Δεν θεωρείται εντετοπισμένη η τροποποίηση σχεδίου πόλεως, που αφορά σε ένα ακίνητο και περιορίζεται σε ένα Ο.Τ., αν συνιστά πολεοδομική παρέμβαση με ευρύτερες επιπτώσεις στην πολεοδομική οργάνωση Δήμου.
Αριθμός 963/2007
ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ
ΤΜΗΜΑ Ε΄
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 17 Απριλίου 2006, με την εξής σύνθεση : Κ. Μενουδάκος, Αντιπρόεδρος, Πρόεδρος του Ε΄ Τμήματος, Α. Θεοφιλοπούλου-Παπαδοπούλου, Ι. Μαντζουράνης, Σύμβουλοι, Β. Καμπίτση, Θ. Αραβάνης, Πάρεδροι. Γραμματέας η Ειρ. Βαϊδάνη.
Για να δικάσει την από 24 Ιουνίου 2004 αίτηση:
των : 1) Αθηνάς Ζωγράφου και 2) Ιωάννη Έντλερ Ζωγράφου, κατοίκων Ζωγράφου Αττικής (οδός Γ. Ζωγράφου αρ. 13), οι οποίοι παρέστησαν με τους δικηγόρους α) Φιλ. Σπυρόπουλο (Α.Μ. 7310) και β) Ελεούσα Κιουσοπούλου (Α.Μ. 12022), που τους διόρισαν με πληρεξούσιο,
κατά της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Αθηνών-Πειραιώς, η οποία παρέστη με τον δικηγόρο Στ. Τζαβάρα (Α.Μ. 4071), που τον διόρισε με πληρεξούσιο,
και κατά των παρεμβαινόντων : 1) Δήμου Ζωγράφου Αττικής, ο οποίος παρέστη με την δικηγόρο Μαρία Σκιαδιώτη (Α.Μ. 16131), που τον διόρισε με απόφαση η Δημαρχιακή Επιτροπή, 2) Ελένης Σφήκα, δικηγόρου, κατοίκου Ζωγράφου Αττικής (οδός Γρηγορίου Αυξεντίου αρ. 172), η οποία παρέστη αυτοπροσώπως ως δικηγόρος (Α.Μ. 5934) και 3) Δημητρίου Γ. Σούφλα, δικηγόρου, κατοίκου Ζωγράφου Αττικής (οδός Αλ. Παναγούλη αρ. 19), ο οποίος παρέστη αυτοπροσώπως ως δικηγόρος (Α.Μ. 9119).
Με την αίτηση αυτή οι αιτούντες επιδιώκουν να ακυρωθεί η 1959/73/04/3.6.2004 απόφαση του Νομάρχη Αθηνών, καθώς και κάθε άλλη σχετική πράξη ή παράλειψη της Διοικήσεως.
Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως της Εισηγήτριας, Συμβούλου Α. Θεοφιλοπούλου-Παπαδοπούλου.
Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τους πληρεξουσίους των αιτούντων, οι οποίοι ανέπτυξαν και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους ακυρώσεως και ζήτησαν να γίνει δεκτή η αίτηση, τους πληρεξουσίους της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, του Δήμου και τους παρεμβαίνοντες ως δικηγόρους, οι οποίοι ζήτησαν την απόρριψή της.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου κ α ι
Α φ ο ύ μ ε λ έ τ η σ ε τ α σ χ ε τ ι κ ά έ γ γ ρ α φ α
Σ κ έ φ θ η κ ε κ α τ ά τ ο Ν ό μ ο
1. Επειδή, για την άσκηση της κρινόμενης αίτησης έχει καταβληθεί το νόμιμο παράβολο (ειδικά γραμμάτια παραβόλου 554097 και 850816/2004).
2. Επειδή, με την αίτηση αυτή ζητείται εμπροθέσμως η ακύρωση της 1959/73/04/3.6.2004 αποφάσεως του Νομάρχη Αθηνών (ΦΕΚ Δ΄ 503 /15.6.2004), με την οποία τροποποιήθηκε το ρυμοτομικό σχέδιο του Δήμου Ζωγράφου στο Ο.Τ. 387 και χαρακτηρίσθηκε το οικοδομικό αυτό τετράγωνο ως χώρος κοινοχρήστου πρασίνου.
3. Επειδή, η αίτηση ασκείται με έννομο συμφέρον, δεδομένου ότι οι αιτούντες φέρονται ως ιδιοκτήτες της εκτάσεως που χαρακτηρίζεται ως κοινόχρηστος χώρος πρασίνου.
4. Επειδή, στη δίκη παρεμβαίνει με προφανές έννομο συμφέρον ο Δήμος Ζωγράφου, του οποίου τροποποιείται το ρυμοτομικό σχέδιο με την προσβαλλόμενη πράξη. Επίσης, με έννομο συμφέρον παρεμβαίνουν υπέρ του κύρους της προσβαλλομένης πράξεως η Ελένη Σφήκα και ο Δημήτριος Σούφλας, οι οποίοι φέρονται ως κάτοικοι και δημότες του Δήμου Ζωγράφου.
5. Επειδή, όπως έχει κριθεί, η έγκριση ή τροποποίηση των πολεοδομικών σχεδίων οποιασδήποτε κλίμακας και η θέσπιση, με ρυθμίσεις κανονιστικού χαρακτήρα, πάσης φύσεως όρων δομήσεως, δεν μπορεί να θεωρηθεί ούτε ειδικότερο θέμα, κατά την έννοια του άρθρου 43 παρ. 2 του Συντάγματος, αλλά ούτε και θέμα τοπικού ενδιαφέροντος ή τεχνικού ή λεπτομερειακού χαρακτήρα. Συνεπώς, οι ρυθμίσεις αυτές γίνονται μόνο με την έκδοση προεδρικού διατάγματος. Ο κανόνας, εξ άλλου, αυτός αφορά τόσο τις αμιγώς κανονιστικές πράξεις και τις πράξεις μικτού χαρακτήρα, όσο και τις ατομικές πράξεις, διότι, κατά το Σύνταγμα, ο πολεοδομικός σχεδιασμός συνδέει αρρήκτως αυτές τις κατηγορίες πράξεων. Οι αρμοδιότητες, όμως, εφαρμογής των πολεοδομικών σχεδίων και οι συναφείς εκτελεστικές αρμοδιότητες επιτρεπτώς ανατίθενται σε άλλα, πλην του Προέδρου της Δημοκρατίας, όργανα, προς την αρμοδιότητα δε εφαρμογής των πολεοδομικών σχεδίων εξομοιώνεται, από την άποψη αυτή, και η όλως εντετοπισμένη τροποποίησή τους, που μπορεί ομοίως να επιχειρείται με πράξη διάφορη του διατάγματος, δεδομένου ότι η τροποποίηση αυτή δεν εμπεριέχει γενικό πολεοδομικό σχεδιασμό, αλλά διενεργείται εντός του πλαισίου ευρύτερου σχεδιασμού, που έχει ήδη χωρήσει από τα προς τούτο αρμόδια, κατά το Σύνταγμα και το νόμο, όργανα (βλ. ΣΕ 3661/2005 Ολομ.).
6. Επειδή, περαιτέρω, η τροποποίηση σχεδίου πόλεως ή η αναθεώρηση πολεοδομικής μελέτης είναι, κατ’ αρχήν, όλως εντετοπισμένη όταν αφορά είτε ένα ακίνητο είτε μικρό αριθμό γειτονικών ακινήτων, έστω και εάν αυτά ευρίσκονται σε διαφορετικά οικοδομικά τετράγωνα. (βλ. ΣΕ 2399/2001, 463/2001 κ.ά.). Ακόμη, όμως, και αν η τροποποίηση του σχεδίου πόλεως ή της πολεοδομικής μελέτης αφορά ένα ακίνητο και περιορίζεται σε ένα οικοδομικό τετράγωνο, δεν θεωρείται εντετοπισμένη για τον καθορισμό του αρμόδιου για την έγκρισή της οργάνου, εφόσον με τα δεδομένα της περιοχής συνιστά πολεοδομική παρέμβαση με ευρύτερες επιπτώσεις στην πολεοδομική οργάνωση του Δήμου. Συνεπώς, τέτοιας σημασίας και εκτάσεως επεμβάσεις στο σχέδιο πόλεως δεν επιτρέπεται να ανατίθενται σε άλλα όργανα πλην του Προέδρου της Δημοκρατίας και μόνο με προεδρικό διάταγμα είναι δυνατή η τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου ή της πολεοδομικής μελέτης στην περίπτωση αυτή.
7. Επειδή, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, με το από 10.4.1974 π.δ/γμα (ΦΕΚ Δ΄ 166) τροποποιήθηκε το ρυμοτομικό σχέδιο Ζωγράφου Αττικής και τμήμα μείζονος ιδιοκτησίας των δικαιοπαρόχων των αιτούντων, εμβαδού 19.491 τ.μ., στο οποίο περιλαμβανόταν και το νυν Ο.Τ. 387, χαρακτηρίσθηκε ως κοινόχρηστος χώρος πρασίνου. Σε εκτέλεση αυτού του π.δ/τος συντάχθηκε η 65/1974 πράξη αναλογισμού αποζημιώσεως της Πολεοδομίας Αθηνών που κυρώθηκε με την απόφαση 562807/1748/1974 του Νομάρχη Αθηνών και, στη συνέχεια, ορίσθηκε μεν η προσωρινή τιμή μονάδας για την πιο πάνω ρυμοτομική απαλλοτρίωση με την 1086/3.12.1976 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, αλλά δεν καταβλήθηκε εγκαίρως η σχετική αποζημίωση και, κατ’ ακολουθίαν, με το από 9.12.1978 π.δ. (ΦΕΚ Δ΄658) ήρθη και τυπικά η απαλλοτρίωση με τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου και χαρακτηρισμό ως οικοδομήσιμου του Ο.Τ. 387 (πρώην Ο.Τ. 74, 75 και 76). Στο μεταξύ με το 8.678/20.3.1978 συμβόλαιο της Συμβολαιογράφου Αθηνών Θεοπέμπτης Χρυσάφη, το οποίο συντάχθηκε μετά τη σχετική απόφαση 48/14.2.1978 του Δημοτικού Συμβουλίου Ζωγράφου, που εγκρίθηκε με την απόφαση 5821/14.3.1978 του Νομάρχη Αθηνών, οι δικαιοπάροχοι των αιτούντων είχαν πωλήσει στο Δήμο Ζωγράφου έκταση 1.000 τ.μ. και είχαν δωρίσει στον ίδιο Δήμο το μισό περίπου της πιο πάνω εκτάσεως και ειδικότερα 9.265,30 τ.μ. για να χρησιμοποιηθεί ως χώρος πρασίνου, με τον όρο να αρθεί και τυπικώς η απαλλοτρίωση στο υπόλοιπο τμήμα των 9.533 τ.μ. περίπου και να χαρακτηρισθεί αυτό ως οικοδομήσιμο. Ακολούθως, με την 313/10.4.2003 απόφασή του το Δημοτικό Συμβούλιο Ζωγράφου γνωμοδότησε υπέρ της τροποποιήσεως του ρυμοτομικού σχεδίου στο πιο πάνω 387 Ο.Τ. και του χαρακτηρισμού τoυ ως κοινοχρήστου χώρου πρασίνου. Κατά της αποφάσεως αυτής ασκήθηκε η από 6.5.2003 ένσταση των αιτούντων (αρ.πρωτ. 7497/8.5.2003), η οποία κρίθηκε απορριπτέα με την 504/22.5.2003 απόφαση του ίδιου Δημοτικού Συμβουλίου. Κατ’ επίκληση των πράξεων αυτών του Δημοτικού Συμβουλίου και της γνωμοδότησης 9/19.3.2004 του Σ.Χ.Ο.Π. του Νομαρχιακού Τομέος Κεντρικής Αθήνας εκδόθηκε η προσβαλλόμενη νομαρχιακή απόφαση. Από τις πιο πάνω αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου Ζωγράφου και την 447/20/04/ 17.3.2004 εισήγηση του Τμήματος Πολεοδομικού Σχεδιασμού της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Αθηνών – Πειραιώς προς το αρμόδιο Σ.Χ.Ο.Π. προκύπτουν τα εξής : Το Ο.Τ. 387 βρίσκεται στο μέσον περίπου του περιγράμματος της πόλης και περιβάλλεται από τον κοινόχρηστο χώρο του Πάρκου Ειρήνης, με τον οποίο αποτελούν τον μοναδικό πνεύμονα πρασίνου της πόλης. Εντός του Ο.Τ. 387 αναπτύσσεται πλούσια βλάστηση, με αιωνόβια ή μη δέντρα (πεύκα, κυπαρίσσια, φοίνικες κλ.π.) και ποικιλίες όχι συνήθεις που αναδεικνύουν το χώρο ως έκταση ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους. Επίσης εντός του Ο.Τ. 387 υπάρχουν δύο κτίρια με ιδιαίτερα αξιόλογα αρχιτεκτονικά στοιχεία, τα οποία έχουν χαρακτηρισθεί ως διατηρητέα με την 51341/18.12.2003 απόφαση του Υφυπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. (ΦΕΚ 10 Δ/ 19.1.2004). Σύμφωνα, εξάλλου, με το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο του Δήμου Ζωγράφου (αποφάσεις 80326/4476/10.11.1988 του Αναπληρωτή Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημ. Έργων – ΦΕΚ Δ 83/6.2.1989 – και 88463/6306/10.10.1994 του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημ. Έργων – ΦΕΚ Δ΄ 1222/23.11.1994), η συνολική ανάγκη του Δήμου σε τοπικές πλατείες, πάρκα, παιδικές χαρές ήταν 315 στρέμματα, που, κατά την πιο πάνω εισήγηση, έχει αυξηθεί, με τα σημερινά δεδομένα, τουλάχιστον σε 390 στρέμματα, έναντι των οποίων υπάρχουν μόλις 97 στρέμματα. Τέλος, στις 12.4.2006, πριν από τη συζήτηση της κρινομένης αιτήσεως, το Δημοτικό Συμβούλιο Ζωγράφου αποφάσισε αφενός την απ’ ευθείας αγορά του κτήματος των αιτούντων, εκτάσεως 9.500 τ.μ. περίπου, στο Ο.Τ. 387 και ειδικότερα : α) το 50% των ποσοστών συνιδιοκτησίας του όλου ακινήτου, το οποίο θα αντιστοιχεί σε όλη την επιφάνεια του ακινήτου, όπως είναι σήμερα στην ανώτερη στάθμη της και στο δικαίωμα υψούν και β) το κτίσμα της Βίλλας, με τίμημα 19.400.000 ευρώ και αφετέρου α) την αναγνώριση επ’ ονόματι των αιτούντων ή των ειδικών διαδόχων τους, ποσοστού ιδιοκτησίας επί του ακινήτου 50%, το οποίο θα αντιστοιχεί στο υπόγειο της σημερινής ανώτατης επιφάνειας του ακινήτου για τη δημιουργία πάρκινγκ και άλλων συμπληρωματικών χώρων και β) να γίνει εκσκαφή σε όλο το χώρο του οικοπέδου, εκτός από το χώρο που απαιτείται για τη στήριξη της Βίλλας, για να ανεγερθεί υπόγεια οικοδομή, κάτω από το επίπεδο του οικοπέδου, όπου είναι κτισμένη η Βίλλα Ζωγράφου, ώστε να είναι δυνατή η δημιουργία Πάρκου του Δήμου από το επίπεδο αυτό και πάνω σε ένα ενιαίο οικόπεδο (απόφαση 290/12.4.2006). Επίσης, αποφασίσθηκε η λήψη δανείου ύψους μέχρι 25.000.000 ευρώ από την τράπεζα KOMMUNAL KREDIT INTERNATIONAL BANK LTD, CYPRUS (KIB) για την αγορά του πιο πάνω ακινήτου (απόφαση 291/12.4.2006).
8. Επειδή, από τα αναφερόμενα στην προηγούμενη σκέψη προκύπτει ότι η επίδικη τροποποίηση αποτελεί πολεοδομική παρέμβαση με ευρύτερες επιπτώσεις στην πολεοδομική οργάνωση του Δήμου και στην ποιότητα ζωής της περιοχής ενόψει της θέσεως του Ο.Τ. 387 στο κεντρικό σημείο του Δήμου Ζωγράφου, της εκτάσεως αυτού (9,5 στρέμματα περίπου), και της ιδιαίτερης σημασίας της επίμαχης εκτάσεως για τη φυσιογνωμία της περιοχής λόγω της μορφής της και του χαρακτήρα της ως εκτάσεως με φυσικό κάλλος, καλυπτόμενης από πλούσια βλάστηση. Με τα δεδομένα αυτά, η ανωτέρω τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου του Δήμου Ζωγράφου δεν μπορεί να θεωρηθεί εντοπισμένη, κατά τα διαλαμβανόμενα στις σκέψεις 5 και 6, ώστε να είναι επιτρεπτή η έγκρισή της από άλλο, πλην του Προέδρου της Δημοκρατίας, όργανο της Διοικήσεως. Συνεπώς, αναρμοδίως εγκρίθηκε η επίδικη τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου του Δήμου Ζωγράφου με την προσβαλλόμενη απόφαση του Νομάρχη Αθηνών και για το λόγο αυτό, που εξετάζεται αυτεπαγγέλτως, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη αίτηση και να ακυρωθεί η απόφαση αυτή, να απορριφθούν δε οι ασκηθείσες παρεμβάσεις, ενώ παρέλκει ως αλυσιτελής η εξέταση των προβαλλομένων λόγων ακυρώσεως.
9. Επειδή, μετά την ακύρωση της προσβαλλομένης αποφάσεως του Νομάρχη Αθηνών, η υπόθεση πρέπει να αναπεμφθεί στη Διοίκηση για να ρυθμίσει, με νόμιμη διαδικασία, το πολεοδομικό καθεστώς του επίμαχου Ο.Τ. 387, ενόψει του χαρακτηρισμού ως διατηρητέων, με την προαναφερόμενη 51341/18.12.2003 απόφαση του Υφυπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., των δύο κτιρίων που βρίσκονται στο οικοδομικό αυτό τετράγωνο, έως την ολοκλήρωση δε της διαδικασίας αυτής δεν είναι επιτρεπτή οποιαδήποτε δόμηση στο παραπάνω οικοδομικό τετράγωνο και έκδοση σχετικών οικοδομικών αδειών.
Δ ι ά τ α ύ τ α
Δέχεται την κρινόμενη αίτηση.
Ακυρώνει την 1959/73/04/3.6.2004 απόφαση του Νομάρχη Αθηνών (ΦΕΚ Δ΄ 503/15.6.2004) και αναπέμπει την υπόθεση στη Διοίκηση σύμφωνα με το αιτιολογικό.
Απορρίπτει τις ασκηθείσες παρεμβάσεις.
Διατάσσει την απόδοση του παραβόλου και
Επιβάλλει στη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Αθηνών – Πειραιώς και στους παρεμβαίνοντες να καταβάλουν συμμέτρως στους αιτούντες το ποσόν των εννιακοσίων είκοσι (920) ευρώ ως δικαστική δαπάνη.
Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 4 Ιουλίου 2006 και 5 Μαρτίου 2007
Ο Πρόεδρος του Ε΄ Τμήματος Η Γραμματέας
Κ. Μενουδάκος Ειρ. Βαϊδάνη
και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 28ης Μαρτίου 2007.
Ο Προεδρεύων Αντιπρόεδρος Η Γραμματέας
Π.Ν. Φλώρος Ειρ. Βαϊδάνη
ΣΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ
Εντέλλεται προς κάθε δικαστικό επιμελητή να εκτελέσει όταν του το ζητήσουν την παραπάνω απόφαση, τους Εισαγγελείς να ενεργήσουν κατά την αρμοδιότητά τους και τους Διοικητές και τα άλλα όργανα της Δημόσιας Δύναμης να βοηθήσουν όταν τους ζητηθεί.
Η εντολή πιστοποιείται με την σύνταξη και την υπογραφή του παρόντος.