Πράξη 177/2008, Ι Τμήματος
Περίληψη: Δημοτική σύμβουλος δικαιούται εξόδων κίνησης, διανυκτέρευσης και της εκτός έδρας αποζημίωσης, εφόσον μετακινήθηκε εκτός της έδρας του Δήμου της, για να συμμετάσχει σε συνέδριο που αποσκοπούσε στην αποτελεσματικότερη εκ¬πλήρωση των σκοπών που επιδιώκει, κατά το άρθρο 75 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, ο Δήμος, καθόσον οι θεματικές ενότητες του συνεδρίου άπτονται αρμοδιοτήτων του Δήμου.
Πρόεδρος: Ευστάθιος Ροντογιάννης, Αντιπρόεδρος
Εισηγητής: Δημήτριος Κοκοτσής, Πάρεδρος
Γενικός Επίτροπος της Επικρατείας: Αντώνιος Νικητάκης, Σύμβουλος
Ι. Ο Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό Π. αρνήθηκε, με την 39/13.8.2008 πράξη επιστροφής, να θεωρήσει το 188, οικονομικού έτους 2008, χρηματικό ένταλμα πληρωμής, ποσού 517,83 ευρώ, που εκδόθηκε από το Δήμο Μ.Α. και αφορά στην καταβολή εξόδων κίνησης, διανυκτέρευσης και ημερήσιας εκτός έδρας αποζημίωσης στη φερόμενη ως δικαιούχο, Μ.Δ., δημοτική σύμβουλο του εν λόγω Δήμου προκειμένου να συμμετάσχει στο 13ο Συνέδριο εκλεγμένων γυναικών που διοργανώθηκε στα Ιωάννινα από 19.6.2008 έως 22.6.2008. Τη θεώρηση του χρηματικού αυτού εντάλματος αρνήθηκε ο Επίτροπος, με την αιτιολογία ότι η συμμετοχή της φερόμενης ως δικαιούχου στο ως άνω συνέδριο δεν προκύπτει ότι έγινε για εκτέλεση υπηρεσίας, ούτε συμβάλει στην εκπλήρωση των σκοπών του Δήμου και συνεπώς δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως λειτουργική. Ο Δήμος, με το 5562/26.8.2008 έγγραφο του Δημάρχου του, επανυπέβαλε το ανωτέρω χρηματικό ένταλμα στον Επίτροπο για θεώρηση, υπο-στηρίζοντας τη νομιμότητα της εντελλόμενης με αυτό δαπάνης. Ο Επίτροπος, όμως, ενέμεινε στην άρνησή του να το θεωρήσει, με αποτέλεσμα να ανακύψει διαφωνία, για την άρση της οποίας νόμιμα, με την από 28.8.2008 έκθεσή του, απευθύνεται στο Τμήμα αυτό του Ελεγκτικού Συνεδρίου, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 21 παρ. 1 του Οργανισμού του (π.δ. 774/1980, Α΄ 189), 139 παρ. 1 της Δικονομίας του (π.δ. 1225/1981, Α΄ 304) και τη Φ.Γ8/15686/8.7.2000 (Β΄ 1242) απόφαση της Ολομέλειάς του, όπως αυτή τροποποιήθηκε με τη Φ.Γ8/22431/6.10.2004 (Β΄ 1620) όμοια.
ΙΙ. Ο ν. 3463/2006 «Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων» (Α΄ 114) ορίζει στο άρθρο 98, ότι: «1. Οι δημοτικοί σύμβουλοι έχουν υποχρέωση να μετέχουν σε όλες τις συνεδριάσεις του δημοτικού συμβουλίου … Έχουν επίσης υποχρέω¬ση, μέσα στο πλαίσιο των καθηκόντων τους, να εκτελούν με επιμέλεια κάθε εργασία που τους αναθέτει νομίμως το συμβούλιο» και στο άρθρο 140, ότι: «1. Οι δήμαρχοι, οι αντιδήμαρχοι, οι πρόεδροι κοινοτήτων και οι δημοτικοί ή κοινοτικοί σύμβουλοι μπορούν να μετακινούνται εκτός της έδρας του Δήμου ή της Κοινότητας για εκτέλεση υπηρεσίας, ύστερα από απόφαση του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου. (…) 2. Σε όσους μετακινούνται για εκτέλεση υπηρεσίας καταβάλλονται, ύστερα από απόφαση του οικείου δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου, οι δαπάνες μετακίνησης, που προβλέπονται για τις μετακινήσεις των υπαλλήλων Δήμων και Κοινοτήτων. (…)». Περαιτέρω, ο ν. 2685/1999 «Κάλυψη δαπανών μετακινουμένων υπαλλήλων εντός και εκτός Επικράτειας και άλλες διατάξεις» (Α΄ 35) στο άρθρο 1 ορίζει, ότι: «1. Στις διατάξεις του παρόντος νόμου υπάγονται οι μετακινούμενοι εκτός έδρας, με οποιαδήποτε ιδιότητα, με εντολή του Δημοσίου, των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) α΄ και β΄ βαθμού και των λοιπών Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου (Ν.Π.Δ.Δ.), στο εσωτερικό ή το εξωτερικό, για εκτέλεση υπηρεσίας, με ειδική αποστολή, για συμμετοχή σε συνέδρια, σεμινάρια, εκπαίδευση, μετεκ-παίδευση, καθώς και οι τοποθετούμενοι, μετατιθέμενοι και αποσπώμενοι. 2. Οι αναγνωριζόμενες σε βάρος του Δημοσίου δαπάνες μετακίνησης είναι: α. Το αντίτιμο των εισιτηρίων των συγκοινωνιακών μέσων, η έκδοση κάρτας απεριορίστων διαδρομών, καθώς και η δαπάνη χρήσης ιδιόκτητου μεταφορικού μέσου ή μισθωμένου οχήματος, στις περιπτώσεις που επιτρέπεται η χρησιμοποίησή του. β. Τα έξοδα διανυκτέρευσης. γ. Η ημερήσια αποζημίωση. (…)». Τέλος, κατά γενική αρχή του δημοσιολογιστικού δικαίου, που συνάγεται τόσο από τις προϊσχύουσες διατάξεις, όσο και από αυτές που ισχύουν τώρα (βλ. άρθρα 1, 26, 28 παρ. 3 και 83 του ν.δ/τος 321/1969, 40 του ν.δ/τος 496/1974, 1 παρ. 1 του ν.δ/τος 1265/1972, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 7 παρ. 1 του ν. 968/1979 και 79 του ν. 2362/1995), το Δημόσιο, οι Ο.Τ.Α. και τα ν.π.δ.δ., δεν επιτρέπεται να προβαίνουν σε δαπάνες που δεν προβλέπονται από διάταξη νόμου, εκτός αν αυτές εξυπηρετούν λειτουργικές τους ανάγκες ή συμβάλλουν στην εκπλήρωση των σκοπών τους. Κατά τα γενόμενα δε παγίως δεκτά από το Δικαστήριο τούτο (βλ. ενδεικτικά πράξεις 149/2004, 582/1990 Ι Τμήμ. και πρά¬ξεις 43, 94, 108/2004 IV Τμήμ. Ελ. Συν.), δαπάνη, η οποία δεν καθορίζεται ρητά από διάταξη νόμου, μπορεί να θεωρηθεί νόμιμη, εφόσον ανάγεται στην λειτουργική δραστηριότητα του νομικού προσώπου ή εξυπηρετεί ή προάγει τους σκοπούς, οι οποίοι επιδιώκονται από αυτό, όπως αυτοί ορίζονται ειδικότερα στις οργανικές διατάξεις. Από όλα όσα αναφέρθηκαν ανωτέρω, συνάγεται, ειδικότερα, ότι οι δήμαρχοι ή οι δημοτικοί σύμβουλοι δικαιούνται εξόδων κίνησης, διανυκτέρευσης και ημερήσιας αποζημίωσης, όταν μετακινούνται εκτός της έδρας του δήμου τους για εκτέλεση υπηρεσίας ή εφόσον η μετακίνησή τους αυτή εξυπηρετεί λειτουργικές ανάγκες του δήμου ή συντελεί στην αποτελεσματικότερη εκπλήρωση των επιδιωκόμενων από το Δήμο σκοπών, όπως αυτοί προσδιορίζονται στο άρθρο 75 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων γενικά, αλλά και στις οργανικές διατάξεις του κάθε Δήμου ειδικότερα (βλ. Πρά¬ξη 49/2008 Ι Τμ.).
IV. Στην υπό κρίση υπόθεση, από τα δικαιολογητικά που συνοδεύουν το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής προκύπτουν τα εξής: Με την 110/18.6.2008 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Μεγάλου Αλεξάνδρου εγκρίθηκε η συμμετοχή του Δήμου στο 13ο Συνέδριο Αιρετών Γυναικών Τοπικής Αυτοδιοίκησης α΄ και β΄ βαθμού, που διοργανώθηκε στα Ιωάννινα από τις 19.6.2008 έως 22.6.2008, καθώς και η μετάβαση σε αυτό της φερόμενης ως δικαιούχου Μ.Δ., δημοτικής συμβούλου του Δήμου. Σκοπός του Συνεδρίου, σύμφωνα με την απόφαση αυτή, ήταν να συμβάλλει στην ενημέρωση των εκλεγμένων γυναικών έτσι ώστε να επιτελέσουν το έργο που τους έχει ανατεθεί. Περαιτέρω, το πρόγραμμα του συνεδρίου, το οποίο τελούσε υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, περιλάμβανε τις εξής θεματικές ενότητες: 1) 4ο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης – Προσανατολισμοί Πόροι – Υποδομές, 2) Περιβάλλον – Πολιτισμός – Τουρισμός, 3) Γυναικεία Επιχειρηματικότητα – Τρόποι και μέθοδοι ενεργοποίησης των γυναικών, 4) Νέες κοινωνικές υποδομές για την στήριξη της οικογένειας. Πολιτικές καταπολέμησης της βίας των γυναικών ημεδαπών και αλλοδαπών κ.λπ., 5) Ισότιμη και μεγαλύτερη συμμετοχή γυναικών στα κέντα λήψης αποφάσεων. Για την καταβολή δε στη φερόμενη ως δικαιούχο δημοτική σύμβουλο των εξόδων κίνησης, διανυκτέ-ρευσης και της εκτός έδρας αποζημίωσης, εκδόθηκε το επίμαχο χρηματικό ένταλμα, συνολικού ποσού 517,83 ευρώ. Με δεδομένα τα ανωτέρω πραγματικά περιστατικά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, η συμμετοχή της φερόμενης ως δικαιούχου δημοτικού συμβούλου στο συγκεκριμένο συνέδριο αποσκοπούσε στην αποτελεσματικότερη εκπλήρωση των σκοπών του Δήμου, καθόσον οι ως άνω περιγραφόμενες θεματικές ενότητες του συνεδρίου άπτονταν αρμοδιοτήτων του Δήμου, όπως αυτές προσδιορίζονται στο άρθρο 75 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ν. 3463/2006) και ειδικότερα στους αναφερόμενους στο άρθρο αυτό τομείς της ανάπτυξης (τουρισμός), του περιβάλλοντος, του πολιτισμού, της απασχόλησης (προώθηση και ενίσχυση της επιχειρηματικότητας), καθώς και της κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης (εφαρμογή πολιτικών για την υποστήριξη και φροντίδα ευπαθών κοινωνικών ομάδων, συμβουλευτική υποστήριξη θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας κ.λπ.). Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη και εφόσον δεν προβάλλεται άλλος λόγος διαφωνίας του Επιτρόπου, το χρηματικό αυτό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.