρ του ενάγοντος και δεν απαιτείται και αίτημα αναμεταβίβασης, ούτε σώρευση για καταδίκη σε δήλωση βουλήσεως (ΑΠ 552/11, ΕΑ 518/2000). Μπορεί να σωρευθεί και αίτημά αποκατάστασης περαιτέρω ζημιών κατά τα άρθρα 914 ή 9191 ΑΚ.
Η αγωγή ασκείται στο Πολυμελές Πρωτοδικείο λόγω του ανεπίδεκτου χρηματικής αποτίμησης , απευθύνεται και κατά των δύο (καταδολιεύσαντος οφειλέτη και τρίτου) δεν καταβάλλεται δικαστικό ένσημο και απαιτείται μεταγραφή της στα βιβλία διεκδικήσεων (220παρ.1 ΚΠολΔ). Παραγράφεται σύμφωνα με το άρθρο 946 ΑΚ στην πενταετία από το χρόνο κατάρτισης της εκποιητικής δικαιοπραξίας.
2. Είναι νόμιμος ο ισχυρισμός των εναγομένων για το μη ληξιπρόθεσμο της απαιτήσεως της τράπεζας Α, για το λόγο ότι κατά τον χρόνο της απαλλοτριώσεως δεν είχε κλειστεί ο ως άνω λογαριασμός;
Απάντηση: Είναι νόμω αβάσιμος Ο δανειστής μπορεί να ασκήσει την αγωγή καταδολίευσης και πριν από κλείσιμο τους αλληλόχρεου αρκεί το οριστικό κλείσιμο να έγινε πριν την συζήτηση της αγωγής διαρρήξεως. Αντίθετη εκδοχή θα έδινε την δυνατότητα στον οφειλέτη να απαλλοτριώνει την περιουσία του προς βλάβη του δανειστή. Η ερμηνεία αυτή εξ΄άλλου είναι σύμφωνη και το γεγονός ότι ο αλληλόχρεός λογαριασμός είναι διαρκής έννομη σχέση περιουσιακής φύσης, με συνέπεια , κάθε στιγμή από την αντιπαραβολή των χρεοπιστώσεων προκύπτουσα κατάσταση να καταλογίζεται στο ενεργητικό ή παθητικό της περιουσίας των συμβαλλομένων.
3. Ασκεί έννομη επιρροή στη συγκεκριμένη περίπτωση ο ισχυρισμός των εναγομένων : Α ) ότι αγωγή είναι απορριπτέα ως μη νόμιμη, διότι η διάθεση του ως άνω περιουσιακού στοιχείου έγινε προς εκπλήρωση ηθικού καθήκοντος της οφειλέτριας Γ προς την θυγατέρα της; Β ) ότι μετά την άσκηση της αγωγής στην οφειλέτρια Γ περιήλθε στην κυριότητα αυτής εκ κληρονομιάς το πιο πάνω ακίνητο και συνεπώς η περιουσία αυτή επαρκεί για την ικανοποίηση της ενάγουσας;
Απάντηση : α) Μέσο καταδολιευτικής δικαιοπραξίας αποτελεί και η γονική παροχή , διότι η εκπλήρωση της ηθικής υποχρέωσης του γονέα προς το τέκνο, δεν μπορεί να δικαιολογήσει της βλάβης των δανειστών και τη μη εκπλήρωση των υποχρεώσεων του (ΑΠ818/98 Δνη 40, σ.23).
Ανεξαρτήτως τούτου εφόσον οι εναγόμενοι δεν αμφισβητούν την γνώση του τρίτου που τεκμαίρεται λόγω συγγένειας λόγω μη παρελεύσεως του εντός έτους από την απαλλοτρίωση (941παρ2ΑΚ) , η απαλλοτρίωση συντελέστηκε τον Δεκέμβριο 2011 και η αγωγή ασκήθηκε 15.9.2012 .Συνεπώς ο ισχυρισμός προσβάλλεται και αλυσιτελώς.
Β) Κρίσιμο είναι το χρονικό σημείο της άσκησης της αγωγής (χρόνος επίδοσης , ΑΠ 1189/2003) καθώς και η εμφανής και μόνο περιουσία συνολικά και όχι σε σχέση με συγκεκριμένο πράγμα (αμφ.).
4.. Είναι νόμιμος ο περί καταχρηστικής άσκησης της αγωγής ισχυρισμός των εναγομένων;
Απ. Σε περίπτωση πτώχευσης , οι πτωχευτικοί πιστωτές που έχουν μόνο ενοχικές απαιτήσεις μη εξοπλισμένες με υποθήκη , στερούνται του δικαιώματος ατομικής δίωξης κατά του πτωχού και πρέπει να ακολουθήσουν την διαδικασία των επαληθεύσεων. Εξ΄άλλου ο δανειστής εφόσον ο εγγυητής παραιτήθηκε από το δικαίωμα διζήσεως μπορεί να στραφεί απευθείας εναντίον του ασκώντας νόμιμο δικαίωμα. Συνεπώς είναι νόμω αβάσιμη η ένσταση της καταχρηστικής άσκησης δικαιώματος που ήγειραν οι εναγόμενοι δεδομένου ότι η ενάγουσα άσκησε νόμιμα το δικαίωμα της χωρίς να προκύπτει ότι υπερέβη τα χρηστά ήθη , την καλή πίστη, τον κοινωνικό και οικονομικό σκοπό αυτού , αλλά ενεργώντας προς αποκατάσταση των βλαβέντων συμφερόντων της , δεδομένου ότι με την διαδικασία της πτωχεύσεως κατά κανόνα δεν επέρχεται πλήρης ικανοποίηση των πτωχευτικών πιστωτών αλλά ο σκοπός της πτώχευσης πρωτίστως προστατεύει όχι των δανειστή αλλά την αγορά και τον έμπορο.
5. Ποιες είναι οι δικονομικές συνέπειες της προβολής ή μη ενώπιον των δικαστηρίων της ουσίας του περί αοριστίας ισχυρισμού των εναγομένων;
Απ. Όπως είπαμε μεταξύ των στοιχείων του ορισμένου της αγωγής του άρθρου 939 ΑΚ είναι η απαίτηση του δανειστή και η αξία της καθώς και το ληξιπρόθεσμο αυτής. Εφόσον δε η ένδικη απαίτηση προέρχεται από αλληλόχρεο και η απαίτηση από το οριστικό κατάλοιπο δεν έγινε αντικείμενο αφηρημένης αναγνώρισης του οφειλέτης , να αναφέρεται η κατάρτιση της παρεπόμενης σύμβασης του αλληλόχρεου λογαριασμού, ώστε να κριθεί ότι πρόκειται για τέτοια, η εξυπηρετούμενη κύρια σύμβαση και αναλυτικά η κίνηση του λογαριασμού και των επιμέρους χρεοπιστωτικών κονδυλίων και η αιτία εκάστου εξ΄αυτών, τα τυχόν περιοδικά κλεισίματα, το οριστικό κλείσιμο (΄’ήτοι εν προκειμένω η καταγγελία) και το ληξιπρόθεσμο υπόλοιπο, που αποτελεί και την μόνη απαίτηση.
Συνεπώς η ένσταση περί αοριστίας και αυτεπαγγέλτως εξεταζόμενη είναι βάσιμη και πρέπει η αγωγή να απορριφθεί λόγω αοριστίας ως προς το αιτούμενο ληξιπρόθεσμο ποσό .
Β. Σε σχέση με την από 18.2.2012 αίτηση διαταγής πληρωμής.
1.Εάν νομιμοποιούνται ενεργητικώς τα ομόρρυθμα μέλη Ε και ΣΤ της ομορρύθμου εταιρείας Β στην άσκηση της ανακοπής, μολονότι δεν έχει εκδοθεί κατ’ αυτών η ανακοπτομένη διαταγή πληρωμής;
Απ: Σύμφωνα με τα άρθρα 22 ΕΝ σε συνδ. με τα 904παρ2 και 920 ΚΠολΔ κατά την κρατούσα άποψη οι ομόρρυθμοι εταίροι δεσμεύονται από το δεδικασμένο και μπορούν να ασκήσουν προσωπικά την ανακοπή του 632 ΚΠολΔ , μέσα στην προθεσμία που ισχύει για την εταιρία, παρά το ότι δεν καθιερώνεται υποχρέωση του δανειστή από το Νόμο να τους κοινοποιήσει προσωπικά την διαταγή πληρωμής (ΑΠ 1334/82).
2. Είναι νόμιμος ο λόγος της ανακοπής ότι διαταγή πληρωμής εκδόθηκε ακύρως, διότι η ανακοπτομένη διαταγή πληρωμής εκδόθηκε με βάση φωτοτυπία φωτοτυπημένου εγγράφου που έχει εξαχθεί με εκτύπωση από τον ηλεκτρονικό υπολογιστή, στην οποίαν υπάρχει βεβαίωση της δικηγόρου της αιτούσας ότι αυτή είναι ακριβής, χωρίς να υπάρχει στο φωτοτυπωθέν ως άνω έγγραφο (απόσπασμα) που έχει εξαχθεί με εκτύπωση από τον ηλεκτρονικό υπολογιστή βεβαίωση του υπαλλήλου της τράπεζας που έκανε την εκτύπωση για την γνησιότητα της εκτύπωσης και αυτή να έχει αποτυπωθεί στην φωτοτυπία;
Απ. Για την έκδοση διαταγή πληρωμής μπορεί η αιτούσα τράπεζα να προσκομίσει στο Δικαστή αντίγραφο από το νομίμως τηρούμενο βιβλίο (εξαίρεση οι πιστωτικοί τίτλοι), εν προκειμένω απόσπασμα από τα ηλεκτρονικά τηρούμενα βιβλία της, που την γνησιότητα του βεβαιώνει δικηγόρος (αρθ. 52) και έχει ισχύ πρωτοτύπου, δεδομένου ότι δεν υφίσταται ειδική διάταξη για την έκδοση αντιγράφων από βιβλία τραπεζών , ούτε και μπορεί να εξαχθεί απαγόρευση από το άρθρο 449 παρ.1 ΚΠΟλΔ (ΑΠ 902/2006, άλλως ΕφΑθ 7304/85).
3). Ποιες είναι οι προϋποθέσεις εκδόσεως διαταγής πληρωμής για το κατάλοιπο κλεισθέντος αλληλόχρεου λογαριασμού ;
Απ. Καταρχήν πρέπει να συντρέχουν τα τυπικά στοιχεία των άρθρων 117-119 ΚΠολΔ, τις θετικές προϋποθέσεις των άρθρων 623,624 ΚΠοΛΔ , την θεμελίωση της απαίτησης με αναφορά όλων των στοιχείων του αλληλόχρεου λογαριασμού, με λεπτομέρεια τα κονδύλια χρεώσεως και πιστώσεως, από το άνοιγμα μέχρι το κλείσιμο, τον τρόπο και χρόνο κλεισίματος, το προκύπτον κατάλοιπο.